Марсель: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
TohaomgBot (размовы | уклад) др БОТ: Заменены растравы малюнак на малюнак у фармаце SVG. |
афармленне |
||
Радок 3: | Радок 3: | ||
|беларуская назва = Марсель |
|беларуская назва = Марсель |
||
|арыгінальная назва = {{lang-fr|Marseille}}, {{lang-oc|Marselha}} |
|арыгінальная назва = {{lang-fr|Marseille}}, {{lang-oc|Marselha}} |
||
|падначаленне = |
|падначаленне = |
||
|краіна = Францыя |
|краіна = Францыя |
||
|герб = Armoiries de Marseille.svg |
|герб = Armoiries de Marseille.svg |
||
Радок 21: | Радок 21: | ||
|памер карты раёна = |
|памер карты раёна = |
||
|від рэгіёна = |
|від рэгіёна = |
||
|рэгіён = Праванс |
|рэгіён = Праванс — Альпы — Лазурны Бераг |
||
|від раёна = |
|від раёна = Дэпартаменты Францыі{{!}}Дэпартамент |
||
|раён = |
|раён = Буш-дзю-Рон |
||
|карта краіны = |
|карта краіны = |
||
|карта рэгіёна = |
|карта рэгіёна = |
||
Радок 65: | Радок 65: | ||
|add3 = |
|add3 = |
||
}} |
}} |
||
'''Марсе́ль''' ({{lang-fr|Marseille}}, [[Міжнародны фанетычны алфавіт|ІРА]]: [maʁsɛj], мясцовае вымаўленне [mɑχˈsɛjɐ]; |
'''Марсе́ль''' ({{lang-fr|Marseille}}, [[Міжнародны фанетычны алфавіт|ІРА]]: [maʁsɛj], мясцовае вымаўленне [mɑχˈsɛjɐ]; {{lang-oc|Marselha}}, ІРА: [maʀˈsejɔ, maʀˈsijɔ]) — горад у [[Францыя|Францыі]]. Знаходзіцца на беразе [[Ліёнскі заліў|Ліёнскага заліва]] ([[Міжземнае мора]]). У [[2007]] годзе разам з прыгарадамі ў Марселі жылі 1 605 тыс. жыхароў. |
||
== Гісторыя == |
== Гісторыя == |
||
Заснаваны ў VI |
Заснаваны ў VI стагоддзі да н.э. як грэчаская калонія '''Масалія'''. Гандлёвы і культурны цэнтр, порт, сапернічаў з [[Карфаген]]ам (марская бітва ў VI стагоддзі да н.э.). У [[49 да н.э.]] заваяваны рымлянамі, у [[476]] — [[вестготы|вестготамі]], у [[539]] — [[франкі|франкамі]], у [[735]] зруйнаваны арабамі. 3 [[879]] у [[каралеўства Арэлат|каралеўстве Арэлат]], з XI стагоддзя ў графстве [[Праванс]]. У час крыжовых паходаў адзін з найбуйнейшых гандлёвых цэнтраў Міжземнамор’я. 3 [[1214]] незалежны горад. У [[1481]] годзе раэам з Правансам перайшоў пад уладу французскіх каралёў. З канца XVII стагоддзя цэнтр керамічнай прамысловасці. Падарваная ў пачатку XIX стагоддзя кантынентальнай блакадай эканоміка Марселя пачала хутка развівацца ў другой палове XIX стагоддзя пасля адкрыцця [[Суэцкі канал|Суэцкага канала]] (1869) і французскай экспансіі ў Паўночную Афрыку. У [[Другая сусветная вайна|Другую сусветную вайну]] акупіраваны італа-нямецкімі войскамі (1942—1944), адзін з цэнтраў [[Рух Супраціўлення|Руху Супраціўлення]]. |
||
== Транспарт == |
== Транспарт == |
||
Буйнейшы порт Францыі на Міжземным моры. Вузел чыгунак і аўтадарог. Міжнародны аэрапорт. Метрапалітэн. |
Буйнейшы порт Францыі на Міжземным моры. Вузел чыгунак і аўтадарог. Міжнародны аэрапорт. Метрапалітэн. |
||
Пачатковы пункт |
Пачатковы пункт трансеўрапейскага нафтаправода на [[Страсбург]] і [[Карлсруэ]] (Германія). |
||
== Прамысловасць == |
== Прамысловасць == |
||
Радок 94: | Радок 94: | ||
{{Прэфектуры рэгіёнаў Францыі}} |
{{Прэфектуры рэгіёнаў Францыі}} |
||
[[Катэгорыя:Гарады рэгіёна Праванс — Альпы — Лазурны Бераг]] |
|||
{{DEFAULTSORT:Марсель}} |
|||
[[Катэгорыя: |
[[Катэгорыя:Камуны дэпартамента Буш-дзю-Рон]] |
||
[[Катэгорыя:Марсель]] |
[[Катэгорыя:Марсель| ]] |
Версія ад 00:16, 5 сакавіка 2018
Горад
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Марсе́ль (фр.: Marseille, ІРА: [maʁsɛj], мясцовае вымаўленне [mɑχˈsɛjɐ]; акс.: Marselha, ІРА: [maʀˈsejɔ, maʀˈsijɔ]) — горад у Францыі. Знаходзіцца на беразе Ліёнскага заліва (Міжземнае мора). У 2007 годзе разам з прыгарадамі ў Марселі жылі 1 605 тыс. жыхароў.
Гісторыя
Заснаваны ў VI стагоддзі да н.э. як грэчаская калонія Масалія. Гандлёвы і культурны цэнтр, порт, сапернічаў з Карфагенам (марская бітва ў VI стагоддзі да н.э.). У 49 да н.э. заваяваны рымлянамі, у 476 — вестготамі, у 539 — франкамі, у 735 зруйнаваны арабамі. 3 879 у каралеўстве Арэлат, з XI стагоддзя ў графстве Праванс. У час крыжовых паходаў адзін з найбуйнейшых гандлёвых цэнтраў Міжземнамор’я. 3 1214 незалежны горад. У 1481 годзе раэам з Правансам перайшоў пад уладу французскіх каралёў. З канца XVII стагоддзя цэнтр керамічнай прамысловасці. Падарваная ў пачатку XIX стагоддзя кантынентальнай блакадай эканоміка Марселя пачала хутка развівацца ў другой палове XIX стагоддзя пасля адкрыцця Суэцкага канала (1869) і французскай экспансіі ў Паўночную Афрыку. У Другую сусветную вайну акупіраваны італа-нямецкімі войскамі (1942—1944), адзін з цэнтраў Руху Супраціўлення.
Транспарт
Буйнейшы порт Францыі на Міжземным моры. Вузел чыгунак і аўтадарог. Міжнародны аэрапорт. Метрапалітэн.
Пачатковы пункт трансеўрапейскага нафтаправода на Страсбург і Карлсруэ (Германія).
Прамысловасць
Важны прамысловы цэнтр. Нафтаперапрацоўка, нафтахімічная прамысловасць, судна- і авіябудаванне.
Навука, адукацыя, культура
Дзейнічаюць 3 ўніверсітэты. Музеі археалогіі, прыгожых мастацтваў і інш. Марскі акварыум. Развіваецца турызм.
Славутасці
Руіны старажытна-рымскіх збудаванняў, арітэктурныя помнікі XI—XIX ст. На востраве каля Марселя размешчаны замак Іф (XVI ст.).
Выбітныя ўраджэнцы
- Фернандэль — французскі акцёр
- Эдмон Растан
- Марыс Бежар
Літаратура
- Марсель // БЭ ў 18 т. Т. 10. Мн., 2000.