Сефевіды: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др →Спасылкі: выдаленне Ш:Link GA, replaced: {{Link GA| → {{subst:Void| (2) using AWB |
афармленне |
||
| Радок 1: | Радок 1: | ||
[[Файл:Safavid Empire 1501 1722 AD.png|thumb|[[Дзяржава Сефевідаў]] з [[1501]] па [[1736]] — максімальная тэрыторыя пры [[Абас I Вялікі|Абасе I]]]] |
[[Файл:Safavid Empire 1501 1722 AD.png|thumb|[[Дзяржава Сефевідаў]] з [[1501]] па [[1736]] — максімальная тэрыторыя пры [[Абас I Вялікі|Абасе I]]]] |
||
'''Сефеві́ды''' ({{lang-fa|صفویان}} — ''Safaviyân''; {{lang-az|Səfəvilər, صفویلر}}; {{lang-ota3|دولت صفویه|Devlet-i Safeviyye}}, {{lang-ka| სეფიანთა დინასტია}}, {{lang-ku|سەفەوییەکان,Sefewî}}, {{lang-ar|الصفويين}}, {{lang-tk|Sefewiler}}, {{lang-hy|Սեֆեւյան}}) — іранская<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/516019/Safavid-dynasty «Ṣafavid, (1502—1736), Iranian dynasty…» — "Сефевіды (1502—1736) — Іранская дынастыя Энцыклапедыя Брытаніка «Сефевіды»]</ref> шахская дынастыя, якая кіравала з пачатку [[XIV]] стагоддзя раёнам [[Ардэбіль|Ардэбіля]] [[Іранскі Азербайджан|Іранскай правінцыі Азербайджан]], а з 1502 па 1722 |
'''Сефеві́ды''' ({{lang-fa|صفویان}} — ''Safaviyân''; {{lang-az|Səfəvilər, صفویلر}}; {{lang-ota3|دولت صفویه|Devlet-i Safeviyye}}, {{lang-ka| სეფიანთა დინასტია}}, {{lang-ku|سەفەوییەکان,Sefewî}}, {{lang-ar|الصفويين}}, {{lang-tk|Sefewiler}}, {{lang-hy|Սեֆեւյան}}) — іранская<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/516019/Safavid-dynasty «Ṣafavid, (1502—1736), Iranian dynasty…» — "Сефевіды (1502—1736) — Іранская дынастыя Энцыклапедыя Брытаніка «Сефевіды»]</ref> шахская дынастыя, якая кіравала з пачатку [[XIV]] стагоддзя раёнам [[Ардэбіль|Ардэбіля]] [[Іранскі Азербайджан|Іранскай правінцыі Азербайджан]], а з 1502 па 1722 гг. усім [[Іран]]ам<ref name="iranica-safavid-dynasty">[http://www.iranica.com/articles/safavids Encyclop?dia Iranica: Safavid Dynasty]</ref><ref>[http://www.oval.ru/enc/65374.html Сефевіды (ВСЭ, цытаты)<!-- Загаловак дададзены ботам -->]</ref><ref>[http://historic.ru/books/item/f00/s00/z0000029/st022.shtml Глава XXII. Дзяржава Сефевідаў<!-- Загаловак дададзены ботам -->]</ref><ref>[http://militera.lib.ru/common/show/01_11.html Военная литература. Общая история. Краткая компилятивная история стран мира]</ref><ref>[http://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Persien/XVIII/1700-1720/Sultan_Husejn/pred1.htm О роли халифе при Сефевидах<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>. |
||
Заснавальнікам дынастыі быў [[Ісмаіл I]] ([[1501]]—[[1524]] гг.), нашчадак заснавальніка ордэна [[Сефевіе]], родам з [[Ардэбіль|Ардэбіля]] ў [[Іранскі Азербайджан|Іранскім Азербайджане]]. Пасля перамогі над Алванд-ханам, кіраўніком цюркскай дзяржавы [[Ак-Каюнлу]], пад Шарурам (у [[Нахічэвань|Нахічэвані]]), Ісмаіл з трыўмфам ўвайшоў у [[Тэбрыз]], дзе ў ліпені [[1501]] года абвясціў сябе шахам Азербайджана<ref>Richard Tapper. «Shahsevan in Safavid Persia», ''Bulletin of the School of Oriental and African Studies'', University of London, Vol. 37, No. 3, 1974, p. 324.</ref><ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/516019/Safavid-dynasty Encyclopaedia Britannica. Ṣafavid Dynasty.]</ref>. Пазней Ісмаіл падпарадкаваў сабе ўвесь Іран і ў маі [[1502]] года каранаваў сябе шахам [[Іран]]а. Створаная дзяржава часцей за ўсё называлася ''даўлет-э кызылбаш'' (Кызылбашская дзяржава) <ref name="Усход">{{кніга|загаловак = История Востока |аўтар = |спасылка = |выданне = |адказны = |месца = |выдавецтва = Восточная Литература |год = 2000 |том = III |старонкі= 100}}<blockquote>Заснаванае Ісмаілам I Сефевідам (1502—1524) дзяржава часцей за ўсё і называлася даўлет-э кызылбаш, г.зн. Кызылбашская дзяржава.</blockquote></ref><ref name="Гісторыя Ірана">{{кніга|загаловак =История Ирана с древнейших времён до конца 18 в. аўтар = Н.В.Пигулевская|спасылка = |выданне = |адказны = |месца = Л. |выдавецтва = |год = 1958 |том = |старонкі= 255}}</ref>. Сталіцай [[Сефевідская дзяржава|Сефевідскай дзяржавы]] стаў горад [[Тэбрыз]]; пазней сталіца была перанесена ў [[Казвін]], а адтуль — у [[Ісфахан]]. |
Заснавальнікам дынастыі быў [[Ісмаіл I]] ([[1501]]—[[1524]] гг.), нашчадак заснавальніка ордэна [[Сефевіе]], родам з [[Ардэбіль|Ардэбіля]] ў [[Іранскі Азербайджан|Іранскім Азербайджане]]. Пасля перамогі над Алванд-ханам, кіраўніком цюркскай дзяржавы [[Ак-Каюнлу]], пад Шарурам (у [[Нахічэвань|Нахічэвані]]), Ісмаіл з трыўмфам ўвайшоў у [[Тэбрыз]], дзе ў ліпені [[1501]] года абвясціў сябе шахам Азербайджана<ref>Richard Tapper. «Shahsevan in Safavid Persia», ''Bulletin of the School of Oriental and African Studies'', University of London, Vol. 37, No. 3, 1974, p. 324.</ref><ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/516019/Safavid-dynasty Encyclopaedia Britannica. Ṣafavid Dynasty.]</ref>. Пазней Ісмаіл падпарадкаваў сабе ўвесь Іран і ў маі [[1502]] года каранаваў сябе шахам [[Іран]]а. Створаная дзяржава часцей за ўсё называлася ''даўлет-э кызылбаш'' (Кызылбашская дзяржава) <ref name="Усход">{{кніга|загаловак = История Востока |аўтар = |спасылка = |выданне = |адказны = |месца = |выдавецтва = Восточная Литература |год = 2000 |том = III |старонкі= 100}}<blockquote>Заснаванае Ісмаілам I Сефевідам (1502—1524) дзяржава часцей за ўсё і называлася даўлет-э кызылбаш, г.зн. Кызылбашская дзяржава.</blockquote></ref><ref name="Гісторыя Ірана">{{кніга|загаловак =История Ирана с древнейших времён до конца 18 в. аўтар = Н.В.Пигулевская|спасылка = |выданне = |адказны = |месца = Л. |выдавецтва = |год = 1958 |том = |старонкі= 255}}</ref>. Сталіцай [[Сефевідская дзяржава|Сефевідскай дзяржавы]] стаў горад [[Тэбрыз]]; пазней сталіца была перанесена ў [[Казвін]], а адтуль — у [[Ісфахан]]. |
||
Версія ад 17:44, 18 лютага 2019
Сефеві́ды (перс.: صفویان — Safaviyân; азерб.: Səfəvilər, صفویلر; асм. دولت صفویه — Devlet-i Safeviyye, груз. სეფიანთა დინასტია, курд.: سەفەوییەکان,Sefewî, араб. الصفويين, туркм.: Sefewiler, арм.: Սեֆեւյան) — іранская[1] шахская дынастыя, якая кіравала з пачатку XIV стагоддзя раёнам Ардэбіля Іранскай правінцыі Азербайджан, а з 1502 па 1722 гг. усім Іранам[2][3][4][5][6].
Заснавальнікам дынастыі быў Ісмаіл I (1501—1524 гг.), нашчадак заснавальніка ордэна Сефевіе, родам з Ардэбіля ў Іранскім Азербайджане. Пасля перамогі над Алванд-ханам, кіраўніком цюркскай дзяржавы Ак-Каюнлу, пад Шарурам (у Нахічэвані), Ісмаіл з трыўмфам ўвайшоў у Тэбрыз, дзе ў ліпені 1501 года абвясціў сябе шахам Азербайджана[7][8]. Пазней Ісмаіл падпарадкаваў сабе ўвесь Іран і ў маі 1502 года каранаваў сябе шахам Ірана. Створаная дзяржава часцей за ўсё называлася даўлет-э кызылбаш (Кызылбашская дзяржава) [9][10]. Сталіцай Сефевідскай дзяржавы стаў горад Тэбрыз; пазней сталіца была перанесена ў Казвін, а адтуль — у Ісфахан.
Сефевіды называлі сябе сасанідскім тытулам «шахіншах» (цар цароў). На першы план яны высунулі, аднак, не нацыянальны прынцып, а шыізм, абвясціўшы яго дзяржаўнай рэлігіяй. Менавіта ў эпоху Сефевідаў шыізм зацвярджаецца ў якасці пануючай плыні ў Іране.
Зноскі
- ↑ «Ṣafavid, (1502—1736), Iranian dynasty…» — "Сефевіды (1502—1736) — Іранская дынастыя Энцыклапедыя Брытаніка «Сефевіды»
- ↑ Encyclop?dia Iranica: Safavid Dynasty
- ↑ Сефевіды (ВСЭ, цытаты)
- ↑ Глава XXII. Дзяржава Сефевідаў
- ↑ Военная литература. Общая история. Краткая компилятивная история стран мира
- ↑ О роли халифе при Сефевидах
- ↑ Richard Tapper. «Shahsevan in Safavid Persia», Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, Vol. 37, No. 3, 1974, p. 324.
- ↑ Encyclopaedia Britannica. Ṣafavid Dynasty.
- ↑ История Востока. — Восточная Литература, 2000. — Т. III. — С. 100.
Заснаванае Ісмаілам I Сефевідам (1502—1524) дзяржава часцей за ўсё і называлася даўлет-э кызылбаш, г.зн. Кызылбашская дзяржава.
- ↑ История Ирана с древнейших времён до конца 18 в. аўтар = Н.В.Пигулевская. — Л., 1958. — С. 255.
Спасылкі
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Сефевіды
