Марсель: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др CzechoBot перайменаваў старонку Горад Марсель у Марсель па-над перасылкай: робат перанёс старонку |
Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 65: | Радок 65: | ||
|add3 = |
|add3 = |
||
}} |
}} |
||
''' |
'''Марсе́ль''' ({{lang-fr|Marseille}}, [[Міжнародны фанетычны алфавіт|ІРА]]: [maʁsɛj], мясцовае вымаўленне [mɑχˈsɛjɐ]; [[Аксітанская мова|аксіт.]]: ''Marselha'', ІРА: [maʀˈsejɔ, maʀˈsijɔ]) — горад у [[Францыя|Францыі]]. Знаходзіцца на беразе [[Ліёнскі заліў|Ліёнскага заліва]] ([[Міжземнае мора]]). У [[2007]] разам з прыгарадамі ў Марселі жылі 1.605 тыс. жыхароў. |
||
== Гісторыя == |
== Гісторыя == |
||
Заснаваны ў VI ст. да н.э. як грэчаская калонія Масалія. Гандлёвы і культурны цэнтр, порт, сапернічаў з [[Карфаген]]ам (марская бітва ў VI сг. да н.э.). У [[49 да н.э.]] заваяваны рымлянамі, у [[476]] — [[вестготы|вестготамі]], у [[539]] — [[франкі|франкамі]], у [[735]] зруйнаваны арабамі. 3 [[879]] у каралеўстве Арэлат, з XI ст. ў графстве [[Праванс]]. У час крыжовых паходаў адзін з найбуйнейшых гандлёвых цэнтраў Міжэемнамор'я. 3 [[1214]] незалежны горад. У [[1481]] раэам з Правансам перайшоў пад уладу французскіх каралёў. 3 канда XVII ст. цэнтр керамічнай прамысловасці. Падарваная ў пач. XIX ст. кантынентааьнай блакадай эканоміка Марселя пачала хутка развівацца ў 2-й пал. XIX ст. пасля адкрыцця [[Суэцкі канал|Суэцкага канала]] (1869) і французскай экспансіі ў Паўночную Афрыку. У II сусветную вайну акупіраваны італа-нямецкімі войскамі (1942—44), адзін з цэнтраў Руху Супраціўлення. |
Заснаваны ў VI ст. да н.э. як грэчаская калонія '''Масалія'''. Гандлёвы і культурны цэнтр, порт, сапернічаў з [[Карфаген]]ам (марская бітва ў VI сг. да н.э.). У [[49 да н.э.]] заваяваны рымлянамі, у [[476]] — [[вестготы|вестготамі]], у [[539]] — [[франкі|франкамі]], у [[735]] зруйнаваны арабамі. 3 [[879]] у [[каралеўства Арэлат|каралеўстве Арэлат]], з XI ст. ў графстве [[Праванс]]. У час крыжовых паходаў адзін з найбуйнейшых гандлёвых цэнтраў Міжэемнамор'я. 3 [[1214]] незалежны горад. У [[1481]] раэам з Правансам перайшоў пад уладу французскіх каралёў. 3 канда XVII ст. цэнтр керамічнай прамысловасці. Падарваная ў пач. XIX ст. кантынентааьнай блакадай эканоміка Марселя пачала хутка развівацца ў 2-й пал. XIX ст. пасля адкрыцця [[Суэцкі канал|Суэцкага канала]] (1869) і французскай экспансіі ў Паўночную Афрыку. У II сусветную вайну акупіраваны італа-нямецкімі войскамі (1942—44), адзін з цэнтраў Руху Супраціўлення. |
||
== Транспарт == |
== Транспарт == |
Версія ад 20:17, 9 лістапада 2017
Горад
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Марсе́ль (фр.: Marseille, ІРА: [maʁsɛj], мясцовае вымаўленне [mɑχˈsɛjɐ]; аксіт.: Marselha, ІРА: [maʀˈsejɔ, maʀˈsijɔ]) — горад у Францыі. Знаходзіцца на беразе Ліёнскага заліва (Міжземнае мора). У 2007 разам з прыгарадамі ў Марселі жылі 1.605 тыс. жыхароў.
Гісторыя
Заснаваны ў VI ст. да н.э. як грэчаская калонія Масалія. Гандлёвы і культурны цэнтр, порт, сапернічаў з Карфагенам (марская бітва ў VI сг. да н.э.). У 49 да н.э. заваяваны рымлянамі, у 476 — вестготамі, у 539 — франкамі, у 735 зруйнаваны арабамі. 3 879 у каралеўстве Арэлат, з XI ст. ў графстве Праванс. У час крыжовых паходаў адзін з найбуйнейшых гандлёвых цэнтраў Міжэемнамор'я. 3 1214 незалежны горад. У 1481 раэам з Правансам перайшоў пад уладу французскіх каралёў. 3 канда XVII ст. цэнтр керамічнай прамысловасці. Падарваная ў пач. XIX ст. кантынентааьнай блакадай эканоміка Марселя пачала хутка развівацца ў 2-й пал. XIX ст. пасля адкрыцця Суэцкага канала (1869) і французскай экспансіі ў Паўночную Афрыку. У II сусветную вайну акупіраваны італа-нямецкімі войскамі (1942—44), адзін з цэнтраў Руху Супраціўлення.
Транспарт
Буйнейшы порт Францыі на Міжземным моры. Вузел чыгунак і аўтадарог. Міжнародны аэрапорт. Метрапалітэн.
Пачатковы пункт транс'еўрапейскага нафтаправода на Страсбург і Карлсруэ (Германія).
Прамысловасць
Важны прамысловы цэнтр. Нафтаперапрацоўка, нафтахімічная прамысловасць, судна- і авіябудаванне.
Навука, адукацыя, культура
Дзейнічаюць 3 ўніверсітэты. Музеі археалогіі, прыгожых мастацтваў і інш. Марскі акварыум. Развіваецца турызм.
Славутасці
Руіны старажытна-рымскіх збудаванняў, арітэктурныя помнікі XI—XIX ст. На востраве каля Марселя размешчаны замак Іф (XVI ст.).
Выбітныя ўраджэнцы
- Фернандэль — французскі акцёр
- Эдмон Растан
- Марыс Бежар
Літаратура
- Марсель // БЭ ў 18 т. Т. 10. Мн., 2000.