Палітыка: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія]

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Версія ад 19:42, 28 красавіка 2018

Палі́тыка (грэч. πολιτικός — дзяржаўныя, грамадскія справы, ад грэч. πολίτης — грамадзянін, далей ад грэч. πόλις — горад; стар.-грэч. λόγος — думка, прычына) — арганізацыйная і рэгулятыўна-кантрольная сфера дзейнасці, звязаная з размеркаваннем і ажыццяўленнем улады, рэгуляваннем грамадскіх адносін.

Палітыка складаецца з «сацыяльных стасункаў, што ўключаюць у сябе ўладу або сілу». Яна характарызуецца пэўнымі правіламі палітычнай адзінкі (партыі), а таксама метадамі і тактыкай, што выкарыстоўваюцца пры фармуляванні і рэалізацыі палітпраграмы.

Палітычная навука

Палітычная навука ці паліталогія — навука аб палітыцы, аб заканамернасцях развіцця палітычнага працэсу, палітычнай сістэмы і ўлады; аб сутнасці, формах і метадах дзейнасці ўсіх суб’ектаў палітыкі. Вывучае палітычнае жыццё грамадства, палітычныя працэсы, сістэмы і з’явы, дзейнасць людзей, якая накіравана на заваяванне, утрыманне і выкарыстанне ўлады. Як навука склалася да сярэдіны XX ст. Сумежныя прадметы паліталогіі — палітычная філасофія і публічная адміністрацыя. Палітфіласофія шукае ўнутраныя прычыны палітыкі і этыку публічных паводзінаў. З іншага боку, публічная адміністрацыя аналізуе практыку кіравання.^[1]

Палітычныя сістэмы і ідэалогіі

На сёняшні дзень у свеце вядома 20 палітычных і ідэалагічных сістэмаў:

Зноскі

↑ А. П. Угроватов. Политология: словарь-справочник. — Новосибирск: ЮКЭА, 2006. — 486 с.

Літаратура

Гринин Л. Е. Государство и исторический процесс. Политический срез исторического процесса. — М.: УРСС, 2007. — ISBN 5-484-01008-X.
Ильин В. В., Панарин А. С. Философия политики. — Издательство МГУ, 1994. — 284 с. — ISBN 5-211-03326-4.
Штёкль К. Сообщество после субъекта. Православная интеллектуальная традиция и философский дискурс политического модерна. — Вопросы философии, 2007. — № 8. — С. 34-46.
Новицкий И. Я. Управление этнополитикой Северного Кавказа — Краснодар 2011. — 270 с., ISBN 978-5-94945-030-7
Политология. Политика как общественное явление (нявызн.). rudn.ru. Архівавана з першакрыніцы 28 красавіка 2013. Праверана 24 красавіка 2013.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Палітыка

Шаблон:Poli-stub

[1] А. П. Угроватов. Политология: словарь-справочник. — Новосибирск: ЮКЭА, 2006. — 486 с.

[1]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
-'''Палі́тыка''' ({{lang-el|πολιτικός}} — дзяржаўныя, грамадскія справы, ад грэч. πολίτης — грамадзянін, далей ад грэч. πόλις — горад; стар.-грэч. λόγος — думка, прычына) — арганізацыйная і рэгулятыўна-кантрольная сфера дзейнасці, звязаная з размеркаваннем і ажыццяўленнем улады, рэгуляваннем грамадскіх адносін.
+'''Палі́тыка''' ({{lang-el|πολιτικός}} — дзяржаўныя, грамадскія справы, ад грэч. πολίτης — грамадзянін, далей ад грэч. πόλις — горад; стар.-грэч. λόγος — думка, прычына) — арганізацыйная і рэгулятыўна-кантрольная сфера дзейнасці, звязаная з размеркаваннем і ажыццяўленнем улады, рэгуляваннем грамадскіх адносін.
-Палітыка складаецца з "сацыяльных стасункаў, што ўключаюць у сябе ўладу або сілу". Яна характарызуецца пэўнымі правіламі палітычнай адзінкі ([[Палітычная партыя|партыі]]), а таксама метадамі і тактыкай, што выкарыстоўваюцца пры фармуляванні і рэалізацыі палітпраграмы.
+Палітыка складаецца з «сацыяльных стасункаў, што ўключаюць у сябе ўладу або сілу». Яна характарызуецца пэўнымі правіламі палітычнай адзінкі ([[Палітычная партыя|партыі]]), а таксама метадамі і тактыкай, што выкарыстоўваюцца пры фармуляванні і рэалізацыі палітпраграмы.
 == Палітычная навука ==
 {{main|Паліталогія}}
-Палітычная навука ці [[паліталогія]] - навука аб палітыцы, аб заканамернасцях развіцця палітычнага працэсу, палітычнай сістэмы і ўлады; аб сутнасці, формах і метадах дзейнасці ўсіх суб'ектаў палітыкі. Вывучае палітычнае жыццё грамадства, палітычныя працэсы, сістэмы і з'явы, дзейнасць людзей, якая накіравана на заваяванне, утрыманне і выкарыстанне ўлады. Як навука склалася да сярэдіны XX ст. Сумежныя прадметы паліталогіі - палітычная [[філасофія]] і публічная адміністрацыя. Палітфіласофія шукае ўнутраныя прычыны палітыкі і этыку публічных паводзінаў. З іншага боку, публічная адміністрацыя аналізуе практыку кіравання.<ref>{{кніга|аўтар=А. П. Угроватов.|загаловак=Политология: словарь-справочник|месца=Новосибирск|выдавецтва=ЮКЭА|год=2006|старонак=486}}</ref>
+Палітычная навука ці [[паліталогія]] — навука аб палітыцы, аб заканамернасцях развіцця палітычнага працэсу, палітычнай сістэмы і ўлады; аб сутнасці, формах і метадах дзейнасці ўсіх суб’ектаў палітыкі. Вывучае палітычнае жыццё грамадства, палітычныя працэсы, сістэмы і з’явы, дзейнасць людзей, якая накіравана на заваяванне, утрыманне і выкарыстанне ўлады. Як навука склалася да сярэдіны XX ст. Сумежныя прадметы паліталогіі — палітычная [[філасофія]] і публічная адміністрацыя. Палітфіласофія шукае ўнутраныя прычыны палітыкі і этыку публічных паводзінаў. З іншага боку, публічная адміністрацыя аналізуе практыку кіравання.<ref>{{кніга|аўтар=А. П. Угроватов.|загаловак=Политология: словарь-справочник|месца=Новосибирск|выдавецтва=ЮКЭА|год=2006|старонак=486}}</ref>
 == Палітычныя сістэмы і ідэалогіі ==

Палітыка і дзяржава
Навуковыя дысцыпліны і тэорыі	Паліталогія Параўнальная паліталогія Тэорыя дзяржавы і права Тэорыя грамадскага выбару
Агульныя прынцыпы і паняцці	Грамадзянская супольнасць Прававая дзяржава Правы чалавека Раздзяленне ўлад Рэвалюцыя Тыпы дзяржавы Суверэнітэт
Дзяржавы па палітычнай сіле і ўплыве	Вялікая дзяржава Калонія Марыянетачная дзяржава Сатэліт Звышдзяржава
Віды палітыкі	Геапалітыка Унутраная палітыка Знешняя палітыка
Форма дзяржаўнага ладу	Канфедэрацыя Унітарная дзяржава Федэрацыя
Сацыяльна-палітычныя інстытуты і галіны ўлады	Банкаўская сістэма Вярхоўная ўлада Заканадаўчая ўлада Выбарчая сістэма Выканаўчая ўлада СМІ Судовая ўлада
Дзяржаўны апарат і органы ўлады	Кіраўнік дзяржавы Парламент Урад
Палітычны рэжым	Алігархія Анархія Арыстакратыя Ахлакратыя Аўтарытарызм Дэмакратыя Дэспатызм Таталітарызм
Форма дзяржаўнага кіравання і палітычная сістэма	Аднапартыйная сістэма Ваенная дыктатура Дыктатура Манархія абсалютная канстытуцыйная парламентарная Плутакратыя Рэспубліка прэзідэнцкая парламенцкая савецкая Тэакратыя Тымакратыя Самадзяржаўе Таласакратыя Клептакратыя Хунта Герантакратыя
Палітычная філасофія, ідэалогія і дактрына	Анархізм Камунізм Каланіялізм Кансерватызм Касмапалітызм Лібералізм Лібертарыянства Марксізм Мілітарызм Манархізм Нацызм Нацыяналізм Неакаланіялізм Пацыфізм Сацыялізм Фашызм
Выбарчая сістэма	Мажарытарная Прапарцыйная Змяшаная
Палітолагі і палітычныя мысліцелі	Платон Арыстоцель Макіявелі Мантэск’ё Русо Беніта Мусаліні Гобс Лок Карл Маркс Міхаіл Бакунін Макс Вебер Морыс Дзювержэ Юліус Эвола Цыцэрон
Падручнікі і вядомыя працы пра палітыка	«Дзяржава» «Палітыка» «Пра град Божы» «Уладар» «Левіяфан» «Адкрытае грамадства і яго ворагі»
Гл. таксама	Асноўныя паняцці палітыкі