Русь: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др →Назва «Кіеўская Русь»: лексіка |
др Праўкі аўтарства Tutejšy žychar (размова) адкочаныя; вернута апошняя версія аўтарства Maksim L. |
||
Радок 4: | Радок 4: | ||
== Назва «Кіеўская Русь» == |
== Назва «Кіеўская Русь» == |
||
{{main|Кіеўская Русь}} |
{{main|Кіеўская Русь}} |
||
Паняцце ''Кіеўская Русь'' уведзена ў абарот гісторыкамі для азначэння часавага перыяду існавання адзінай [[усходнія славяне|усходнеславянскай]] дзяржавы Русь ва [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропе]] з канца [[IX стагоддзе|IX ст.]] пасля пераносу сталіцы з [[Горад Старая Ладага|Ладагі]] або [[Горад Ноўгарад Вялікі|Ноўгарада]] ў [[Горад Кіеў|Кіеў]] (у 882 годзе [[Алег]]ам) і аб'яднанні пад уладай князёў дынастыі [[Рурыкавічы|Рурыкавічаў]] двух галоўных цэнтраў усходніх славян — Ноўгарада і Кіева, (а таксама земляў, размешчаных уздоўж [[Шлях з вараг у грэкі|шляха з вараг у грэкі]]) аж да падзення Кіева. |
|||
{{таксама|*}}: [[назва Русь|Паходжанне назвы Русь]]. |
{{таксама|*}}: [[назва Русь|Паходжанне назвы Русь]]. |
Версія ад 10:40, 6 жніўня 2017
Нейтральнасць артыкула пад пытаннем |
Русь — сярэдневяковая усходнеславянская дзяржава, якая існавала ў IX — XII ст. на тэрыторыі сучасных Беларусі, Расіі, Украіны, а таксама (часткова) Латвіі, Польшчы і Эстоніі. Сталіца — Кіеў. Найвышэйшага росквіту дасягнула ў першай палове XI стагоддзя, пад час кіравання Яраслава Мудрага. З сярэдзіны XII ст. распадаецца на ўдзельныя княствы, галоўнымі з якіх былі Кіеўскае, Чарнігаўскае, Пераяслаўскае, Галіцкае, Уладзіміра-Суздальскае, Полацкае, Смаленскае, а таксама Пскоўская і Наўгародская землі.
Назва «Кіеўская Русь»
Паняцце Кіеўская Русь уведзена ў абарот гісторыкамі для азначэння часавага перыяду існавання адзінай усходнеславянскай дзяржавы Русь ва Усходняй Еўропе з канца IX ст. пасля пераносу сталіцы з Ладагі або Ноўгарада ў Кіеў (у 882 годзе Алегам) і аб'яднанні пад уладай князёў дынастыі Рурыкавічаў двух галоўных цэнтраў усходніх славян — Ноўгарада і Кіева, (а таксама земляў, размешчаных уздоўж шляха з вараг у грэкі) аж да падзення Кіева.
Гл. таксама: Паходжанне назвы Русь.
Гісторыя
Датай узнікнення Русі лічыцца 862 г., якім Аповесць мінулых гадоў датуе запрашэнне славянамі на княжанне варагаў. Варагі на чале з Рурыкам прыйшлі ў горад Ладага, потым — у Ноўгарад, а каля 880 г. князь Алег перанес сталіцу ў Кіеў. У хуткім часе Кіеў пазбавіўся ад хазарскай залежнасці, падпарадкаваў сабе ўсходнеславянскія плямёны, і ўжо на пачатку X ст. Кіеўская Русь была вялікай і моцнай дзяржавай. Росквіту Русі спрыяла геаграфічнае становішча: праз дзяржаву праходзілі важныя гандлёвыя шляхі «з варагаў у грэкі» (з Балтыйскага да Чорнага мора, па Дняпры) і з Балтыйскае мора ў краіны Сярэдняй і Усходняй Азіі, па Волзе. Кіеўская Русь экспартавала ў іншыя краіны футра, воск, мёд.
З X ст. варажскі ўплыў у дзяржаве паступова змяншаецца, хаця княжацкая дружына да сярэдзіны XI ст. заставалася пераважна варажскай.
Пад час княжання Святаслава (945—972) Русь нанесла сакрушальныя ўдары па хазарах і па булгарах.
У 988 г., вялікі князь Уладзімір (княжыў у 980—1015 гг.) зрабіў хрысціянства дзяржаўнай рэлігіяй. Прыняўшы хрысціянства усходнега абраду, ён падкрэсліў стратэгічную накіраванасць Русі на супрацоўніцтва з Візантыяй. З прыняццем хрысціянства на Русі пачалі ўзводзіцца храмы і манастыры, якія сталі асновай рускай культуры.
Найвышэйшага росквіту дзяржава дасягнула ў XI ст., пад кіраўніцтвам Яраслава Мудрага.
З сярэдзіны XII ст. Русь распадаецца на некалькі ўдзельных земляў і фактычна спыняе сваё існаванне як адзіная дзяржава. Большасць гэтых княстваў у XIII ст. былі захопленыя мангола-татарамі.
У канцы XIII — пачатку XIV стагоддзя на тэрыторыі Русі ўзнікаюць новыя палітычныя цэнтры: Вялікае Княства Літоўскае і Вялікае княства Маскоўскае, ад якога бярэ пачатак сучасная Расія. Гэтыя княствы пачалі жорсткую барацьбу між сабой за спадчыну Русі.