Сталовая

Сталовая базы адпачынку «Бузим» пад Краснаярскам

Замак Эрэнштайн, сталовая.

Сталовая

Сталовая — разнавіднасць прадпрыемства грамадскага харчавання, «прадпрыемства харчавання, агульнадаступнае або якое абслугоўвае пэўны кантынгент, якое вырабляе і рэалізуе кулінарную прадукцыю.» для атрымання паўнавартаснага харчавання (абеду) з 3 страў.

Як прадпрыемства грамадскага харчавання

Сталовыя як месца грамадскага харчавання могуць прадстаўляць сабой як самастойныя прадпрыемствы, для якіх грамадскае харчаванне з’яўляецца па статуту асноўным напрамкам дзейнасці, так і падраздзяленні, якія ствараюцца ўнутры арганізацыйнай структуры таго ці іншага ўстановы або прадпрыемства (школа, завод, фабрыка, НДІ і т. д.). Стравы ў сталовай выбіраюцца з існуючага на сёння асартыменту з некалькіх прапанаваных варыянтаў першых, другіх і трэціх страў (таксама звычайна маюцца дадатковыя стравы/вырабы — салаты, булачкі і інш.). Звычайнай формай абслугоўвання ў сталовых з’яўляецца самаабслугоўванне альбо кейтэрынг.

Пры ўсіх варыянтах будовы сталовай абавязковая санітарна-эпідэміялагічная і іншая спецыяльная сертыфікацыя як памяшкання, так і работнікаў, якія складаюць штат сталовай.

Сталовыя на прадпрыемствах і ў арганізацыях, акрамя арганізацыі грамадскага харчавання работнікаў, могуць выкарыстоўвацца таксама для правядзення ўрачыстых мерапрыемстваў, банкетаў і інш, прымаючы на сябе збольшага функцыі рэстарана.

На ранніх стадыях развіцця прыватнага прадпрымальніцтва, пры неразвітасці сістэмы дзяржаўнага кантролю за прававымі аспектамі прадпрымальніцкай дзейнасці і рэкламы некаторыя кафэ маглі мець шыльды «сталовых», фактычна не з’яўляючыся такімі ў кантэксце фактычнага складу іх дзейнасці.

Сталовая як выгляд прадпрыемстваў грамадскага харчавання, размешчаных у месцах агульнага карыстання, а таксама на прадпрыемствах, у арганізацыях і навучальных установах, характарызуецца:

• адзіным меню на дзень (набор страў мяняецца з дня ў дзень);
• падрыхтоўкай страў у спецыяльна абсталяваным памяшканні кухні (гл. ДАСТ);
• масавым абслугоўваннем, паскораным за кошт жывой чаргі на атрыманне страў заказчыкамі, якія самі пераносяць іх на падносе;
• перадаплатай спажываных страў праз касу.

Разам з тым, сталовыя ў санаторыях і дамах адпачынку часта набліжаюцца па арганізацыі абслугоўвання, а таксама класу пасадачных месцаў да рэстаранаў. Там дастаўка ежы і прыбіранне посуду можа ўскладацца на афіцыянтаў. Часам яны ажыццяўляюць таксама і прыём заказу ў адпаведнасці з прызначанай дыетай (гл. бальнічны стол, дыета), аднак узаемаразлікі наяўнымі з гэтых сталовых выключаны ў сілу таго, што харчаванне ўваходзіць у аплату пуцёўкі.

Звычайна час працы сталовых абмежавана і вызначаецца графікам работы (і часам прыёму ежы) прадпрыемстваў і ўстаноў, на тэрыторыі якіх яны размешчаны. Па-за часам абедзеннага перапынку гэтых прадпрыемстваў/устаноў іх сталовыя абслугоўваюць і грамадзян з боку.

Цяпер шматлікія кафэ (якія з’явіліся ў постсавецкіх краінах у вялікай колькасці) часцяком бяруць на сябе функцыі сталовых (гл. «комплексны абед» і інш.)

Паводле асартыменту страў, якія рэалізуюцца, сталовыя падраздзяляюцца на:

• агульнага тыпу;
• дыетычную;

Паводле кантынгенту, які абслугоўваецца, падраздзяляюцца на:

• Школьныя
• Студэнцкія
• Вайсковыя (у ваенных часцях)
• Прамысловыя (пры прадпрыемствах і ўстановах)
• Грамадскія

Цікавыя факты

У якасці посуду ў сталовых раней шырока ўжываліся ўніфікаваныя талеркі з матэрыялу, які не б’ецца (алюміній, бляха), прыдатныя для аўтаматызаванай мыйкі. У многіх сталовых СССР адсутнічалі сталовыя нажы. Студэнцкія сталовыя сфармавалі асаблівы пласт студэнцкага гумару:

В меню столовой два супа: с косточкой (3 коп.) и без косточки (1 коп.). Студент просит суп с косточкой, ему наливают в плошку чуть теплую воду.

— А где же косточка?!
— Сейчас освободится.

Гл. таксама

• Хуткае харчаванне
• Кафэ
• Рэстаран