Цары маскоўскія: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Няма тлумачэння праўкі |
Адкат версіі 309407 аўтарства Аляксандр Сакалоў (размова) |
||
| Радок 14: | Радок 14: | ||
== Сакралізацыя == |
== Сакралізацыя == |
||
У пачатку ХVI ст. усё большае распаўсюджванне атрымоўвае прызнанне і ідэя божага паходжання ўлады Гасудара. Адным з першых аб гэтым загаварыў Іосіф Волацкі. У сваіх пасланнях да |
У пачатку ХVI ст. усё большае распаўсюджванне атрымоўвае прызнанне і ідэя божага паходжання ўлады Гасудара. Адным з першых аб гэтым загаварыў Іосіф Волацкі. У сваіх пасланнях да вялікага князя Васіля III ён стала менаваў яго «самадзержцам», «царом» і «гасударам усея Рускія зямлі». Больш таго, Іосіф Волоцкий прыпадабняў зямную місію рускага гаспадара Божаму Промыслу: «Царь ведь естеством подобен вышнему Богу», так як ён «скипетр царствия принял от Бога». Сігізмунд Герберштэйн сведчыць, што ў часы Васіля III самога Вялікага Князя яго падданыя звалі «ключником и постельничим Божиим» лічылі, што «...воля гасудара ёсць воля Божыя і, што бы ні зрабіў государ, ён робіць гэта па волі Божыяй»<ref>С.В. Перевезенцев. Смысл русской истории. М.: Вече, 2004. 496с.</ref> |
||
Сакралізацыя манарха (у Расіі) узнікла як наступства засваення канцэпцыі «Масква — [[Трэці Рым]]», і прычынна была звязаная на ўсіх гістарычных этапах, наўпрост ці ўскосна, з вонкавымі культурнымі фактарамі, пераўтворанымі ў традыцыйнай культурнай свядомасці. Такое пераўтварэнне, пераасэнсаванне вяло да стварэння прынцыпова новых тэкстаў (культурных адзінак).<ref name="fnУспЦБ"/> |
Сакралізацыя манарха (у Расіі) узнікла як наступства засваення канцэпцыі «Масква — [[Трэці Рым]]», і прычынна была звязаная на ўсіх гістарычных этапах, наўпрост ці ўскосна, з вонкавымі культурнымі фактарамі, пераўтворанымі ў традыцыйнай культурнай свядомасці. Такое пераўтварэнне, пераасэнсаванне вяло да стварэння прынцыпова новых тэкстаў (культурных адзінак).<ref name="fnУспЦБ"/> |
||
| Радок 30: | Радок 30: | ||
* [[Фёдар II, цар і вялікі князь усяе Русі|Фёдар II]] ([[1605]]) |
* [[Фёдар II, цар і вялікі князь усяе Русі|Фёдар II]] ([[1605]]) |
||
* [[Ілжэдзмітрый I]] ([[1605]]—[[1606]]) |
* [[Ілжэдзмітрый I]] ([[1605]]—[[1606]]) |
||
* [[ |
* [[Васіль Шуйскі]] ([[1606]]—[[1610]]) |
||
** ''Польская інтэрвенцыя [[1610]]—[[1613]]'' |
** ''Польская інтэрвенцыя [[1610]]—[[1613]]'' |
||
* [[Міхаіл Фёдаравіч, цар і вялікі князь усяе Русі|Міхаіл Фёдаравіч]] ([[1613]]—[[1645]]) |
* [[Міхаіл Фёдаравіч, цар і вялікі князь усяе Русі|Міхаіл Фёдаравіч]] ([[1613]]—[[1645]]) |
||
Версія ад 17:26, 16 чэрвеня 2009
Шаблон:Вызнч: найвышэйшы тытул валадароў Маскоўскага вялікага княства — Рускага царства (Расійскай цэнтралізаванай дзяржавы) з 1547 па 1721.
Гісторыя
Да 15 ст. словам «цар» у усходнеслав. тэкстах азначалі візантыйскіх імператараў, біблейскіх і наогул старажытных валадароў, з 13 ст. ― мангола-татарскіх ханаў[1].
З 15 ст. у маскоўскіх тэкстах з'явілася традыцыя ўзгадваць як «цара Рускага» вялікага князя Дзмітрыя Данскога, пераможцу на Куліковым полі (1380)[1]. Аказіянальна[2] з 15 ст. тытуламі «цар» і «кесар» пачалі карыстацца і маскоўскія вялікія князі, прычым з часоў Васіля Цёмнага (сяр. 15 ст.) ― больш ці менш паслядоўна[2].
...
16 студзеня 1547 ва Успенскім саборы Маскоўскага Крамля адбылося ўрачысты вянчанне на царства вялікага князя Івана IV, які і стаў першым царом. Такім чынам, тытул цара, як найвышэйшы тытул у дзяржаве існаваў з 1547 па 1721 год, калі Пётр I прыняў тытул імператара і Расія стала імперыяй.
Сакралізацыя
У пачатку ХVI ст. усё большае распаўсюджванне атрымоўвае прызнанне і ідэя божага паходжання ўлады Гасудара. Адным з першых аб гэтым загаварыў Іосіф Волацкі. У сваіх пасланнях да вялікага князя Васіля III ён стала менаваў яго «самадзержцам», «царом» і «гасударам усея Рускія зямлі». Больш таго, Іосіф Волоцкий прыпадабняў зямную місію рускага гаспадара Божаму Промыслу: «Царь ведь естеством подобен вышнему Богу», так як ён «скипетр царствия принял от Бога». Сігізмунд Герберштэйн сведчыць, што ў часы Васіля III самога Вялікага Князя яго падданыя звалі «ключником и постельничим Божиим» лічылі, што «...воля гасудара ёсць воля Божыя і, што бы ні зрабіў государ, ён робіць гэта па волі Божыяй»[3]
Сакралізацыя манарха (у Расіі) узнікла як наступства засваення канцэпцыі «Масква — Трэці Рым», і прычынна была звязаная на ўсіх гістарычных этапах, наўпрост ці ўскосна, з вонкавымі культурнымі фактарамі, пераўтворанымі ў традыцыйнай культурнай свядомасці. Такое пераўтварэнне, пераасэнсаванне вяло да стварэння прынцыпова новых тэкстаў (культурных адзінак).[2]
Палітычныя перадпасылкі сакралізацыі манарха складваліся з дзвюх тэндэнцый — 1) перанясення на маскоўскага манарха фукнцый візантыйскага васілеўса, што ўвасаблялася як у канцэпцыі Трэцяга Рыма, так і ў візантынізацыі расійскага дзяржаўнага і царкоўнага жыцця пры цары Аляксеі Міхайлавічы; 2) прысвойванне цару функцый галавы царквы, што пачалося з царавання Пятра I.[2]
Культурна-семіятычныя перадпасылкі сакралізацыі манарха ляжалі ў разуменні новых тэкстаў (культурных адзінак) носьбітамі традыцыйнай мовы культуры. Так, тытул цара набыў у Расіі яўна выражаныя рэлігійныя канатацыі, таму што для традыцыйнай культурнай свядомасці гэта слова асацыявалася найперш з Хрыстом.[2]
Сакралізацыя манарха ў Расіі распаўсюдзілася на ўвесь сінадальны перыяд, і на працягу ўсяго гэтага часу была ў канфлікце з расійскай традыцыйнай рэлігійнай свядомасцю.[2]
Пералік рускіх цароў
- Іван IV (1547—1584)
- Фёдар I (1584—1598)
- Барыс Гадуноў (1598—1605)
- Фёдар II (1605)
- Ілжэдзмітрый I (1605—1606)
- Васіль Шуйскі (1606—1610)
- Міхаіл Фёдаравіч (1613—1645)
- Аляксей Міхайлавіч (1645—1676)
- Фёдар III (1676—1682)
- Іван V (1682—1696; сумесна з Пятром I)
- Пётр I (1682—1696, сумесна з Іванам V; 1696—1721, адаасобна)