Росіца (вёска): Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
→‎Трагедыя 16 лютага 1943 года: Выбачайце, але правіла "Вікіпедыя - не мемарыял" як раз пра такія выпадкі
Радок 51: Радок 51:
У выніку [[першы падзел Рэчы Паспалітай|першага падзелу Рэчы Паспалітай]] ([[1772]]) Росіца апынулася ў складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], у Дрысенскім павеце [[Віцебская губерня|Віцебскай губерні]]. У [[1778]] тут пачалася будова невялікага драўлянага касцёла, асвечанага ў [[1792]]. У [[1864]] рускія ўлады збудавалі ў мястэчку праваслаўную царкву. У [[1906]] у Росіцы пачалося будаўніцтва новага мураванага касцёла, асвечанага [[20 студзеня]] [[1911]].
У выніку [[першы падзел Рэчы Паспалітай|першага падзелу Рэчы Паспалітай]] ([[1772]]) Росіца апынулася ў складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], у Дрысенскім павеце [[Віцебская губерня|Віцебскай губерні]]. У [[1778]] тут пачалася будова невялікага драўлянага касцёла, асвечанага ў [[1792]]. У [[1864]] рускія ўлады збудавалі ў мястэчку праваслаўную царкву. У [[1906]] у Росіцы пачалося будаўніцтва новага мураванага касцёла, асвечанага [[20 студзеня]] [[1911]].


[[1 студзеня]] [[1919]] згодна з пастановай І з'езда КП(б) Беларусі Росіца ўвайшла ў склад [[БССР|Беларускай ССР]], аднак [[16 студзеня]] Масква адабрала яе разам з іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У [[1924]] мястэчка вярнулі [[БССР]]. Неўзабаве бальшавікі зачынілі касцёл і царкву.
[[1 студзеня]] [[1919]] згодна з пастановай І з'езда КП(б) Беларусі Росіца ўвайшла ў склад [[БССР|Беларускай ССР]], аднак [[16 студзеня]] Масква адабрала яе разам з іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У [[1924]] мястэчка вярнулі [[БССР]]. Неўзабаве бальшавікі зачынілі касцёл і царкву. [[20 жніўня]] [[1924]] года ўтвораны [[Росіцкі сельсавет]].


У [[Другая сусветная вайна|Другую сусветную вайну]] [[16 лютага|16]]—[[18 лютага]] [[1943]] у Росіцы прайшла антыпартызанская карная аперацыя «Зімовы цуд», у якой удзельнічалі 7 латвійскіх батальёнаў, адна ўкраінская і літоўская рота [[СС]]. Карнікі звезлі мясцовых жыхароў у стайню і падпалілі яе. Святары [[Антоній Ляшчэвіч]] і [[Юрый Кашыра]] адмовіліся пакінуць сваіх парафіян і прынялі разам з імі пакутніцкую смерць<ref>[[Сяргей Гудзілін|Гудзілін С.]] [http://nn.by/?c=ar&i=50690 Росіца. Снежная пілігрымка] // «[[Наша ніва (1991)|Наша Ніва]]», [[19 лютага]] [[2011]].</ref>.
У [[Другая сусветная вайна|Другую сусветную вайну]] [[16 лютага|16]]—[[18 лютага]] [[1943]] у Росіцы прайшла антыпартызанская карная аперацыя «Зімовы цуд», у якой удзельнічалі 7 латвійскіх батальёнаў, адна ўкраінская і літоўская рота [[СС]]. Карнікі звезлі мясцовых жыхароў у стайню і падпалілі яе. Святары [[Антоній Ляшчэвіч]] і [[Юрый Кашыра]] адмовіліся пакінуць сваіх парафіян і прынялі разам з імі пакутніцкую смерць<ref>[[Сяргей Гудзілін|Гудзілін С.]] [http://nn.by/?c=ar&i=50690 Росіца. Снежная пілігрымка] // «[[Наша ніва (1991)|Наша Ніва]]», [[19 лютага]] [[2011]].</ref>.
Радок 57: Радок 57:
У [[1999]] [[Папа Рымскі|Папа]] [[Ян Павел II]] абвясціў [[Антоній Ляшчэвіч|кс.Антонія Ляшчэвіча]] і [[Юрый Кашыра|Юрыя Кашыру]] блаславёнымі. [[19 жніўня]] [[2000]] у Росіцы адбылося паўторнае асвячэнне касцёла.
У [[1999]] [[Папа Рымскі|Папа]] [[Ян Павел II]] абвясціў [[Антоній Ляшчэвіч|кс.Антонія Ляшчэвіча]] і [[Юрый Кашыра|Юрыя Кашыру]] блаславёнымі. [[19 жніўня]] [[2000]] у Росіцы адбылося паўторнае асвячэнне касцёла.


Да [[8 красавіка]] [[2004]] года вёска ўваходзіла ў склад [[Бігосаўскі сельсавет|Бігосаўскага сельсавета]]<ref>[http://www.pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83/2004-83(003-027).pdf&oldDocPage=1 Решение Витебского областого Совета депутатов от 8 апреля 2004 г. № 55 Об изменении административно-территориального устройства районов Витебской области]</ref>.
З [[16 ліпеня]] [[1954]] года па [[8 красавіка]] [[2004]] года вёска ўваходзіла ў склад [[Бігосаўскі сельсавет|Бігосаўскага сельсавета]]<ref>Указ Президиума Верховного Совета Белорусской ССР от 16 июля 1954 г. Об объединении сельских советов Витебской области // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.</ref><ref>[http://www.pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2004-83/2004-83(003-027).pdf&oldDocPage=1 Решение Витебского областого Совета депутатов от 8 апреля 2004 г. № 55 Об изменении административно-территориального устройства районов Витебской области]</ref>.


<center><gallery caption="Мястэчка на старых здымках" widths="150" heights="150" perrow="4">
<center><gallery caption="Мястэчка на старых здымках" widths="150" heights="150" perrow="4">
Радок 65: Радок 65:
Выява:Rosica-interjer.jpg|Касцёл, інтэр’ер
Выява:Rosica-interjer.jpg|Касцёл, інтэр’ер
</gallery></center><br />
</gallery></center><br />

== Насельніцтва ==
== Насельніцтва ==
* '''[[XIX стагоддзе]]''': [[1838]] — 512 чал. (254 муж. і 258 жан.), з іх духоўнага саслоўя каталіцкага 3 муж., духоўнага саслоўя праваслаўнага 2 муж. і 2 жан., мяшчан-хрысціян 5 муж. і 7 жан., мяшчан-іўдзеяў 63 муж. і 69 жан., сялян памешчыцкіх 177 муж. і 176 жан., аднадворцаў 2 муж. і 2 жан., адстаўных салдат 2 муж. і 2 жан.<ref>{{Крыніцы/Мястэчкі Беларусі, 2010|к}} С. 416.</ref>
* '''[[XIX стагоддзе]]''': [[1838]] — 512 чал. (254 муж. і 258 жан.), з іх духоўнага саслоўя каталіцкага 3 муж., духоўнага саслоўя праваслаўнага 2 муж. і 2 жан., мяшчан-хрысціян 5 муж. і 7 жан., мяшчан-іўдзеяў 63 муж. і 69 жан., сялян памешчыцкіх 177 муж. і 176 жан., аднадворцаў 2 муж. і 2 жан., адстаўных салдат 2 муж. і 2 жан.<ref>{{Крыніцы/Мястэчкі Беларусі, 2010|к}} С. 416.</ref>

Версія ад 18:57, 9 лютага 2019

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Росіца.
Вёска
Росіца
Краіна
Вобласць
Раён
Сельсавет
Каардынаты
Насельніцтва
243 чалавекі
Часавы пояс
Тэлефонны код
+375 2151
Паштовы індэкс
211641
Аўтамабільны код
2
Росіца на карце Беларусі ±
Росіца (вёска) (Беларусь)
Росіца (вёска)
Росіца (вёска) (Віцебская вобласць)
Росіца (вёска)

Ро́сіца[1] (трансліт.: Rosica, руск.: Росица) — вёска ў Беларусі, на паўночным беразе возера Росіца. Уваходзіць у склад Сар’янскага сельсавета Верхнядзвінскага раёна Віцебскай вобласці. Насельніцтва 460 чал. (1982). Знаходзіцца за 19 км на паўночны захад ад Верхнядзвінска.

У Другую сусветную вайну тут адбылася Росіцкая трагедыя.

Гісторыя

Першы пісьмовы ўспамін пра Росіцу датуецца 1552 г. У "Рэвізіі Полацкага ваяводства 1552 г." Васіль і "братніч яго" Мікула Карцень (Кортеневы) "з Росіцаю" адказвалі за адну з гародзен на полацкім замку. У 1599 годзе, канцлер вялікі Леў Сапега набыў паселішча ў Давыда Росіцкага. У 1603 г. у Браслаўскім земскім судзе Л. Сапега заплаціў 1200 коп грошай літоўскіх за росіцкі маёнтак Андрэю Міхайлавічу Карценю і яго жонцы Ганне Марцінаўне. У гэты час мясцовасць уваходзіла ў склад Полацкага ваяводства. У 1753 Росіца перайшла ў валоданне Лапацінскіх[2].

У выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай (1772) Росіца апынулася ў складзе Расійскай імперыі, у Дрысенскім павеце Віцебскай губерні. У 1778 тут пачалася будова невялікага драўлянага касцёла, асвечанага ў 1792. У 1864 рускія ўлады збудавалі ў мястэчку праваслаўную царкву. У 1906 у Росіцы пачалося будаўніцтва новага мураванага касцёла, асвечанага 20 студзеня 1911.

1 студзеня 1919 згодна з пастановай І з'езда КП(б) Беларусі Росіца ўвайшла ў склад Беларускай ССР, аднак 16 студзеня Масква адабрала яе разам з іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР. У 1924 мястэчка вярнулі БССР. Неўзабаве бальшавікі зачынілі касцёл і царкву. 20 жніўня 1924 года ўтвораны Росіцкі сельсавет.

У Другую сусветную вайну 16—18 лютага 1943 у Росіцы прайшла антыпартызанская карная аперацыя «Зімовы цуд», у якой удзельнічалі 7 латвійскіх батальёнаў, адна ўкраінская і літоўская рота СС. Карнікі звезлі мясцовых жыхароў у стайню і падпалілі яе. Святары Антоній Ляшчэвіч і Юрый Кашыра адмовіліся пакінуць сваіх парафіян і прынялі разам з імі пакутніцкую смерць[3].

У 1999 Папа Ян Павел II абвясціў кс.Антонія Ляшчэвіча і Юрыя Кашыру блаславёнымі. 19 жніўня 2000 у Росіцы адбылося паўторнае асвячэнне касцёла.

З 16 ліпеня 1954 года па 8 красавіка 2004 года вёска ўваходзіла ў склад Бігосаўскага сельсавета[4][5].

  • Мястэчка на старых здымках
  • Стары касцёл
    Стары касцёл
  • Будаўніцтва новага касцёла
    Будаўніцтва новага касцёла
  • Новы касцёл
    Новы касцёл
  • Касцёл, інтэр’ер
    Касцёл, інтэр’ер


Насельніцтва

  • XIX стагоддзе: 1838 — 512 чал. (254 муж. і 258 жан.), з іх духоўнага саслоўя каталіцкага 3 муж., духоўнага саслоўя праваслаўнага 2 муж. і 2 жан., мяшчан-хрысціян 5 муж. і 7 жан., мяшчан-іўдзеяў 63 муж. і 69 жан., сялян памешчыцкіх 177 муж. і 176 жан., аднадворцаў 2 муж. і 2 жан., адстаўных салдат 2 муж. і 2 жан.[6]


Трагедыя 16 лютага 1943 года

Да вайны ў вёсцы быў 231 двор, жыло 943 чалавекі. 16.02.1943 г. карнікі знішчылі яе. У Расіцу былі звезены і многія жыхары з іншых вёсак. У касцёле ў розных памяшканнях было спалена 1528 чалавек. Устаноўлены імёны загiнуўшых, у тым ліку сярод іх былі святары Юрый Кашыра і Антоній Ляшчэвіч, пазней прылічаныя да ліку благаславёных[7].

Турыстычная інфармацыя

Славутасці

Галерэя

  • Краявіды Росіцы
  • Возера
    Возера
  • Касцёл
    Касцёл
  • Касцёл, інтэр’ер
    Касцёл, інтэр’ер
  • Руіны царквы
    Руіны царквы

Зноскі

  1. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7 (DJVU).. Сустракаецца таксама варыянт Расі́ца
  2. ↑ Rosica // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom IX: Poźajście — Ruksze (польск.). — Warszawa, 1888. S. 755.
  3. ↑ Гудзілін С. Росіца. Снежная пілігрымка // «Наша Ніва», 19 лютага 2011.
  4. ↑ Указ Президиума Верховного Совета Белорусской ССР от 16 июля 1954 г. Об объединении сельских советов Витебской области // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.
  5. ↑ Решение Витебского областого Совета депутатов от 8 апреля 2004 г. № 55 Об изменении административно-территориального устройства районов Витебской области
  6. ↑ Соркіна I. Мястэчкі Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. С. 416.
  7. ↑ У. С. Богау, А. Ф. Бубала i iнш. (рэдкал.); А. Ф. Бубала. (уклад.). «Памяць. Верхнядзвінскі раён». Гісторыка-дакументальная хроніка гарадоў і раѐнаў Беларусі. кнiга 1. — Мн.: «Палiграфафармленне», 1999. — 526 с. — ISBN 985-6351-06-5.

Літаратура

  • Соркіна I. Мястэчкі Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. — 488 с. ISBN 978-9955-773-33-7.
  • Rosica // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom IX: Poźajście — Ruksze (польск.). — Warszawa, 1888. S. 754—755.
  • У. С. Богау, А. Ф. Бубала i iнш. (рэдкал.); А. Ф. Бубала. (уклад.). «Памяць. Верхнядзвінскі раён». Гісторыка-дакументальная хроніка гарадоў і раѐнаў Беларусі. кнiга 1. — Мн.: "Палiграфафармленне", 1999. — 526 с.

Спасылкі

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Росіца_(вёска)&oldid=3321795"