Сіметрыя (фізіка): Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія]

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Версія ад 23:57, 15 лістапада 2017

Сіметрыя ў шырокім сэнсе - адпаведнасць, нязменнасць (інварыянтнасць), праяўляюцца, пры якіх-небудзь зменах, пераўтварэннях (напрыклад: становішча, энергіі, інфармацыі, іншага). У фізіцы, сіметрыя фізічнай сістэмы - гэта некаторы ўласцівасць, якое захоўваецца пасля правядзення пераўтварэнняў.

Сіметрыя (сіметрыі) - адно з фундаментальных паняццяў у сучаснай фізіцы, якое iграе найважную ролю ў фармулёўцы сучасных фізічных тэорый. Сіметрыі, якія ўлічваюцца ў фізіцы, даволі разнастайныя, пачынаючы з сіметрыяй звычайнага трохмернага «фізічнай прасторы» (такімі, напрыклад, як люстраная сіметрыя), працягваючы больш абстрактнымі і менш навочнымі (такімі як калібравальная інварыянтнай).

Некаторыя сіметрыі ў сучаснай фізіцы лічацца дакладнымі, іншыя - толькі набліжанымі. Таксама важную ролю адыгрывае канцэпцыя спантанага парушэння сіметрыі.

Гістарычна выкарыстанне сіметрыі ў фізіцы прасочваецца з старажытнасці, але найбольш рэвалюцыйным для фізікі ў цэлым, па-відаць, стала ўжыванне такога прынцыпу сіметрыі, як прынцып адноснасці (як у Галілея, так і ў Пуанкаре - Лорэнца - Эйнштэйна), які стаў затым як бы ўзорам для ўвядзення і выкарыстання ў теорфизике іншых прынцыпаў сіметрыі (першым з якіх стаў, па-відаць, прынцып агульнай ковариантности, якія з'яўляюцца дастаткова прамым пашырэннем прынцыпу адноснасці і які прывёў да агульнай тэорыі адноснасці Энштейна).

Групай сіметрыі фізічнай задачы называецца група, кожны элемент якой з'яўляецца лінейнай аперацыяй сіметрыі задачы, які адлюстроўвае адзін элемент мноства рашэнняў задачы, у другой.

Тэарэма Нётэр

У 1918 годзе нямецкі матэматык Нётэр даказала тэарэму, згодна з якой кожнай бесперапыннай сіметрыі фізічнай сістэмы адпавядае некаторы закон захавання. Наяўнасць гэтай тэарэмы дазваляе праводзіць аналіз фізічнай сістэмы на аснове наяўных дадзеных аб сіметрыі, якой гэтая сістэма валодае. З яе, напрыклад, вынікае, што інварыянтнай раўнанняў руху цела з цягам часу прыводзіць да закона захавання энергіі; інварыянтнай адносна зрухаў у прасторы - да закона захавання імпульсу; інварыянтнай адносна кручэнняў - да закона захавання моманту імпульсу.

Гл.таксама

Літаратура

Фермі Э. Квантавая механіка. - М .: Свет, 1968. - 366 с.
Любарскі Г.Я. Тэорыя груп і фізіка. - М .: Навука, 1986. - 224 с.

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
-'''Сіметрыя ў шырокім сэнс'''е - адпаведнасць, нязменнасць (інварыянтнасць), праяўляюцца, пры якіх-небудзь зменах, пераўтварэннях (напрыклад: становішча, энергіі, інфармацыі, іншага). У фізіцы, сіметрыя [https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%96%D0%B7%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8D%D0%BC%D0%B0 фізічнай сістэмы] - гэта некаторы ўласцівасць, якое захоўваецца пасля правядзення пераўтварэнняў.
+'''Сіметрыя ў шырокім сэнсе''' - адпаведнасць, нязменнасць (інварыянтнасць), праяўляюцца, пры якіх-небудзь зменах, пераўтварэннях (напрыклад: становішча, энергіі, інфармацыі, іншага). У фізіцы, сіметрыя [https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%96%D0%B7%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8D%D0%BC%D0%B0 фізічнай сістэмы] - гэта некаторы ўласцівасць, якое захоўваецца пасля правядзення пераўтварэнняў.
-'''Сіметрыя''' (сіметрыі) - адно з фундаментальных паняццяў у сучаснай фізіцы, якое iграе найважную ролю ў фармулёўцы сучасных фізічных тэорый. Сіметрыі, якія ўлічваюцца ў [https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BA%D0%B0 фізіцы], даволі разнастайныя, пачынаючы з сіметрыяй звычайнага трохмернага «фізічнай прасторы» (такімі, напрыклад, як люстраная сіметрыя), працягваючы больш абстрактнымі і менш навочнымі (такімі як калібравальная інварыянтнай).
+'''Сіметрыя''' (сіметрыі) - адно з фундаментальных паняццяў у сучаснай фізіцы, якое iграе найважную ролю ў фармулёўцы сучасных фізічных тэорый. Сіметрыі, якія ўлічваюцца ў [[Фізіка|фізіцы]], даволі разнастайныя, пачынаючы з сіметрыяй звычайнага трохмернага «фізічнай прасторы» (такімі, напрыклад, як люстраная сіметрыя), працягваючы больш абстрактнымі і менш навочнымі (такімі як калібравальная інварыянтнай).
-Некаторыя сіметрыі ў сучаснай фізіцы лічацца дакладнымі, іншыя - толькі набліжанымі. Таксама важную ролю адыгрывае канцэпцыя спантанага парушэння сіметрыі.
-Гістарычна выкарыстанне сіметрыі ў фізіцы прасочваецца з старажытнасці, але найбольш рэвалюцыйным для фізікі ў цэлым, па-відаць, стала ўжыванне такога прынцыпу сіметрыі, як прынцып адноснасці (як у Галілея, так і ў Пуанкаре - Лорэнца - Эйнштэйна), які стаў затым як бы ўзорам для ўвядзення і выкарыстання ў теорфизике іншых прынцыпаў сіметрыі (першым з якіх стаў, па-відаць, прынцып агульнай ковариантности, якія з'яўляюцца дастаткова прамым пашырэннем прынцыпу адноснасці і які прывёў да агульнай тэорыі адноснасці Энштейна).
+Некаторыя сіметрыі ў сучаснай фізіцы лічацца дакладнымі, іншыя - толькі набліжанымі. Таксама важную ролю адыгрывае канцэпцыя спантанага парушэння сіметрыі.
+Гістарычна выкарыстанне сіметрыі ў фізіцы прасочваецца з старажытнасці, але найбольш рэвалюцыйным для фізікі ў цэлым, па-відаць, стала ўжыванне такога прынцыпу сіметрыі, як прынцып адноснасці (як у Галілея, так і ў Пуанкаре - Лорэнца - Эйнштэйна), які стаў затым як бы ўзорам для ўвядзення і выкарыстання ў теорфизике іншых прынцыпаў сіметрыі (першым з якіх стаў, па-відаць, прынцып агульнай ковариантности, якія з'яўляюцца дастаткова прамым пашырэннем прынцыпу адноснасці і які прывёў да агульнай тэорыі адноснасці Энштейна).
 Групай сіметрыі фізічнай задачы называецца група, кожны элемент якой з'яўляецца лінейнай аперацыяй сіметрыі задачы, які адлюстроўвае адзін элемент мноства рашэнняў задачы, у другой.
 == '''Тэарэма Нётэр''' ==