Цары маскоўскія: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
дрНяма тлумачэння праўкі |
→Сакралізацыя: ++ |
||
| Радок 10: | Радок 10: | ||
'''...''' |
'''...''' |
||
| ⚫ | [[16 студзеня]] [[1547]] ва [[Успенскі сабор Маскоўскага крамля |Успенскім саборы]] [[Маскоўскі крэмль|Маскоўскага Крамля]] адбылося ўрачысты вянчанне на царства вялікага князя [[Іван Грозны|Івана IV]], які і стаў першым царом. Такім чынам, тытул цара, як найвышэйшы тытул у дзяржаве існаваў з [[1547]] па [[1721]] год, калі [[Пётр I, імператар расійскі|Пётр I]] прыняў тытул імператара і [[Расія]] стала імперыяй. |
||
== Сакралізацыя == |
== Сакралізацыя == |
||
У пачатку ХVI ст. усё большае распаўсюджванне атрымоўвае прызнанне і ідэя божага паходжання ўлады Гасудара. Адным з першых аб гэтым загаварыў Іосіф Волацкі. У сваіх пасланнях да Вялікага Князя Васілія III ён стала менаваў яго «самадзержцам», «царом» і «гасударам усея Рускія зямлі». Больш таго, Іосіф Волоцкий прыпадабняў зямную місію рускага гаспадара Божаму Промыслу: «Царь ведь естеством подобен вышнему Богу», так як ён «скипетр царствия принял от Бога». Сігізмунд Герберштэйн сведчыць, што ў часы Васілія III самога Вялікага Князя яго падданыя звалі «ключником и постельничим Божиим» лічылі, што «...воля гасудара ёсць воля Божыя і, што бы ні зрабіў государ, ён робіць гэта па волі Божыяй»<ref>С.В. Перевезенцев. Смысл русской истории. М.: Вече, 2004. 496с.</ref> |
У пачатку ХVI ст. усё большае распаўсюджванне атрымоўвае прызнанне і ідэя божага паходжання ўлады Гасудара. Адным з першых аб гэтым загаварыў Іосіф Волацкі. У сваіх пасланнях да Вялікага Князя Васілія III ён стала менаваў яго «самадзержцам», «царом» і «гасударам усея Рускія зямлі». Больш таго, Іосіф Волоцкий прыпадабняў зямную місію рускага гаспадара Божаму Промыслу: «Царь ведь естеством подобен вышнему Богу», так як ён «скипетр царствия принял от Бога». Сігізмунд Герберштэйн сведчыць, што ў часы Васілія III самога Вялікага Князя яго падданыя звалі «ключником и постельничим Божиим» лічылі, што «...воля гасудара ёсць воля Божыя і, што бы ні зрабіў государ, ён робіць гэта па волі Божыяй»<ref>С.В. Перевезенцев. Смысл русской истории. М.: Вече, 2004. 496с.</ref> |
||
Сакралізацыя манарха (у Расіі) узнікла як наступства засваення канцэпцыі «Масква — [[Трэці Рым]]», і прычынна была звязаная на ўсіх гістарычных этапах, наўпрост ці ўскосна, з вонкавымі культурнымі фактарамі, пераўтворанымі ў традыцыйнай культурнай свядомасці. Такое пераўтварэнне, пераасэнсаванне вяло да стварэння прынцыпова новых тэкстаў (культурных адзінак).<ref name="fnУспЦБ"/> |
|||
У гэты жа час атрымала распаўсюджванне канцэпцыя Масквы, як Трэцяга Рыму (''два Рыма палі, тэці стаіць, а чацвертаму не быць''), якая абгрунтоўвае пераемнасць рускай дзяржавы ад Царграда, які пал пад ударамі мусульман. Старажытнае Візантыйскае царства з яго багавенчанымі імператарамі заўсёды было ўзорам для праваслаўных краін. |
|||
Палітычныя перадпасылкі сакралізацыі манарха складваліся з дзвюх тэндэнцый — 1) перанясення на маскоўскага манарха фукнцый візантыйскага васілеўса, што ўвасаблялася як у канцэпцыі Трэцяга Рыма, так і ў візантынізацыі расійскага дзяржаўнага і царкоўнага жыцця пры цары Аляксеі Міхайлавічы; 2) прысвойванне цару функцый галавы царквы, што пачалося з царавання Пятра I.<ref name="fnУспЦБ"/> |
|||
| ⚫ | [[16 студзеня]] [[1547]] ва [[Успенскі сабор Маскоўскага крамля |Успенскім саборы]] [[Маскоўскі крэмль|Маскоўскага Крамля]] адбылося ўрачысты вянчанне на царства вялікага князя [[Іван Грозны|Івана IV]], які і стаў першым царом. Такім чынам, тытул цара, як найвышэйшы тытул у дзяржаве існаваў з [[1547]] па [[1721]] год, калі [[Пётр I, імператар расійскі|Пётр I]] прыняў тытул імператара і [[Расія]] стала імперыяй. |
||
Культурна-семіятычныя перадпасылкі сакралізацыі манарха ляжалі ў разуменні новых тэкстаў (культурных адзінак) носьбітамі традыцыйнай мовы культуры. Так, тытул цара набыў у Расіі яўна выражаныя рэлігійныя канатацыі, таму што для традыцыйнай культурнай свядомасці гэта слова асацыявалася найперш з Хрыстом.<ref name="fnУспЦБ"/> |
|||
Сакралізацыя манарха ў Расіі распаўсюдзілася на ўвесь сінадальны перыяд, і на працягу ўсяго гэтага часу была ў канфлікце з расійскай традыцыйнай рэлігійнай свядомасцю.<ref name="fnУспЦБ"/> |
|||
{| align=center |
{| align=center |
||
Версія ад 16:28, 7 мая 2009
Шаблон:Вызнч: найвышэйшы тытул валадароў Маскоўскага вялікага княства — Рускага царства (Расійскай цэнтралізаванай дзяржавы) з 1547 па 1721.
Гісторыя
Да 15 ст. словам «цар» у усходнеслав. тэкстах азначалі візантыйскіх імператараў, біблейскіх і наогул старажытных валадароў, з 13 ст. ― мангола-татарскіх ханаў[1].
З 15 ст. у маскоўскіх тэкстах з'явілася традыцыя ўзгадваць як «цара Рускага» вялікага князя Дзмітрыя Данскога, пераможцу на Куліковым полі (1380)[1]. Аказіянальна[2] з 15 ст. тытуламі «цар» і «кесар» пачалі карыстацца і маскоўскія вялікія князі, прычым з часоў Васіля Цёмнага (сяр. 15 ст.) ― больш ці менш паслядоўна[2].
...
16 студзеня 1547 ва Успенскім саборы Маскоўскага Крамля адбылося ўрачысты вянчанне на царства вялікага князя Івана IV, які і стаў першым царом. Такім чынам, тытул цара, як найвышэйшы тытул у дзяржаве існаваў з 1547 па 1721 год, калі Пётр I прыняў тытул імператара і Расія стала імперыяй.
Сакралізацыя
У пачатку ХVI ст. усё большае распаўсюджванне атрымоўвае прызнанне і ідэя божага паходжання ўлады Гасудара. Адным з першых аб гэтым загаварыў Іосіф Волацкі. У сваіх пасланнях да Вялікага Князя Васілія III ён стала менаваў яго «самадзержцам», «царом» і «гасударам усея Рускія зямлі». Больш таго, Іосіф Волоцкий прыпадабняў зямную місію рускага гаспадара Божаму Промыслу: «Царь ведь естеством подобен вышнему Богу», так як ён «скипетр царствия принял от Бога». Сігізмунд Герберштэйн сведчыць, што ў часы Васілія III самога Вялікага Князя яго падданыя звалі «ключником и постельничим Божиим» лічылі, што «...воля гасудара ёсць воля Божыя і, што бы ні зрабіў государ, ён робіць гэта па волі Божыяй»[3]
Сакралізацыя манарха (у Расіі) узнікла як наступства засваення канцэпцыі «Масква — Трэці Рым», і прычынна была звязаная на ўсіх гістарычных этапах, наўпрост ці ўскосна, з вонкавымі культурнымі фактарамі, пераўтворанымі ў традыцыйнай культурнай свядомасці. Такое пераўтварэнне, пераасэнсаванне вяло да стварэння прынцыпова новых тэкстаў (культурных адзінак).[2]
Палітычныя перадпасылкі сакралізацыі манарха складваліся з дзвюх тэндэнцый — 1) перанясення на маскоўскага манарха фукнцый візантыйскага васілеўса, што ўвасаблялася як у канцэпцыі Трэцяга Рыма, так і ў візантынізацыі расійскага дзяржаўнага і царкоўнага жыцця пры цары Аляксеі Міхайлавічы; 2) прысвойванне цару функцый галавы царквы, што пачалося з царавання Пятра I.[2]
Культурна-семіятычныя перадпасылкі сакралізацыі манарха ляжалі ў разуменні новых тэкстаў (культурных адзінак) носьбітамі традыцыйнай мовы культуры. Так, тытул цара набыў у Расіі яўна выражаныя рэлігійныя канатацыі, таму што для традыцыйнай культурнай свядомасці гэта слова асацыявалася найперш з Хрыстом.[2]
Сакралізацыя манарха ў Расіі распаўсюдзілася на ўвесь сінадальны перыяд, і на працягу ўсяго гэтага часу была ў канфлікце з расійскай традыцыйнай рэлігійнай свядомасцю.[2]
| Іван IV | 1547—1584 |
| Фёдар I | 1584—1598 |
| Барыс Гадуноў | 1598—1605 |
| Фёдар II | 1605 |
| Ілжэдзмітрый I | 1605—1606 |
| Васілій Шуйскі | 1606—1610 |
| Польская інтэрвенцыя | 1610—1613 |
| Міхаіл Фёдаравіч | 1613—1645 |
| Аляксей Міхайлавіч | 1645—1676 |
| Фёдар III | 1676—1682 |
| Іван V | 1682—1696 (сумесна з Пятром I) |
| Пётр I | 1682—1696 (сумесна з Іванам V) 1696—1721 (адаасобна) |