Азербайджанская дзяржаўная філармонія

Азербайджанская дзяржаўнасць філармонія.

Азербайджанская дзяржаўная філармонія імя Мусліма Магамаева (азерб.: Azərbaycan Dövlət filarmoniyası) — канцэртная зала ў Баку.

Гісторыя

Дом Грамадскага сходу — Філармонія (Баку) 1910—1914

Баку — гэта горад, дзе усходняя і заходняя культуры зліваюцца разам і ў выніку ствараюцца выдатныя помнікі мастацтва, у тым ліку і архітэктурныя.

Адзін з такіх помнікаў архітэктурнага мастацтва горада — будынак Грамадскага сходу, цяперашняй Азербайджанскай дзяржаўнай Філармоніі ім. М. Магамаева.

Пабудаваны ў 1910—1912 гадах па праекце грамадзянскага інжынера Г. М. Цер-Микелова А. Я Дубавым і братамі Касумовыми на адным з лепшых, выгадна размешчаных участкаў горада — на рагу Мікалаеўскай і Садовай вуліц, пастаўленае на падвышаных адзнаках 2. тэрасы бакінскага амфітэатра, будынак пышна ўпісалася не толькі ў кампазіцыю губернатарскага саду, дзе адвялі ўчастак пад пабудову, але і ў ўвесь навакольны архітэктурны пейзаж, які склаўся ў пачатку XX стагоддзя.

У пачатку XX стагоддзя.

Калі старшыны Бакінскага грамадскага сходу ў 1907 годзе звярнуліся ў Гарадскую Думу з просьбай дазволіць ім пабудову гадовага памяшкання ў садзе, многія галосныя пярэчылі, бо ў такім выпадку давялося б высякаць больш за 200 шматгадовых дрэў. Аднак у 1908 годзе праект гадовага памяшкання Грамадскага сходу на тэрыторыі губернатарскага саду за кошт скарачэння яго плошчы на 1664,92 кв.м. быў зацверджаны.

Для забаўкі «вяршкоў» бакінскага грамадства існаваў у горадзе павільён з дрэва. Яго абтынкавалі, выбеліць і назвалі «Белым клубам». Змяшчаўся ён блізу Ширванских прыгонных варот. Неяк ноччу, калі дзьмуў моцны «хазри», знакаміты бакінскі норд, здарыўся пажар і павільён згарэў дашчэнту. Падазравалі, што «Белы клуб» падпалілі знарок.

Пасля таго, як «Белы клуб» ў 1910 годзе згарэў, з'явілася неабходнасць стварэння іншага будынка, дзе багацеі маглі б праводзіць свой вольны час.

Праект даручылі архітэктару Цер-Микелову. Яго нават адкамандзіравалі на Блакітны Бераг — у Монтэ-Карла, каб ён прыгледзеўся да тамтэйшай філармоніі, азнаёміўся з яе праектам. І збудаваў нешта падобнае тут, у Баку. Лічылася, што філармонія ў Монтэ-Карла па сваёй прыгажосці займае адно з першых месцаў у Еўропе. Тэр-Мікеле вярнуўся з Монтэ-Карла, перапоўнены ўражаннямі і задумамі.

Канчаткова праект быў распрацаваны ў 1910 годзе і прадстаўлены на зацвярджэнне будаўнічай камісіі гарадской управы. Да часу пачатку пабудовы клуба ў 1911 годзе на Набярэжнай існаваў бульвар, разбіты ў 1909 годзе па ініцыятыве інжынера Мамед Гасан Гаджинского на плошчы 17.323,44 кв.м..

Летні клуб фасадам звернуты на дом бр. Садыховых, у профіль глядзіць на будынак Марыінскай рускай жаночай гімназіі, пабудаванай Г-З.Тагиевым, а таксама на палац Дебура, кіраўніка справамі бакінскай канторы Ротшыльда. (Пасля ён прадаў гэты палац нафтавай кампаніі «каўказскае таварыства»).

На паштовай марцы Азербайджана (2012)

Распавядаюць, што кіраўнік гэтага акцыянернага таварыства, мільянер Гукасов, ўпрасіў архітэктара зрабіць так, каб з палаца, дзе ён пражываў з сям'ёй, было не толькі чуваць, але і відаць усё, што адбываецца ў летнім клубе. Да таго ж, яму не хацелася, седзячы на балконе, «любавацца» нямой сцяной. Просьбу мільянера пашанавалі і паступілі даволі арыгінальна. Звычайна сцэна ў глядзельнай зале «глядзіць» на галоўны ўваход. У летнім зале філармоніі ўваход у глядзельную залу знаходзіцца збоку ад сцэны. Так што з вокнаў і з балкона былога палаца Дебура, як на далоні, бачная сцэна гадовага клуба.

Ужо ў канцы 1912 забудова горада ўзбагацілася новым будынкам — будынкам гадовага памяшкання Грамадскага сходу ў формах палладианской архітэктуры. Баку. Філармонія. Фота С. М. Пракудзіна-Горскага (1912).

У проекті Громадського зібрання була створ (відповідно з темою) маляўнічая І виразна композиція. Дастаткам терас, веранд, дэ світло І тінь є засобом пластычнага вираження об'ємних мас, будівля дещо нагадує італійську віллу епоха Відродження.

Заводчыкі І нафтопромисловці, багаті купці І високопоставлені чыноўнікі, знамениті інженери, офіцери царської армії праводзілі ў казіно Або літньому клубі да опівночі. Тут програвали ў карты цілі статки.

Пасля ўсталявання савецкай улады ў Азербайджане ў 20-х гадах, у гэтым будынку сталі збірацца аматары музыкі, а таксама разрознена дзеючыя ансамблі і аркестры.

Бюст Мусліма Магамаева, імя якога носіць філармонія.

25 мая 1936 года на базе Упраўлення сімфанічнымі канцэртамі пры Бакінскім савеце рабоча-сялянскіх і матроскіх дэпутатаў у будынку Грамадскага стварэння была арганізавана Азербайджанская дзяржаўная Філармонія.

У 1936—37 гг. у гэтым будынку былі праведзены рэстаўрацыйныя работы.

Створана 25 мая 1936 года рашэннем Савета Народных Камісараў Азербайджанскай ССР.

Размяшчаецца будынак было пабудавана ў 1910—1912 гадах як «Летні дом для грамадскіх сходаў» па праекце архітэктара Г. М. Цер-Микелова, знаходзіцца на вуліцы Истиглалият. Тут да 1936 года рознымі музычныя калектывы давалі свае канцэрты, выступалі з рознымі музычнымі праграмамі.

11 жніўні 1937 рашэннем СНК Азербайджана Азгосфилармонии было дадзена імя азербайджанскага кампазітара Мусліма Магамаева. Тут у розны час выступалі найслынныя дзеячы культуры Азербайджана - народныя артысты Азербайджана Хан Шушанскую, Шовкет Алекперава, Ніязаў, Сара Гадимова і інш, а таксама артысты з іншых рэгіёнаў СССР і краін.

У пачатку 1990-х гадоў філармонія зачыніліся на рамонт. З 1996 па 2004 гг. у філармоніі праводзіліся рамонт і рэканструкцыя. 27 студзеня 2004 адбылося ўрачыстае адкрыццё будынка філармоніі пасля капітальнай рэканструкцыі. На адкрыцці прысутнічалі Прэзідэнт Азербайджана Ільхам Аліеў, сусветна вядомы віяланчэліст Мсціслаў Растраповіч.

Спасылкі

• Афіцыйны сайт Азербайджанская дзяржаўная філармонія (азерб.) (руск.) (англ.)
• філармонія — гармонія, вывастраная часам (руск.)
• філармонія (руск.)
• Филаpмония падводзіць вынікі пpоделанной pаботы (руск.)
• Фота бакінскай філармоніі ім. Мусліма Магамаева (руск.)