Гандрый Зэйлер

Гандрый Зэйлер
н.-луж.: Handrij Zejler
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	1 лютага 1804(1804-02-01)
Месца нараджэння	Salzenforst/Słona Boršć[d], Баўтцэн, Германія
Дата смерці	15 кастрычніка 1872(1872-10-15) (68 гадоў)
Месца смерці	Лоза[d], раён Баўтцэн, Саксонія
Пахаванне	Friedhof Lohsa[d]
Грамадзянства	Каралеўства Саксонія
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэт, пісьменнік, будзіцелі
Мова твораў	лужыцкія мовы
Грамадская дзейнасць
Член у	Wendische Predigergesellschaft zu Leipzig[d] Маціца серба-лужыцкая
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Манумент Зейлеру ў Зальценфорсте

Магіла Зейлера

Гандрый Зейлер (1 лютага 1804, Зальценфорст — 15 кастрычніка 1872, Лаза) — сорбскі паэт, актывіст, даследчык фальклору. Заклаў асновы літаратурнай лужицкай мовы.

Біяграфія

Гандрый Зейлер нарадзіўся ў Слонай Боршчы (Słona Boršć / Salzenforst), якая цяпер увайшла ў склад Будзішынв (Бауцена). У 1818-1825 гг. вучыўся ў Будзішынскай гімназіі. Каталіцкі епіскап Франц Юрый Лок дапамог Зейлеру паступіць у Лейпцыгскі універсітэт. Там ён навучаўся ў 1825-1829 гг. (на багаслоўскім факультэце). Будучы студэнтам, удзельнічаў у дзейнасці Сербалужыцкага прапаведніцкага таварыства. У супрацоўніцтве з Гендрыхам Крыгарам выдаваў рукапісны часопіс «Serbska nowina».

У падлеткавым узросце Зейлер пісаў патрыятычныя песні на тэмы сорбскага (серба-лужицкого) фальклору. Адна з гэтых песень — «Цудоўная Лужыца» — праславілася пад музыку Корлы Аўгута Коцара (1845) і стала сорбскім нацыянальным гімнам. Той ж кампазітар напісаў музыку да іншага вядомага вершу Зейлера. Гэта — напісаны накшталт Мазуркі Дамброўскага, гімн Лужыца яшчэ не памерла.

Дзейнасць Зейлера не абмяжоўвалася песнямі і гімнамі. У 1825 годзе Гандрый Зейлер ўступіў у шэрагі серба-лужыцкага студэнцкага брацтва «Сорабіяя». У 1826 г. Зейлер пазнаёміўся ў Лейпцыгу з. Ф. Палацким і . С. Мілуцінавічам; пад іх уплывам захапіўся ідэяй славянскай узаемнасці і ўзяўся за вывучэнне славянскіх моў.

У 1830 годзе ён апублікаваў у нямецкай газеце Кароткую граматыку сорбскай мовы (Kurzgefasste Grammatik der Sorben-wendischen Sprache). Прымаў бачнае удзел у складанні слоўніка сербалужыцкай мовы, выдадзенага Пфулем (1857-66). Шэраг сваіх работ Зейлер апублікаваў у часопісах у 1841-1848 гадоў, быў рэдактарам газеты Tydźenska Nowina. У 1841 годзе быў адным з ініцыятараў выдання літаратурнай газеты «Jutnička». У 1847 г. Зейлер з'явіўся адным з заснавальнікаў Маціцы серба-лужыцкай, а затым супрацоўнічаў у яе «Часопісе». Менавіта ў гэты перыяд часу пачынаецца яго супрацоўніцтва з кампазітарам Коцарам, які стварае музычнае суправаджэнне ўсіх вершаў Зейлера.

Шматлікія працы Зейлера, асабліва патрыятычныя песні, заснаваныя на казках і легендах сорбскага народа.

Памяць

• Яго імем названая дзяржаўная прэмія Міністэрства навукі і мастацтва федэральнай зямлі Саксонія.