Ardipithecus: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1: Радок 1:
{{Taxobox
{{пішу||}}{{Таксон
|name = {{вымер}} Ardipithecus
|
|image file = Ardi.jpg
|
|image descr = Чэрап ''Ardipithecus ramidus''
|
|regnum = Жывёлы
|
|phylum = [[Хордавыя]]
|
|classis = [[Сысуны]]
|
|ordo = [[Прыматы]]
|
|familia = [[Гамініды]]
|
|subfamilia = [[Гамініны]]
|
|tribus = [[Hominini]]
|
|subtribus = [[Hominina]]
|
|genus = '''''Ardipithecus'''''
|
|section name = [[Біялагічны від|віды]]
|
|latin = {{btname|Ardipithecus|White et al., 1995}}
|
|wikispecies = Ardipithecus
|
|section text =
|
* {{вымер}} ''[[Ardipithecus kadabba]]''

* {{вымер}} ''[[Ardipithecus ramidus]]''
}}
}}
'''Ardipithecus''' — старажытны род [[Гамініды|гамінідаў]], які жыў у раннім пліяцене прыкладна 5,8—4,4 млн гадоў таму.
'''Ardipithecus''' — старажытны род [[Гамініды|гамінідаў]], які жыў у раннім пліяцене прыкладна 5,8—4,4 млн гадоў таму.
Радок 23: Радок 24:


== Віды ==
== Віды ==
Да гэтага часу было апісана толькі два віды: ''Ardipithecus ramidus'' і ''Ardipithecus kadabba''. Апошні спачатку лічылі падвідам ''A. ramidus'', але па форме зубоў, нядаўна выяўленых у Эфіопіі, вызначылі як асобны від. Усе астанкі знойдзены ва [[Усходняя Афрыка|Усходняй Афрыцы]].
Да гэтага часу было апісана толькі два віды: ''[[Ardipithecus ramidus]]'' і ''[[Ardipithecus kadabba]]''. Апошні спачатку лічылі падвідам ''A. ramidus'', але па форме зубоў, нядаўна выяўленых у Эфіопіі, вызначылі як асобны від. Усе астанкі знойдзены ва [[Усходняя Афрыка|Усходняй Афрыцы]].


=== ''Ardipithecus ramidus'' ===
=== ''Ardipithecus ramidus'' ===
Радок 29: Радок 30:
Фрагменты шкілета ''A. ramidus'' ўпершыню былі выяўленыя ў 1990-х гадах. Іх узрост быў вызначаны па вулканічным пародам, якія залягаюць вышэй і ніжэй, як 4,4 млн гадоў.
Фрагменты шкілета ''A. ramidus'' ўпершыню былі выяўленыя ў 1990-х гадах. Іх узрост быў вызначаны па вулканічным пародам, якія залягаюць вышэй і ніжэй, як 4,4 млн гадоў.


У 1992-1993 гг. экспедыцыя пад кіраўніцтвам Цімаці Уайта знайшла першыя 17 фрагментаў ''A. ramidus'', уключаючы верхнія і ніжнія сківіцы, зубы і косці рук. Да 1994 г. парэшткі склалі каля 45 % поўнага шкілета. Асаблівасці костак ног паказваюць на прамахаджэнне<ref>{{Cite web|url=http://www.archaeologyinfo.com/ardipithecusramidus.htm|title=Ardipithecus ramidus|archiveurl=https://www.webcitation.org/66Q2h4uF5?url=http://archaeologyinfo.com/ardipithecus-ramidus/|archivedate=2012-03-25|accessdate=2008-01-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.toarchive.org/faqs/homs/species.html|title=Hominid Species|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090110121445/http://www.toarchive.org/faqs/homs/species.html|archivedate=2009-01-10|accessdate=2008-01-18}}</ref>.
У 1992—1993 гг. экспедыцыя пад кіраўніцтвам [[цімаці Уайт|Цімаці Уайта]] знайшла першыя 17 фрагментаў ''A. ramidus'', уключаючы верхнія і ніжнія сківіцы, зубы і косці рук. Да 1994 г. парэшткі склалі каля 45 % поўнага шкілета. Асаблівасці костак ног паказваюць на прамахаджэнне<ref>{{Cite web|url=http://www.archaeologyinfo.com/ardipithecusramidus.htm|title=Ardipithecus ramidus|archiveurl=https://www.webcitation.org/66Q2h4uF5?url=http://archaeologyinfo.com/ardipithecus-ramidus/|archivedate=2012-03-25|accessdate=2008-01-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.toarchive.org/faqs/homs/species.html|title=Hominid Species|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090110121445/http://www.toarchive.org/faqs/homs/species.html|archivedate=2009-01-10|accessdate=2008-01-18}}</ref>.


Асобіну-уладальніцу знойдзенага шкілета даследчыкі назвалі «Арды», што на афарском мове азначае зямля.<ref>[http://elementy.ru/news?newsid=431230 2009 год — год Арди]</ref>
Асобіну-уладальніцу знойдзенага шкілета даследчыкі назвалі «Арды», што на афарскай мове азначае зямля.<ref>[http://elementy.ru/news?newsid=431230 2009 год — год Арди]</ref>


Ардыпітэкі жылі ў трапічных лясах, былі здольныя да прамахаджэння (аднак здольныя былі лазіць па дрэвах) і сілкаваліся садавінай і арэхамі. Чэрап ардыпітэкаў займае прамежкавае становішча паміж шымпанзэ і аўстралапітэкамі<ref>[http://lenta.ru/articles/2009/10/03/ardi/ Прибавление в семействе]</ref>.
Ардыпітэкі жылі ў трапічных лясах, былі здольныя да прамахаджэння (аднак здольныя былі лазіць па дрэвах) і сілкаваліся садавінай і арэхамі. Чэрап ардыпітэкаў займае прамежкавае становішча паміж шымпанзэ і аўстралапітэкамі<ref>[http://lenta.ru/articles/2009/10/03/ardi/ Прибавление в семействе]</ref>.
Радок 52: Радок 53:
* [http://www.sciencemag.org/ardipithecus/ Спецвыпуск журнала«Science» посвящённый ардипитеку]
* [http://www.sciencemag.org/ardipithecus/ Спецвыпуск журнала«Science» посвящённый ардипитеку]


* {{Артыкул
⚫
* {{Артыкул|год=2010|том=328|DOI=10.1126/science.1184148|doi=10.1126/science.1184148}}
|аўтар = Esteban E. Sarmiento
|загаловак = Comment on the Paleontology and classification of Ardipithecus ramidus
|спасылка = http://www.sciencemag.org
|выданне = Science
|тып =
|месца =
|выдавецтва =
|год = 2010
|том = 328
|нумар =
|старонкі = 1105
⚫
|DOI = 10.1126/science.1184148|doi=10.1126/science.1184148}}

* {{Артыкул
|аўтар = Suva G, Asfaw B, kono RT, Kubo D, Lovejoy CO, white TD.
|загаловак = The Ardipithecus ramidus skull and its implications for hominid origins
|спасылка = http://www.sciencemag.org/content/326/5949/68
|выданне = Science
|тып =
|месца =
|выдавецтва =
|год = 2009
|том = 326
|нумар =
|старонкі = 5949
⚫
|DOI = 10.1126/science.1175825|doi=10.1126/science.1175825}}


{{Антрапагенез}}
⚫
* {{Артыкул|год=2009|том=326|DOI=10.1126/science.1175825|doi=10.1126/science.1175825}}


[[Катэгорыя:Антрапагенез]]
[[Катэгорыя:Антрапагенез]]
Радок 60: Радок 87:
[[Катэгорыя:Гамініды]]
[[Катэгорыя:Гамініды]]
[[Катэгорыя:Продкі чалавека]]
[[Катэгорыя:Продкі чалавека]]
[[Катэгорыя:]]

Версія ад 21:57, 29 кастрычніка 2017

† Ardipithecus
Чэрап Ardipithecus ramidus
Навуковая класіфікацыя
Царства: Жывёлы
Тып: Хордавыя
Клас: Сысуны
Парадак: Прыматы
Сямейства: Гамініды
Падсямейства: Гамініны
Род: Ardipithecus
Навуковая назва
Ardipithecus White et al., 1995
віды

Сістэматыка
на ВікіВідах
uselang=be}}
[{{fullurl:commons:Special:Search/{{{віківіды}}}|uselang=be}} Пошук выяў у
ВікіСховішчы]

Ardipithecus — старажытны род гамінідаў, які жыў у раннім пліяцене прыкладна 5,8—4,4 млн гадоў таму.

З-за падабенства яго зубоў да зубоў аўстралапітэка лічыцца некаторымі даследчыкамі найстаражытным продкам чалавека[1]. Акрамя таго, у ступні ардыпітэка маецца дадатковая малая галёначная костка (os peroneum), якая прысутнічае ў ступні чалавека, але адсутнічае ў ступні сучасных чалавекападобных малпаў. Часам ардыпітэкаў адносяць да ранніх аўстралапітэкаў[2].

Віды

Да гэтага часу было апісана толькі два віды: Ardipithecus ramidus і Ardipithecus kadabba. Апошні спачатку лічылі падвідам A. ramidus, але па форме зубоў, нядаўна выяўленых у Эфіопіі, вызначылі як асобны від. Усе астанкі знойдзены ва Усходняй Афрыцы.

Ardipithecus ramidus

Асноўны артыкул: Арды (ардыпітэк)

Фрагменты шкілета A. ramidus ўпершыню былі выяўленыя ў 1990-х гадах. Іх узрост быў вызначаны па вулканічным пародам, якія залягаюць вышэй і ніжэй, як 4,4 млн гадоў.

У 1992—1993 гг. экспедыцыя пад кіраўніцтвам Цімаці Уайта знайшла першыя 17 фрагментаў A. ramidus, уключаючы верхнія і ніжнія сківіцы, зубы і косці рук. Да 1994 г. парэшткі склалі каля 45 % поўнага шкілета. Асаблівасці костак ног паказваюць на прамахаджэнне[3][4].

Асобіну-уладальніцу знойдзенага шкілета даследчыкі назвалі «Арды», што на афарскай мове азначае зямля.[5]

Ардыпітэкі жылі ў трапічных лясах, былі здольныя да прамахаджэння (аднак здольныя былі лазіць па дрэвах) і сілкаваліся садавінай і арэхамі. Чэрап ардыпітэкаў займае прамежкавае становішча паміж шымпанзэ і аўстралапітэкамі[6].

Ardipithecus kadabba

A. kadabba жыў паміж 5,8 і 5, 2 млн гадоў таму. Відавая назва на афарскай мове азначае «агульны продак сям'і»[7]. Прымітыўная будова зубоў збліжае гэты від з сахелантрапам і арарынам і служыць характэрнай прыкметай у адносінах да больш позніх гоминидаў. Да 2009 года меркавалася, што A. kadabba — самы ранні вядомы продак шымпанзэ і людзей[8], цяпер жа, пасля гэтак дэталёвага даследавання Арды, час падзелу ліній шымпанзэ і чалавека адсунулі да рубяжа ў 7 мільёнаў гадоў таму.

Лад жыцця

Мяркуючы па велічыні костак, па сваіх памерах ардыпітэкі былі супастаўныя з шымпанзэ. Структура вялікага пальца ног A. ramidus характэрная для прамаходзячых істот, хаця Ardipithecus жыў у пойме рэк, а не ў цяністых лясах ці ў саване, дзе прамахаджэнне магло быць эвалюцыйнай перавагай[9].

Зноскі

  1. ↑ Древнейшим предком человека признали ардипитека Арди
  2. ↑ Ардипитек
  3. ↑ Ardipithecus ramidus. Архівавана з першакрыніцы 25 сакавіка 2012. Праверана 18 студзеня 2008.
  4. ↑ Hominid Species. Архівавана з першакрыніцы 10 студзеня 2009. Праверана 18 студзеня 2008.
  5. ↑ 2009 год — год Арди
  6. ↑ Прибавление в семействе
  7. ↑ Ellis, Richard (2004). No Turning Back: The Life and Death of Animal Species. New York: Harper Perennial. p. 92. ISBN 0-06-055804-0. {{cite book}}: Пададзена больш чым адно значэнне |ISBN= і |isbn= specified (даведка)
  8. ↑ Haile-Selassie, Yohannes (2004). "Late Miocene Teeth from Middle Awash, Ethiopia, and Early Hominid Dental Evolution". Science. 303 (5663): 1503–1505. doi:10.1126/science.1092978. PMID 15001775. {{cite journal}}: Невядомы параметр |coauthors= ігнараваны (прапануецца |author=) (даведка); Пададзена больш чым адно значэнне |DOI= і |doi= specified (даведка); Пададзена больш чым адно значэнне |PMID= і |pmid= specified (даведка)
  9. ↑ Общий предок человека и шимпанзе жил не в лесу, а в пойме рек — ученые

Спасылкі

[[Катэгорыя:]]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Ardipithecus&oldid=3008326"