Група армій «Цэнтр»: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Наступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Створана перакладам старонкі "Группа армий «Центр»"
 
вычытка, шаблон
Радок 1: Радок 1:
{{Ваеннае падраздзяленне
⚫
'''Група армій «Цэнтр»''' ([[Нямецкая мова|ням.]] ''Heeresgruppe Mitte'') — аператыўна-стратэгічнае аб'яднанне [[Войскі (фарміраванне)|войск]] [[Вермахт|вермахта]] ў часы [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]], самая магутная з трох груп армій [[Трэці рэйх|нацысцкай Германіі]], сканцэнтраваных для нападзення на [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]] па [[План Барбароса|плану «Барбароса»]].
|назва = Група армій «Цэнтр»<br/>{{lang-de|Heeresgruppe Mitte}}
|выява = [[Файл:Oberbefehlshaber Heeresgruppe.svg|300px]]
|подпіс =
|гады =
|краіна = {{Сцягафікацыя|Трэці Рэйх}}
|падпарадкаванне =
|у складзе = [[Галоўнае камандаванне сухапутных войскаў вермахта]]
|тып =
|роля =
|памер =
|камандная_структура =
|размяшчэнне =
|мянушкі =
|заступнік =
|дэвіз =
|колеры =
|марш =
|талісман =
|рыштунак =
|войны = [[Другая сусветная вайна]]
|бітвы =
|знакі_адрознення =
|цяперашні_камандзір =
|вядомыя_камандзіры = [[Федар фон Бок]]<br/>[[Вальтэр Модэль]]<br/>[[Фердынанд Шорнер]]
}}
⚫
'''Гру́па а́рмій «Цэ́нтр»''' ({{lang-de|Heeresgruppe Mitte}}) — аператыўна-стратэгічнае аб'яднанне [[Войскі (фарміраванне)|войск]] [[вермахт]]а ў часы [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]], самая магутная з трох груп армій [[Трэці рэйх|нацысцкай Германіі]], сканцэнтраваных для нападзення на [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]] па [[План Барбароса|плану «Барбароса»]].


== Гісторыя ==
== Гісторыя ==
Група армій «Цэнтр» разгортвалася на цэнтральным участку наступлення нямецкіх войскаў супраць Савецкага Саюза. Па першапачатковым плане павінна была разграміць [[Рабоча-сялянская Чырвоная армія|савецкія войскі]] ў [[Беларусь|Беларусі]], затым наступаць на [[Масква|Маскву]].
Група армій «Цэнтр» разгортвалася на цэнтральным участку наступлення нямецкіх войскаў супраць Савецкага Саюза. Па першапачатковым плане павінна была разграміць [[Рабоча-сялянская Чырвоная армія|савецкія войскі]] ў [[Беларусь|Беларусі]], затым наступаць на [[Масква|Маскву]].


Нанесла паражэнне савецкага [[Заходні фронт (Вялікая Айчынная вайна)|Заходняга фронту]] ў [[Беластоцка-Мінская бітва|Беластоцка-Мінскай бітве]] і [[Смаленская бітва (1941)|Смаленскай бітве]]. [[30 ліпеня]] [[1941]] года перайшла да абароны пасля рашэння Гітлера спыніць наступленне на Маскву і павярнуць [[2-я танковая группа (Германия)|танкавую групу Гудэрыяна]] на Кіеў<ref name="Goth">[http://militera.lib.ru/h/hoth/index.html Гот Г., Танковые операции. — М.: Воениздат, 1961]</ref>. [[3-я танковая армия (Германия)|Танкавая група Гота]] была накіравана на поўнач, у напрамку Ленінграда.
Нанесла паражэнне савецкага [[Заходні фронт (Вялікая Айчынная вайна)|Заходняга фронту]] ў [[Беластоцка-Мінская бітва|Беластоцка-Мінскай бітве]] і [[Смаленская бітва (1941)|Смаленскай бітве]]. [[30 ліпеня]] [[1941]] года перайшла да абароны пасля рашэння Гітлера спыніць наступленне на Маскву і павярнуць [[2-я танкавая група (Германія)|танкавую групу Гудэрыяна]] на Кіеў<ref name="Goth">[http://militera.lib.ru/h/hoth/index.html Гот Г., Танковые операции. — М.: Воениздат, 1961]</ref>. [[3-я танкавая армія (Германія)|Танкавая група Гота]] была накіравана на поўнач, у напрамку Ленінграда.


Пасля заканчэння [[Киевская операция (1941)|баёў за Кіеў]] (30 верасня) армія аднавіла наступленне на [[Масква|Маскву]].
Пасля заканчэння [[Кіеўская аперацыя (1941)|баёў за Кіеў]] (30 верасня) армія аднавіла наступленне на [[Масква|Маскву]].
[[Файл:Karte_-_Kesselschlachte_bei_Vjazma_und_Brjansk_1941.png|справа|міні|Бітва пад Вязьмай і Бранскам]]
[[Файл:Karte_-_Kesselschlachte_bei_Vjazma_und_Brjansk_1941.png|справа|міні|Бітва пад Вязьмай і Бранскам]]
[[1 кастрычніка]] 1941 года ў рамках аперацыі «Тайфун» [[2-я танковая армия (Германия)|2-я танкавая група]] [[Хайнц Вільгельм Гудэрыян|Гудэрыяна]] групы армій «Цэнтр» прарвала на сваім цэнтральным участку абарону [[13-я армия (СССР)|13-й арміі]] [[Бранскі фронт|Бранскага фронту]] [[Андрэй Іванавіч Яроменка|А. І. Яроменкі]] на ўсю глыбіню і прасунулася на 60 км. 1 кастрычніка [[24-й моторизованный корпус (Третий рейх)|24-ы мотакорпус]] заняў [[Сеўск|Севск]].
[[1 кастрычніка]] 1941 года ў рамках аперацыі «Тайфун» [[2-я танкавая армія (Германія)|2-я танкавая група]] [[Хайнц Вільгельм Гудэрыян|Гудэрыяна]] групы армій «Цэнтр» прарвала на сваім цэнтральным участку абарону [[13-я армія (СССР)|13-й арміі]] [[Бранскі фронт|Бранскага фронту]] [[Андрэй Іванавіч Яроменка|А. І. Яроменкі]] на ўсю глыбіню і прасунулася на 60 км. 1 кастрычніка [[24-ы матарызаваны корпус (Трэці рэйх)|24-ы мотакорпус]] заняў [[Сеўск]].


З-за супраціву савецкіх войскаў, непадрыхтаванасці да дзеянняў пры нізкіх тэмпературах, была спыненая на блізкіх подступах да савецкай сталіцы і пацярпела цяжкае паражэнне (глядзі [[Московская битва|Маскоўская бітва]]).
З-за супраціву савецкіх войскаў, непадрыхтаванасці да дзеянняў пры нізкіх тэмпературах, была спыненая на блізкіх подступах да савецкай сталіцы і пацярпела цяжкае паражэнне (глядзі [[Бітва за Маскву]]).
[[Файл:KalininFront.gif|справа|міні|612x612пкс|Калінінскі фронт, 1941-1943]]
[[Файл:KalininFront.gif|справа|міні|612x612пкс|Калінінскі фронт, 1941-1943]]
8 студзеня 1942 года без аператыўнай паўзы пасля контрнаступлення пачалася Ржэўска-Вяземская аперацыя — завяршальны перыяд бітвы пад Масквой. У аперацыі ўдзельнічалі [[Калінінскі фронт|Калінінскі]], [[Заходні фронт (Вялікая Айчынная вайна)|Заходні]] пры садзейнічанні [[Паўночна-Заходні фронт (Чырвоная Армія)|Паўночна-Заходняга]] і [[Бранскі фронт|Бранскага франтоў]]. Мэта яе заключалася ў тым, каб разграміць галоўныя сілы групы армій «Цэнтр»<ref>[//ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0:%D0%92%D0%9E%D0%92._%D0%AD%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F 611]</ref>.<ref name="21gsd36">''Василевский А. А.''&#x20;[//ru.wikipedia.org/wiki/21-%D1%8F_%D0%B3%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B5%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B4%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D1%8F 21-я гвардейская].&nbsp;— С.&nbsp;36.</ref>
[[8 студзеня]] 1942 года без аператыўнай паўзы пасля контрнаступлення пачалася [[Ржэўска-Вяземская аперацыя]] — завяршальны перыяд бітвы пад Масквой. У аперацыі ўдзельнічалі [[Калінінскі фронт|Калінінскі]], [[Заходні фронт (Вялікая Айчынная вайна)|Заходні]] пры садзейнічанні [[Паўночна-Заходні фронт (Чырвоная Армія)|Паўночна-Заходняга]] і [[Бранскі фронт|Бранскага франтоў]]. Мэта яе заключалася ў тым, каб разграміць галоўныя сілы групы армій «Цэнтр»<ref>[https://archive.is/NCQLc Великая Отечественная война, 1941—1945 : энциклопедия] / под ред. М. М. Козлова. — М. : Советская энциклопедия, 1985. — С. 611. — 500 000 экз.</ref><ref name="21gsd36">''Василевский А. А.''21-я гвардейская. — Уфа: Китап, 1995. — 300 с. — 2 500 экз. — ISBN 5-295-01494-0. — С.&nbsp;36.</ref>.


У ліпені 1942 года паспяхова правяла [[Операция «Зейдлиц»|аперацыю «Зэйдліц»]], у якой былі разгромленыя і фактычна перасталі існаваць савецкія [[39-я армия (СССР)|39-я армія]] і [[11-й кавалерийский корпус|11-ы кавалерыйскі корпус]].
У ліпені 1942 года паспяхова правяла [[Аперацыя «Зейдлиц»|аперацыю «Зейдліц»]], у якой былі разгромленыя і фактычна перасталі існаваць савецкія [[39-я армія (СССР)|39-я армія]] і [[11-ы кавалерыйскі корпус]].


У [[1943|1943 годзе]] ў ходзе [[Операция «Цитадель»|аперацыі «Цытадэль»]] вяла няўдалае наступленне на паўночным фасе [[Курская бітва|Курскай дугі]].
У [[1943]] годзе ў ходзе [[Аперацыя «Цытадэль»|аперацыі «Цытадэль»]] вяла няўдалае наступленне на паўночным фасе [[Курская бітва|Курскай дугі]].


Летам [[1944|1944 года]] была разгромлена ў Беларусі (гл. [[Аперацыя «Баграціён»]]).
Летам [[1944]] года была разгромлена ў Беларусі (гл. [[Аперацыя «Баграціён»]]).


26 студзеня 1945 перайменавана ў [[Група армій «Поўнач»|Групу армій «Поўнач»]]{{Няма АК|7|11|2010}}. У сваю чаргу, назва Група армій «Цэнтр» перайшло да [[Група армій «A»|Групы армій «А»]] (камандуючы — генерал-палкоўнік [[Шёрнер, Фердинанд|Фердынанд Шорнер]]).
[[26 студзеня]] [[1945]] года была перайменавана ў [[Група армій «Поўнач»|Групу армій «Поўнач»]]. У сваю чаргу, назва Група армій «Цэнтр» перайшла да [[Група армій «A»|Групы армій «А»]] (камандуючы — генерал-палкоўнік [[Фердынанд Шорнер]]).


== Камандуючыя ==
== Камандуючыя ==
* [[генерал-фельдмаршал]] [[Федар фон Бок|Фёдар фон Бок]] (лета 1940 г. — 18.12.1941)
* [[генерал-фельдмаршал]] [[Федар фон Бок]] (лета 1940 г. — 18.12.1941)
* генерал-фельдмаршал [[Клюге, Ханс Гюнтер фон|Гюнтэр фон Клюге]] (19.12.1941 — 28.10.1943)
* генерал-фельдмаршал [[Гюнтэр фон Клюге]] (19.12.1941 — 28.10.1943)
* генерал-фельдмаршал [[Буш, Эрнст (генерал-фельдмаршал)|Эрнст Буш]] (29.10.1943 — 27.6.1944)
* генерал-фельдмаршал [[Эрнст Буш]] (29.10.1943 — 27.6.1944)
* генерал-фельдмаршал [[Вальтэр Модэль|Вальтэр Мадэль]] (28.6.1944 — 16.8.1944)
* генерал-фельдмаршал [[Вальтэр Модэль]] (28.6.1944 — 16.8.1944)
* [[генерал-палкоўнік]] Георг Райнхардт (17.8.1944 — 17.1.1945)
* [[генерал-палкоўнік]] [[Георг Райнхардт]] (17.8.1944 — 17.1.1945)
* генерал-фельдмаршал Фердынанд Шорнер (18.1.1945 — 8.5.1945)
* генерал-фельдмаршал Фердынанд Шорнер (18.1.1945 — 8.5.1945)


Радок 33: Радок 59:


=== 22 чэрвеня 1941 ===
=== 22 чэрвеня 1941 ===
* [[4-я армия (Германия)|4-я палявая армія]] — генерал-фельдмаршал [[Клюге, Ханс Гюнтер фон|Гюнтер фон Клюге]]
* [[4-я армія (Германія)|4-я палявая армія]] — генерал-фельдмаршал [[Гюнтэр фон Клюге]]
* [[2-я танковая армия (Германия)|2-я танкавая група]] — генерал-палкоўнік [[Хайнц Вільгельм Гудэрыян|Хайнц Гудэрыян]]
* [[2-я танкавая армія (Германія)|2-я танкавая група]] — генерал-палкоўнік [[Хайнц Вільгельм Гудэрыян|Хайнц Гудэрыян]]
* [[3-я танковая армия (Германия)|3-я танкавая група]] — генерал-палкоўнік [[Герман Гот]]
* [[3-я танкавая армія (Германія)|3-я танкавая група]] — генерал-палкоўнік [[Герман Гот]]
* [[9-я армия (вермахт)|9-я палявая армія]] — генерал-палкоўнік [[Штраус, Адольф|Адольф Штраус]]
* [[9-я армія (Германія)|9-я палявая армія]] — генерал-палкоўнік [[Адольф Штраус]]
* [[Резерв группы армий|Рэзерв групы армій]] — штаба 53-га армейскага корпуса (Вайсенбергер), штаба 2-й Арміі (фон Вейхс), 293-я пяхотная дывізія (фон Оберніц)<ref name="vitebsk">[http://www.idiot.vitebsk.net/i40/mart41_1_1.htm Оказание услуг временно приостановлено]</ref>
* [[Рэзерв групы армій]] — штаб 53-га армейскага корпуса (Вайсенбергер), штаб 2-й арміі (фон Вейхс), 293-я пяхотная дывізія (фон Оберніц)<ref name="Хаупт">''Хаупт В.'' [http://militera.lib.ru/h/haupt_w/index.html Сражения группы армий «Центр». Взгляд офицера вермахта]. — М.: Яуза, Эксмо, 2006. — 352с. — (Сражения ВОВ)./ ISBN 5–699–16986–5. Тираж 5 000 экз. ≡ Werner Haupt. Die schlachten der heeresgruppe Mitte. Aus der Sicht der Divisionen. — Podzun-Pallas-Verlag GmbH, 1983</ref>.
Заўвага. Пяхотныя дывізіі танкавых груп пасля першага дня вайны былі перападпарадкаваныя штабам Армій.
Заўвага. Пяхотныя дывізіі танкавых груп пасля першага дня вайны былі перападпарадкаваныя штабам Армій<ref name="Хаупт" />.


На 22 чэрвеня 1941 агульная колькасць 1.453.200 салдат і афіцэраў (50 дывізій), 1700 танкаў, 910 самалётаў, 3000 гармат.
На 22 чэрвеня 1941 года агульная колькасць 1&nbsp;453&nbsp;200 салдат і афіцэраў (50 дывізій), 1&nbsp;700 танкаў, 910 самалётаў, 3&nbsp;000 гармат.


На студзень 1945 агульная колькасць менш 400.000 салдат і афіцэраў<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=wkOzfkPevAU Вермахт в России.Выжженная земля.Группа армий Центр - YouTube]</ref>
На студзень 1945 агульная колькасць менш 400&nbsp;000 салдат і афіцэраў<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=wkOzfkPevAU Вермахт в России.Выжженная земля.група армий Центр - YouTube]</ref>/


=== 30 чэрвеня 1941 ===
=== 30 чэрвеня 1941 ===
* [[4-я армия (Германия)|4-я танкавая армія]] — генерал-фельдмаршал [[Клюге, Ханс Гюнтер фон|Гюнтер фон Клюге]] у саставе:
* [[4-я армія (Германія)|4-я танкавая армія]] — генерал-фельдмаршал [[Гюнтэр фон Клюге]] ў складзе:
** [[2-я танковая армия (Германия)|2-я танкавая група]] — генерал-палкоўнік [[Хайнц Вільгельм Гудэрыян|Хайнц Гудэрыян]]
** [[2-я танкавая армія (Германія)|2-я танкавая група]] — генерал-палкоўнік [[Хайнц Вільгельм Гудэрыян|Хайнц Гудэрыян]]
** [[3-я танковая армия (Германия)|3-я танкавая група]] — генерал-палкоўнік [[Герман Гот]]
** [[3-я танкавая армія (Германія)|3-я танкавая група]] — генерал-палкоўнік [[Герман Гот]]
* [[2-я армия (Германия)|2-я палявая армія]] — генерал-палкоўнік [[Вейхс, Максимилиан фон|Максіміліян фон Вейхс]]
* [[2-я армія (Германія)|2-я палявая армія]] — генерал-палкоўнік [[Максіміліян фон Вейхс]]
* [[9-я армия (Германия)|9-я палявая армія]] — генерал-палкоўнік [[Штраус, Адольф|Адольф Штраус]]
* [[9-я армія (Германія)|9-я палявая армія]] — генерал-палкоўнік [[Адольф Штраус]]


=== 12 жніўня 1942 ===
=== 12 жніўня 1942 ===
* [[2-я танковая армия (Германия)|2-я танкавая армія]]
* [[2-я танкавая армія (Германія)|2-я танкавая армія]]
* [[4-я армия (Германия)|4-я армія]]
* [[4-я армія (Германія)|4-я армія]]
* [[3-я танковая армия (Германия)|3-я танкавая армія]]
* [[3-я танкавая армія (Германія)|3-я танкавая армія]]
* [[9-я армия (Германия)|9-я армія]]
* [[9-я армія (Германія)|9-я армія]]
* Камандаванне тылавой зоны групы армій «Цэнтр»
* Камандаванне тылавой зоны групы армій «Цэнтр»


Радок 78: Радок 104:
* 9-я палявая армія
* 9-я палявая армія
* 3-я танкавая армія
* 3-я танкавая армія
* Камандуючы войскамі [[Вермахт|вермахта]] ў [[Беларусь|Беларусі]]
* Камандуючы войскамі [[вермахт]]а ў [[Беларусь|Беларусі]]
Пасля завяршэння [[Аперацыя «Баграціён»|Беларускай наступальнай аперацыі]] касцяк групы армій «Цэнтр» быў разгромлены і яна фактычна перастала існаваць як адзінае цэлае, хоць фармальна існавала да канца вайны.
Пасля завяршэння [[Аперацыя «Баграціён»|Беларускай наступальнай аперацыі]] касцяк групы армій «Цэнтр» быў разгромлены і яна фактычна перастала існаваць як адзінае цэлае, хоць фармальна існавала да канца вайны.


Радок 88: Радок 114:
== У культуры ==
== У культуры ==
[[Уладзімір Сямёнавіч Высоцкі|Уладзімір Высоцкі]] для спектакля [[Тэатр на Таганцы|тэатра на Таганцы]] «Загінуўшыя і жывыя» ў сярэдзіне 1960-х гадоў напісаў песню «Салдаты групы „Цэнтр“»:<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=juBUq9dN6wE&feature=related ''Владимир Высоцкий.'' «Солдаты группы „Центр“»]</ref><blockquote class="" style=""><poem>
[[Уладзімір Сямёнавіч Высоцкі|Уладзімір Высоцкі]] для спектакля [[Тэатр на Таганцы|тэатра на Таганцы]] «Загінуўшыя і жывыя» ў сярэдзіне 1960-х гадоў напісаў песню «Салдаты групы „Цэнтр“»:<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=juBUq9dN6wE&feature=related ''Владимир Высоцкий.'' «Солдаты группы „Центр“»]</ref><blockquote class="" style=""><poem>
Па выпаленай раўніне -
⚫
По выжженной равнине —
За метрам метр -
Ідуць па Украіне
Салдаты групы «Цэнтр».
⚫
{{oq|ru|По выжженной равнине —
За метром метр —
За метром метр —
Идут по Украине
Идут по Украине
Солдаты группы «Центр».
Солдаты группы «Центр».}}
</poem></blockquote>На самай справе падчас наступлення ў 1941 г. група армій «Цэнтр» дзейнічала не на Украіне, а ў Беларусі. Аднак уваходзячыя ў склад групы танкавыя часці [[Хайнц Вільгельм Гудэрыян|Гудэрыяна]] ўдзельнічалі ў [[Киевская операция (1941)|Кіеўскай бітве]].
</poem></blockquote>На самай справе падчас наступлення ў 1941 годзе група армій «Цэнтр» дзейнічала не на Украіне, а ў Беларусі. Аднак уваходзячыя ў склад групы танкавыя часці [[Хайнц Вільгельм Гудэрыян|Гудэрыяна]] ўдзельнічалі ў [[Киевская операция (1941)|Кіеўскай бітве]].


{{зноскі}}
== Заўвагі ==
{{примечания}}


== Літаратура ==
== Літаратура ==
* ''Буркхарт Мюллер-Гиллебранд''. Сухопутная армия Германии, 1939—1945 гг. — М.: Изографус, Эксмо, 2002. — 800 с. — 5000 экз. — ISBN 5-94661-041-4.
* ''Буркхарт Мюллер-Гиллебранд.'' Сухапутная армія Германіі, 1939—1945 гг. {{Книга:Мюллер-Гиллебранд:Сухопутная армия Германии}} М.: Изографус, {{Книга:Мюллер-Гиллебранд:Сухопутная армия Германии}}, 2002. {{Книга:Мюллер-Гиллебранд:Сухопутная армия Германии}} з. {{Книга:Мюллер-Гиллебранд:Сухопутная армия Германии}} {{Книга:Мюллер-Гиллебранд:Сухопутная армия Германии}} экз. — {{Книга:Мюллер-Гиллебранд:Сухопутная армия Германии}}.
* ''Залесский К. А.'' Вооружённые силы III Рейха. Полная энциклопедия.Вермахт, люфтваффе, кригсмарине. — М.: Эксмо, 2008. — 944 с. — 4000 экз. — ISBN 978-5-903339-73-0.
* ''Залесский К.'' А. Узброеныя сілы III Рейха. Поўная энцыклапедыя.Вермахт, люфтваффе, кригсмарине. — М.: {{Книга:Залесский К.А.:Вооруженные силы III Рейха (2008)}}, 2008. {{Книга:Залесский К.А.:Вооруженные силы III Рейха (2008)}} з. {{Книга:Залесский К.А.:Вооруженные силы III Рейха (2008)}} {{Книга:Залесский К.А.:Вооруженные силы III Рейха (2008)}} экз. {{Книга:Залесский К.А.:Вооруженные силы III Рейха (2008)}} {{Книга:Залесский К.А.:Вооруженные силы III Рейха (2008)}}.
* Werner Haupt:
* Werner Haupt:
** ''Bildchronik der Heeresgruppe Mitte'', Podzun-Pallas Verlag, ISBN B-0000B-RHY-4
** ''Bildchronik der Heeresgruppe Mitte'', Podzun-Pallas Verlag, ISBN B-0000B-RHY-4
Радок 109: Радок 138:


== Ссылки ==
== Ссылки ==
* [http://www.lexikon-der-wehrmacht.de/Gliederungen/Heeresgruppen/HeeresgruppeMitte.htm Lexikon der Wehrmacht. Heeresgruppe Mitte]  (нямы.)
* [http://www.lexikon-der-wehrmacht.de/Gliederungen/Heeresgruppen/HeeresgruppeMitte.htm Lexikon der Wehrmacht. Heeresgruppe Mitte] {{ref-de}}
{{Узброеныя сілы Трэцяга рэйха ў ДСВ}}
<nowiki>
[[Катэгорыя:Нямецкія групы армій у Другой сусветнай вайне]]</nowiki>
[[Катэгорыя:Нямецкія групы армій у Другой сусветнай вайне]]

Версія ад 13:53, 5 лютага 2018

Група армій «Цэнтр»
ням.: Heeresgruppe Mitte
ням.: Heeresgruppe Mitte
Краіна  Трэці рэйх
Падпарадкаванне Трэці рэйх
Уваходзіць у Галоўнае камандаванне сухапутных войскаў вермахта
Тып Група армій
Войны Другая сусветная вайна
Удзел у
Камандзіры
Вядомыя камандзіры Федар фон Бок
Вальтэр Модэль
Фердынанд Шорнер

Гру́па а́рмій «Цэ́нтр» (ням.: Heeresgruppe Mitte) — аператыўна-стратэгічнае аб'яднанне войск вермахта ў часы Другой сусветнай вайны, самая магутная з трох груп армій нацысцкай Германіі, сканцэнтраваных для нападзення на СССР па плану «Барбароса».

Гісторыя

Група армій «Цэнтр» разгортвалася на цэнтральным участку наступлення нямецкіх войскаў супраць Савецкага Саюза. Па першапачатковым плане павінна была разграміць савецкія войскі ў Беларусі, затым наступаць на Маскву.

Нанесла паражэнне савецкага Заходняга фронту ў Беластоцка-Мінскай бітве і Смаленскай бітве. 30 ліпеня 1941 года перайшла да абароны пасля рашэння Гітлера спыніць наступленне на Маскву і павярнуць танкавую групу Гудэрыяна на Кіеў[1]. Танкавая група Гота была накіравана на поўнач, у напрамку Ленінграда.

Пасля заканчэння баёў за Кіеў (30 верасня) армія аднавіла наступленне на Маскву.

Бітва пад Вязьмай і Бранскам

1 кастрычніка 1941 года ў рамках аперацыі «Тайфун» 2-я танкавая група Гудэрыяна групы армій «Цэнтр» прарвала на сваім цэнтральным участку абарону 13-й арміі Бранскага фронту А. І. Яроменкі на ўсю глыбіню і прасунулася на 60 км. 1 кастрычніка 24-ы мотакорпус заняў Сеўск.

З-за супраціву савецкіх войскаў, непадрыхтаванасці да дзеянняў пры нізкіх тэмпературах, была спыненая на блізкіх подступах да савецкай сталіцы і пацярпела цяжкае паражэнне (глядзі Бітва за Маскву).

Калінінскі фронт, 1941-1943

8 студзеня 1942 года без аператыўнай паўзы пасля контрнаступлення пачалася Ржэўска-Вяземская аперацыя — завяршальны перыяд бітвы пад Масквой. У аперацыі ўдзельнічалі Калінінскі, Заходні пры садзейнічанні Паўночна-Заходняга і Бранскага франтоў. Мэта яе заключалася ў тым, каб разграміць галоўныя сілы групы армій «Цэнтр»[2][3].

У ліпені 1942 года паспяхова правяла аперацыю «Зейдліц», у якой былі разгромленыя і фактычна перасталі існаваць савецкія 39-я армія і 11-ы кавалерыйскі корпус.

У 1943 годзе ў ходзе аперацыі «Цытадэль» вяла няўдалае наступленне на паўночным фасе Курскай дугі.

Летам 1944 года была разгромлена ў Беларусі (гл. Аперацыя «Баграціён»).

26 студзеня 1945 года была перайменавана ў Групу армій «Поўнач». У сваю чаргу, назва Група армій «Цэнтр» перайшла да Групы армій «А» (камандуючы — генерал-палкоўнік Фердынанд Шорнер).

Камандуючыя

Склад

22 чэрвеня 1941

Заўвага. Пяхотныя дывізіі танкавых груп пасля першага дня вайны былі перападпарадкаваныя штабам Армій[4].

На 22 чэрвеня 1941 года агульная колькасць 1 453 200 салдат і афіцэраў (50 дывізій), 1 700 танкаў, 910 самалётаў, 3 000 гармат.

На студзень 1945 агульная колькасць менш 400 000 салдат і афіцэраў[5]/

30 чэрвеня 1941

12 жніўня 1942

22 снежня 1942

  • 2-я танкавая армія
  • 4-я палявая армія
  • 3-я танкавая армія
  • 9-я палявая армія
  • Камандаванне тылавой зоны групы армій «Цэнтр»

7 ліпеня 1943

  • 2-я палявая армія
  • 4-я палявая армія
  • 2-я танкавая армія
  • 9-я палявая армія
  • 3-я танкавая армія
  • Камандаванне тылавой зоны групы армій «Цэнтр»

15 чэрвеня 1944

  • 2-я палявая армія
  • 4-я палявая армія
  • 9-я палявая армія
  • 3-я танкавая армія
  • Камандуючы войскамі вермахта ў Беларусі

Пасля завяршэння Беларускай наступальнай аперацыі касцяк групы армій «Цэнтр» быў разгромлены і яна фактычна перастала існаваць як адзінае цэлае, хоць фармальна існавала да канца вайны.

12 сакавіка 1945

  • 1-я танкавая армія
  • 17-я палявая армія
  • 4-я танкавая армія

У культуры

Уладзімір Высоцкі для спектакля тэатра на Таганцы «Загінуўшыя і жывыя» ў сярэдзіне 1960-х гадоў напісаў песню «Салдаты групы „Цэнтр“»:[6]

Па выпаленай раўніне -
За метрам метр -
Ідуць па Украіне
Салдаты групы «Цэнтр».

На самай справе падчас наступлення ў 1941 годзе група армій «Цэнтр» дзейнічала не на Украіне, а ў Беларусі. Аднак уваходзячыя ў склад групы танкавыя часці Гудэрыяна ўдзельнічалі ў Кіеўскай бітве.

Зноскі

  1. ↑ Гот Г., Танковые операции. — М.: Воениздат, 1961
  2. ↑ Великая Отечественная война, 1941—1945 : энциклопедия / под ред. М. М. Козлова. — М. : Советская энциклопедия, 1985. — С. 611. — 500 000 экз.
  3. ↑ Василевский А. А.21-я гвардейская. — Уфа: Китап, 1995. — 300 с. — 2 500 экз. — ISBN 5-295-01494-0. — С. 36.
  4. ↑ а б Хаупт В. Сражения группы армий «Центр». Взгляд офицера вермахта. — М.: Яуза, Эксмо, 2006. — 352с. — (Сражения ВОВ)./ ISBN 5–699–16986–5. Тираж 5 000 экз. ≡ Werner Haupt. Die schlachten der heeresgruppe Mitte. Aus der Sicht der Divisionen. — Podzun-Pallas-Verlag GmbH, 1983
  5. ↑ Вермахт в России.Выжженная земля.група армий Центр - YouTube
  6. ↑ Владимир Высоцкий. «Солдаты группы „Центр“»

Літаратура

  • Буркхарт Мюллер-Гиллебранд. Сухопутная армия Германии, 1939—1945 гг. — М.: Изографус, Эксмо, 2002. — 800 с. — 5000 экз. — ISBN 5-94661-041-4.
  • Залесский К. А. Вооружённые силы III Рейха. Полная энциклопедия.Вермахт, люфтваффе, кригсмарине. — М.: Эксмо, 2008. — 944 с. — 4000 экз. — ISBN 978-5-903339-73-0.
  • Werner Haupt:
    • Bildchronik der Heeresgruppe Mitte, Podzun-Pallas Verlag, ISBN B-0000B-RHY-4
    • Heeresgruppe Mitte, Podzun-Pallas Verlag, ISBN B-0000B-RHY-6
  • Rolf Hinze: Der Zusammenbruch der Heeresgruppe Mitte im Osten 1944, Motorbuch Verlag, ISBN 3-87943-681-9
  • Franz Kurowski:

Ссылки

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Група_армій_«Цэнтр»&oldid=3094088"