Марсель: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др БОТ: Заменены растравы малюнак на малюнак у фармаце SVG.
афармленне
Радок 3: Радок 3:
|беларуская назва = Марсель
|беларуская назва = Марсель
|арыгінальная назва = {{lang-fr|Marseille}}, {{lang-oc|Marselha}}
|арыгінальная назва = {{lang-fr|Marseille}}, {{lang-oc|Marselha}}
|падначаленне = Горад
|падначаленне =
|краіна = Францыя
|краіна = Францыя
|герб = Armoiries de Marseille.svg
|герб = Armoiries de Marseille.svg
Радок 21: Радок 21:
|памер карты раёна =
|памер карты раёна =
|від рэгіёна =
|від рэгіёна =
|рэгіён = Праванс-Альпы-Лазурны бераг
|рэгіён = ПравансАльпыЛазурны Бераг
|від раёна =
|від раёна = Дэпартаменты Францыі{{!}}Дэпартамент
|раён =
|раён = Буш-дзю-Рон
|карта краіны =
|карта краіны =
|карта рэгіёна =
|карта рэгіёна =
Радок 65: Радок 65:
|add3 =
|add3 =
}}
}}
'''Марсе́ль''' ({{lang-fr|Marseille}}, [[Міжнародны фанетычны алфавіт|ІРА]]: [maʁsɛj], мясцовае вымаўленне [mɑχˈsɛjɐ]; [[Аксітанская мова|аксіт.]]: ''Marselha'', ІРА: [maʀˈsejɔ, maʀˈsijɔ]) — горад у [[Францыя|Францыі]]. Знаходзіцца на беразе [[Ліёнскі заліў|Ліёнскага заліва]] ([[Міжземнае мора]]). У [[2007]] разам з прыгарадамі ў Марселі жылі 1.605 тыс. жыхароў.
'''Марсе́ль''' ({{lang-fr|Marseille}}, [[Міжнародны фанетычны алфавіт|ІРА]]: [maʁsɛj], мясцовае вымаўленне [mɑχˈsɛjɐ]; {{lang-oc|Marselha}}, ІРА: [maʀˈsejɔ, maʀˈsijɔ]) — горад у [[Францыя|Францыі]]. Знаходзіцца на беразе [[Ліёнскі заліў|Ліёнскага заліва]] ([[Міжземнае мора]]). У [[2007]] годзе разам з прыгарадамі ў Марселі жылі 1 605 тыс. жыхароў.


== Гісторыя ==
== Гісторыя ==
Заснаваны ў VI ст. да н.э. як грэчаская калонія '''Масалія'''. Гандлёвы і культурны цэнтр, порт, сапернічаў з [[Карфаген]]ам (марская бітва ў VI сг. да н.э.). У [[49 да н.э.]] заваяваны рымлянамі, у [[476]] — [[вестготы|вестготамі]], у [[539]] — [[франкі|франкамі]], у [[735]] зруйнаваны арабамі. 3 [[879]] у [[каралеўства Арэлат|каралеўстве Арэлат]], з XI ст. ў графстве [[Праванс]]. У час крыжовых паходаў адзін з найбуйнейшых гандлёвых цэнтраў Міжэемнамор'я. 3 [[1214]] незалежны горад. У [[1481]] раэам з Правансам перайшоў пад уладу французскіх каралёў. 3 канда XVII ст. цэнтр керамічнай прамысловасці. Падарваная ў пач. XIX ст. кантынентааьнай блакадай эканоміка Марселя пачала хутка развівацца ў 2-й пал. XIX ст. пасля адкрыцця [[Суэцкі канал|Суэцкага канала]] (1869) і французскай экспансіі ў Паўночную Афрыку. У II сусветную вайну акупіраваны італа-нямецкімі войскамі (1942—44), адзін з цэнтраў Руху Супраціўлення.
Заснаваны ў VI стагоддзі да н.э. як грэчаская калонія '''Масалія'''. Гандлёвы і культурны цэнтр, порт, сапернічаў з [[Карфаген]]ам (марская бітва ў VI стагоддзі да н.э.). У [[49 да н.э.]] заваяваны рымлянамі, у [[476]] — [[вестготы|вестготамі]], у [[539]] — [[франкі|франкамі]], у [[735]] зруйнаваны арабамі. 3 [[879]] у [[каралеўства Арэлат|каралеўстве Арэлат]], з XI стагоддзя ў графстве [[Праванс]]. У час крыжовых паходаў адзін з найбуйнейшых гандлёвых цэнтраў Міжземнамор’я. 3 [[1214]] незалежны горад. У [[1481]] годзе раэам з Правансам перайшоў пад уладу французскіх каралёў. З канца XVII стагоддзя цэнтр керамічнай прамысловасці. Падарваная ў пачатку XIX стагоддзя кантынентальнай блакадай эканоміка Марселя пачала хутка развівацца ў другой палове XIX стагоддзя пасля адкрыцця [[Суэцкі канал|Суэцкага канала]] (1869) і французскай экспансіі ў Паўночную Афрыку. У [[Другая сусветная вайна|Другую сусветную вайну]] акупіраваны італа-нямецкімі войскамі (1942—1944), адзін з цэнтраў [[Рух Супраціўлення|Руху Супраціўлення]].


== Транспарт ==
== Транспарт ==
Буйнейшы порт Францыі на Міжземным моры. Вузел чыгунак і аўтадарог. Міжнародны аэрапорт. Метрапалітэн.
Буйнейшы порт Францыі на Міжземным моры. Вузел чыгунак і аўтадарог. Міжнародны аэрапорт. Метрапалітэн.


Пачатковы пункт транс'еўрапейскага нафтаправода на [[Страсбург]] і [[Карлсруэ]] (Германія).
Пачатковы пункт трансеўрапейскага нафтаправода на [[Страсбург]] і [[Карлсруэ]] (Германія).


== Прамысловасць ==
== Прамысловасць ==
Радок 94: Радок 94:
{{Прэфектуры рэгіёнаў Францыі}}
{{Прэфектуры рэгіёнаў Францыі}}


[[Катэгорыя:Гарады рэгіёна Праванс — Альпы — Лазурны Бераг]]
{{DEFAULTSORT:Марсель}}
[[Катэгорыя:Гарады Францыі]]
[[Катэгорыя:Камуны дэпартамента Буш-дзю-Рон]]
[[Катэгорыя:Марсель]]
[[Катэгорыя:Марсель| ]]

Версія ад 00:16, 5 сакавіка 2018

Горад
Марсель
фр.: Marseille, акс.: Marselha
Герб[d] Сцяг
Герб[d] Сцяг
Краіна
Рэгіён
Дэпартамент
Каардынаты
Кіраўнік
Заснаваны
600 да н.э.
Плошча
240,62 км²
Вышыня цэнтра
12 (0-640) м
Водныя аб’екты
Насельніцтва
839 043 чалавек (2006)
Шчыльнасць
3487 чал./км²
Часавы пояс
Тэлефонны код
+33 491
Паштовыя індэксы
13001 – 13016
Афіцыйны сайт
mairie-marseille.fr
(фр.)(англ.)(руск.)(ням.)(ісп.)
Марсель на карце Францыі
Марсель (Францыя)
Марсель

Марсе́ль (фр.: Marseille, ІРА: [maʁsɛj], мясцовае вымаўленне [mɑχˈsɛjɐ]; акс.: Marselha, ІРА: [maʀˈsejɔ, maʀˈsijɔ]) — горад у Францыі. Знаходзіцца на беразе Ліёнскага заліва (Міжземнае мора). У 2007 годзе разам з прыгарадамі ў Марселі жылі 1 605 тыс. жыхароў.

Гісторыя

Заснаваны ў VI стагоддзі да н.э. як грэчаская калонія Масалія. Гандлёвы і культурны цэнтр, порт, сапернічаў з Карфагенам (марская бітва ў VI стагоддзі да н.э.). У 49 да н.э. заваяваны рымлянамі, у 476вестготамі, у 539франкамі, у 735 зруйнаваны арабамі. 3 879 у каралеўстве Арэлат, з XI стагоддзя ў графстве Праванс. У час крыжовых паходаў адзін з найбуйнейшых гандлёвых цэнтраў Міжземнамор’я. 3 1214 незалежны горад. У 1481 годзе раэам з Правансам перайшоў пад уладу французскіх каралёў. З канца XVII стагоддзя цэнтр керамічнай прамысловасці. Падарваная ў пачатку XIX стагоддзя кантынентальнай блакадай эканоміка Марселя пачала хутка развівацца ў другой палове XIX стагоддзя пасля адкрыцця Суэцкага канала (1869) і французскай экспансіі ў Паўночную Афрыку. У Другую сусветную вайну акупіраваны італа-нямецкімі войскамі (1942—1944), адзін з цэнтраў Руху Супраціўлення.

Транспарт

Буйнейшы порт Францыі на Міжземным моры. Вузел чыгунак і аўтадарог. Міжнародны аэрапорт. Метрапалітэн.

Пачатковы пункт трансеўрапейскага нафтаправода на Страсбург і Карлсруэ (Германія).

Прамысловасць

Важны прамысловы цэнтр. Нафтаперапрацоўка, нафтахімічная прамысловасць, судна- і авіябудаванне.

Навука, адукацыя, культура

Дзейнічаюць 3 ўніверсітэты. Музеі археалогіі, прыгожых мастацтваў і інш. Марскі акварыум. Развіваецца турызм.

Славутасці

Руіны старажытна-рымскіх збудаванняў, арітэктурныя помнікі XI—XIX ст. На востраве каля Марселя размешчаны замак Іф (XVI ст.).

Выбітныя ўраджэнцы

Літаратура

  • Марсель // БЭ ў 18 т. Т. 10. Мн., 2000.