Аватар (фільм, 2009): Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
Тэгі: Праўка з маб. прылады Праўка праз мабільную версію сайта
Адхілена апошняя 1 змена (37.215.57.211) і адноўлена версія 3188332 Хомелка
Радок 27: Радок 27:
}}
}}


'''«Авата́р»''' ({{lang-en|Avatar}}, <small>МФА:</small> {{IPA|[ˈæv.ə.tɑɹ]}}) — [[Злучаныя Штаты Амерыкі|амерыканскі]] [[Кінафантастыка|навукова-фантастычны фільм]] 2009 года аўтара сцэнарыя і рэжысёра [[Джэймс Кэмеран|Джэймса Кэмерана]] з [[Сэм Уортынгтан|Сэмам Уортынгтанам]] і [[Зоі Салдана]] ў галоўных ролях. Дзея адбываецца ў 2154 годзе, калі чалавецтва здабывае каштоўны мінерал [[Унабтаній|унабтаніум]] на планеце [[Пандора, Аватар|Пандора]], заселеным спадарожніку [[Газавая планета|газавай планеты]] ў зорнай сістэме [[Альфа Цэнтаўра|Альфы Цэнтаўра]]<ref>{{cite web|first=Charles Q.|last=Choi|title=Moons like Avatar's Pandora could be found|lang=en|publisher=MSNBC|date=2009-12-28|accessdate=2012-03-08|url=http://www.msnbc.msn.com/id/34610604/ns/technology_and_science-space/|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxWCRl9|archivedate=2012-06-08}}</ref><ref>{{cite book |last= Wilhelm |first= Maria |coauthors= Dirk Mathison |title= James Cameron's Avatar: A Confidential Report on the Biological and Social History of Pandora |publisher= HarperCollins |year= 2009 |month= November |page= 4|isbn= 0-0618-9675-6}}</ref><ref name="Horwitz2009">{{cite web|first=Jane|last=Horwitz|title=Family Filmgoer|date=2009-12-24|publisher=The New York Times Company|url =http://www.boston.com/lifestyle/family/articles/2009/10/29/family_filmgoer/?page=3|work=The Boston Globe|accessdate =2012-03-10}}</ref>. Па сюжэце рэсурсаздабыўная карпарацыя пагражае існаванню мясцовага племені чалавекападобных разумных істот, на'ві. Назва фільма — назва [[Генетычная інжынерыя|генетычна спраектаваных]] целаў, гібрыдаў на'ві і людзей, якія выкарыстоўваюцца камандай даследчыкаў для вывучэння планеты і ўзаемадзеяння з тубыльнымі жыхарамі Пандоры<ref name="Time">{{cite web|url=http://www.time.com/time/arts/article/0,8599,1576622,00.html#ixzz0a69HUhNB|title=Q&A with James Cameron|publisher=[[Time, часопіс|Time]]|last=Winters Keegan|first=Rebecca|date=2007-01-11|accessdate=2012-03-19|lang=en|archivedate=2012-03-19|archiveurl=http://www.webcitation.org/66HPlfWST}}</ref>.
'''«Авата́р»''' ({{lang-en|Avatar}}, <small>МФА:</small> {{IPA|[ˈæv.ə.tɑɹ]}}) — [[Злучаныя Штаты Амерыкі|амерыканскі]] [[Кінафантастыка|навукова-фантастычны фільм]] 2009 года аўтара сцэнарыя і рэжысёра [[Джэймс Кэмеран|Джэймса Кэмерана]] з [[Сэм Уортынгтан|Сэмам Уортынгтанам]] і [[Зоі Салдана]] ў галоўных ролях. Дзеянне фільма адбываецца ў 2154 годзе, калі чалавецтва здабывае каштоўны мінерал [[Унабтаній|унабтаніум]] на планеце [[Пандора, Аватар|Пандора]], заселеным спадарожніку [[Газавая планета|газавай планеты]] ў зорнай сістэме [[Альфа Цэнтаўра|Альфы Цэнтаўра]]<ref>{{cite web|first=Charles Q.|last=Choi|title=Moons like Avatar's Pandora could be found|lang=en|publisher=MSNBC|date=2009-12-28|accessdate=2012-03-08|url=http://www.msnbc.msn.com/id/34610604/ns/technology_and_science-space/|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxWCRl9|archivedate=2012-06-08}}</ref><ref>{{cite book |last= Wilhelm |first= Maria |coauthors= Dirk Mathison |title= James Cameron's Avatar: A Confidential Report on the Biological and Social History of Pandora |publisher= HarperCollins |year= 2009 |month= November |page= 4|isbn= 0-0618-9675-6}}</ref><ref name="Horwitz2009">{{cite web|first=Jane|last=Horwitz|title=Family Filmgoer|date=2009-12-24|publisher=The New York Times Company|url =http://www.boston.com/lifestyle/family/articles/2009/10/29/family_filmgoer/?page=3|work=The Boston Globe|accessdate =2012-03-10}}</ref>. Па сюжэце рэсурсаздабывальная карпарацыя пагражае існаванню мясцовага племені чалавекападобных разумных істот, на'ві. Назва фільма — назва [[Генетычная інжынерыя|генетычна спраектаваных]] целаў, гібрыдаў на'ві і людзей, якія выкарыстоўваюцца камандай даследчыкаў для вывучэння планеты і ўзаемадзеяння з туземнымі жыхарамі Пандоры<ref name="Time">{{cite web|url=http://www.time.com/time/arts/article/0,8599,1576622,00.html#ixzz0a69HUhNB|title=Q&A with James Cameron|publisher=[[Time, часопіс|Time]]|last=Winters Keegan|first=Rebecca|date=2007-01-11|accessdate=2012-03-19|lang=en|archivedate=2012-03-19|archiveurl=http://www.webcitation.org/66HPlfWST}}</ref>.


Стварэнне «Аватара» пачалося ў сярэдзіне 1990-х гадоў, калі Кэмеран напісаў 80-старонкавую канцэпцыю сцэнарыя фільма<ref name="QA">{{cite web|author=Jensen, Jeff|url=http://www.ew.com/ew/article/0,,20007998,00.htmllang=en||title=Great Expectations|work=Entertainment Weekly|publisher=[[Time Warner]]|date=2007-01-10|accessdate=2012-03-08|deadlink=404}}</ref><ref name="abc">{{cite web|url=http://abcnews.go.com/Entertainment/avatars-james-cameron-borrow-soviet-sci-fi-novels/story?id=9561339#.T1ifwcBmIyI|title=Did Avatar Borrow from Soviet Sci-Fi Novels?|author=Marquardt, Alexander|date=2010-01-14|publisher=[[American Broadcasting Company|ABC News]]|accessdate=2012-03-16|lang=en|archivedate=2012-03-16|archiveurl=http://www.webcitation.org/66ClQJoPR}}</ref>. Меркавалася пачаць здымку ў 1997-м і выпусціць «Аватар» у пракат ужо ў 1999 годзе, але, паводле Кэмерана, на той час яшчэ не існавала тэхналогій, здольных ажыццявіць яго бачанне фільма<ref name="autogenerated1996">{{артыкул|аўтар=Hevrdejs, Judy; Conklin, Mike|мова=en|загаловак=Channel 2 has Monday morning team in place|выданне=Chicago Tribune|год=1996}}</ref>. Праца над [[На'ві, мова|мовай на'ві]] пачалася ўлетку 2005-га, а напачатку 2006 года Кэмеран прыступіў да стварэння сцэнарыя і выдуманага сусвету<ref name="USCMarshall">{{cite web|lang=en|url=http://www.marshall.usc.edu/news/releases/2009/crafting-alien-language-hollywood-style|title=Crafting an Alien Language, Hollywood-Style: Professor's Work to Hit the Big Screen in Upcoming Blockbuster Avatar|accessdate=2011-05-31|work=USC Marshall|publisher=University of Southern California Marshall School of Business|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxXDHeD|archivedate=2012-06-08}}</ref><ref name="radionz1">{{Cite episode| title = Avatar Language| series = Nine to Noon| airdate = December 15, 2009|url=http://www.radionz.co.nz/audio/national/ntn/2009/12/15/avatar_language}}</ref>. Па афіцыйных даных, бюджэт «Аватара» складае каля 237 мільёнаў долараў<ref name="Patten (2009)">{{cite web|last=Patten|first=D.|title='Avatar's' True Cost&nbsp;— and Consequences|url= http://www.thewrap.com/article/true-cost-and-consequences-avatar-11206?page=1|date=2009-12-03|publisher=The Wrap|accessdate=2009-12-12|archiveurl=http://www.webcitation.org/5m4EySibe|archivedate=2009-12-16|lang=en}}</ref>, паводле іншых ацэнак, выдаткі на вытворчасць фільма вар'ююцца ад $280 да $310 мільёнаў, а кошт рэкламнай кампаніі ацэньваецца $150 мільёнамі<ref name="www.nytimes.com">{{cite web|first=Brooks|last=Barnes|title='Avatar' Is No. 1 but Without a Record|lang=en|work=The New York Times|publisher=The New York Times Company|date=2009-12-20|accessdate=2012-03-08|url=http://www.nytimes.com/2009/12/21/movies/21box.html|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxXijIN|archivedate=2012-06-08}}</ref><ref name="latimes budget">{{cite web|url=http://latimesblogs.latimes.com/entertainmentnewsbuzz/2009/12/could-avatar-hit-1-billion.html|title=Could 'Avatar' hit $1&nbsp;billion?|work=Los Angeles Times|publisher=[[Tribune Company]]|lang=en|author=Fritz, Ben|date=2009-12-20|accessdate=2012-03-08|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxYUJ7Q|archivedate=2012-06-08}}</ref><ref name="vanityfair">{{cite web|last=Keegan|first=R.|title=How Much Did Avatar Really Cost?|url=http://www.vanityfair.com/online/oscars/2009/12/how-much-did-avatar-really-cost.html|date=2009-12-03|publisher=[[Vanity Fair]] |accessdate=2012-03-18|lang=en|archivedate=2012-03-18|archiveurl=http://www.webcitation.org/66GB2hfD3}}</ref>. Пры здымцы «Аватара» шырока выкарыстоўвалася тэхналогія [[Захоп руху|захопу руху]]. Фільм пайшоў у пракат у традыцыйным фармаце, [[Стэрэакінематограф|3D]]-фармаце ([[RealD Cinema|RealD 3D]], [[Dolby 3D]], [[XpanD|XpanD 3D]] і [[IMAX 3D]]) і ў «[[4D-кіно|4D]]»-фармаце ў некаторых кінатэатрах [[Рэспубліка Карэя|Паўднёвай Карэі]]<ref name="4-D">{{cite web|author=Sunhee, Han |url=http://www.variety.com/article/VR1118014803.html |title= 'Avatar' goes 4D in Korea|date=2010-02-05 |accessdate=2012-04-28|publisher=[[Variety]]|lang=en|archivedate=2012-04-28|archiveurl=http://www.webcitation.org/67FjOLe43}}</ref>.
Стварэнне «Аватара» пачалося ў сярэдзіне 1990-х гадоў, калі Кэмеран напісаў 80-старонкавую канцэпцыю сцэнарыя фільма<ref name="QA">{{cite web|author=Jensen, Jeff|url=http://www.ew.com/ew/article/0,,20007998,00.htmllang=en||title=Great Expectations|work=Entertainment Weekly|publisher=[[Time Warner]]|date=2007-01-10|accessdate=2012-03-08|deadlink=404}}</ref><ref name="abc">{{cite web|url=http://abcnews.go.com/Entertainment/avatars-james-cameron-borrow-soviet-sci-fi-novels/story?id=9561339#.T1ifwcBmIyI|title=Did Avatar Borrow from Soviet Sci-Fi Novels?|author=Marquardt, Alexander|date=2010-01-14|publisher=[[American Broadcasting Company|ABC News]]|accessdate=2012-03-16|lang=en|archivedate=2012-03-16|archiveurl=http://www.webcitation.org/66ClQJoPR}}</ref>. Меркавалася пачаць здымкі ў 1997-м і выпусціць «Аватар» у пракат ужо ў 1999 годзе, але, па словах Кэмерана, на той момант яшчэ не існавала тэхналогій, здольных увасобіць у жыццё яго бачанне карціны<ref name="autogenerated1996">{{артыкул|аўтар=Hevrdejs, Judy; Conklin, Mike|мова=en|загаловак=Channel 2 has Monday morning team in place|выданне=Chicago Tribune|год=1996}}</ref>. Праца над [[На'ві, мова|мовай на'ві]] пачалася ўлетку 2005-га, а напачатку 2006 года Кэмеран прыступіў да стварэння сцэнарыя і выдуманага сусвету<ref name="USCMarshall">{{cite web|lang=en|url=http://www.marshall.usc.edu/news/releases/2009/crafting-alien-language-hollywood-style|title=Crafting an Alien Language, Hollywood-Style: Professor's Work to Hit the Big Screen in Upcoming Blockbuster Avatar|accessdate=2011-05-31|work=USC Marshall|publisher=University of Southern California Marshall School of Business|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxXDHeD|archivedate=2012-06-08}}</ref><ref name="radionz1">{{Cite episode| title = Avatar Language| series = Nine to Noon| airdate = December 15, 2009|url=http://www.radionz.co.nz/audio/national/ntn/2009/12/15/avatar_language}}</ref>. Па афіцыйных даных, бюджэт «Аватара» складае каля 237 мільёнаў долараў<ref name="Patten (2009)">{{cite web|last=Patten|first=D.|title='Avatar's' True Cost&nbsp;— and Consequences|url= http://www.thewrap.com/article/true-cost-and-consequences-avatar-11206?page=1|date=2009-12-03|publisher=The Wrap|accessdate=2009-12-12|archiveurl=http://www.webcitation.org/5m4EySibe|archivedate=2009-12-16|lang=en}}</ref>, па іншых ацэнках, выдаткі на вытворчасць фільма вар'іруюцца ад $280 да $310 мільёнаў, а кошт рэкламнай кампаніі ацэньваецца ў $150 мільёнаў<ref name="www.nytimes.com">{{cite web|first=Brooks|last=Barnes|title='Avatar' Is No. 1 but Without a Record|lang=en|work=The New York Times|publisher=The New York Times Company|date=2009-12-20|accessdate=2012-03-08|url=http://www.nytimes.com/2009/12/21/movies/21box.html|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxXijIN|archivedate=2012-06-08}}</ref><ref name="latimes budget">{{cite web|url=http://latimesblogs.latimes.com/entertainmentnewsbuzz/2009/12/could-avatar-hit-1-billion.html|title=Could 'Avatar' hit $1&nbsp;billion?|work=Los Angeles Times|publisher=[[Tribune Company]]|lang=en|author=Fritz, Ben|date=2009-12-20|accessdate=2012-03-08|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxYUJ7Q|archivedate=2012-06-08}}</ref><ref name="vanityfair">{{cite web|last=Keegan|first=R.|title=How Much Did Avatar Really Cost?|url=http://www.vanityfair.com/online/oscars/2009/12/how-much-did-avatar-really-cost.html|date=2009-12-03|publisher=[[Vanity Fair]] |accessdate=2012-03-18|lang=en|archivedate=2012-03-18|archiveurl=http://www.webcitation.org/66GB2hfD3}}</ref>. Пры здымках «Аватара» шырока выкарыстоўвалася тэхналогія [[Захоп руху|захопу руху]]. Фільм выйшаў у пракат у традыцыйным фармаце, [[Стэрэакінематограф|3D]]-фармаце ([[RealD Cinema|RealD 3D]], [[Dolby 3D]], [[XpanD|XpanD 3D]] і [[IMAX 3D]]) і ў «[[4D-кіно|4D]]»-фармаце ў некаторых кінатэатрах [[Рэспубліка Карэя|Паўднёвай Карэі]]<ref name="4-D">{{cite web|author=Sunhee, Han |url=http://www.variety.com/article/VR1118014803.html |title= 'Avatar' goes 4D in Korea|date=2010-02-05 |accessdate=2012-04-28|publisher=[[Variety]]|lang=en|archivedate=2012-04-28|archiveurl=http://www.webcitation.org/67FjOLe43}}</ref>.


Прэм'ера «Аватара» адбылася ў [[Лондан]]е 10 снежня 2009 года. У міжнародны пракат, уключаючы ЗША і Канаду, фільм выйшаў 16—18 снежня таго самага года. Карціна мела надзвычайны камерцыйны поспех<ref name="D">{{cite web|lang=en|first=Anthony|last=D'Alessandro|title='Avatar' takes $27&nbsp;million in its first day|date=2009-12-19|publisher=Reed Business Information|url=http://www.variety.com/article/VR1118012989.html?categoryid=3762&cs=1|work=Variety|accessdate=2012-03-08|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxZvo2f|archivedate=2012-06-08}}</ref><ref name="www.comingsoon.net">{{cite web|first=Edward|last=Douglas|lang=en|title=Avatar Soars Despite Heavy Snowstorms|work=ComingSoon.net|publisher=CraveOnline|date=2009-12-21|accessdate=2012-03-08|url=http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=61739|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxagzwR|archivedate=2012-06-08}}</ref><ref name="www.reuters.com">{{cite web|author=Reporting by Dean Goodman; editing by Anthony Boadle|title=«Avatar» leads box office, despite blizzard|lang=en|agency=Reuters|publisher=[[Thomson Reuters]]|date=2009-12-20|accessdate=2012-03-08|url=http://www.reuters.com/article/idUSN2021595320091220?type=marketsNews|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxbJkEl|archivedate=2012-06-08}}</ref> і была станоўча ўспрынятая крытыкамі<ref>{{cite web|author=Germain, David|title=«Avatar» wins Golden Globes |lang=en|work=Chicago Sun-Times|publisher=Rogerebert.com|date=2010-01-17|accessdate=2012-03-08|url=http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20100117/COMMENTARY/100119976|quote=...[Cameron] has become king of an alien landscape, elevating space fantasy to enormous critical acclaim.}}</ref><ref>{{cite web|author=D. E. Williams|title=«Avatar» director James Cameron back in spotlight|lang=en|agency=Reuters|date=2009-12-18|accessdate=2012-03-08|url=http://www.reuters.com/article/idUSTRE5BH0RW20091218|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxcEMKD|archivedate=2012-06-08}}</ref>. Яна пабіла некалькі рэкордаў па зборах, стаўшы [[Спіс самых касавых фільмаў|самым касавым фільмам]] усіх часоў у [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыцы]] і ўва ўсім свеце, выперадзіўшы «[[Тытанік (фільм, 1997)|Тытанік]]», які трымаў рэкорд на працягу 12 гадоў<ref name="boxofficemojoalltime">{{cite web|title=All Time Worldwide Box Office Grosses|publisher=Box Office Mojo|url=http://www.boxofficemojo.com/alltime/world/|accessdate=2012-03-08|lang=en|archiveurl=http://www.webcitation.org/683sJCBee|archivedate=2012-05-31}}</ref>. «Аватар» таксама стаў першым фільмам у гісторыі кінематографа, чые касавыя зборы перавысілі адзнаку 2 мільярды долараў<ref>{{cite web|url=http://abcnews.go.com/Entertainment/wireStory?id=9711561|title='Avatar' Wins Box Office, Nears Domestic Record|accessdate=2012-03-08|lang=en|publisher=ABC News|archiveurl=http://www.webcitation.org/66yo5yfpS|archivedate=2012-04-17}}</ref>. Фільм быў намінаваны на «[[Оскар, прэмія|Оскар]]» у дзевяці катэгорыях, уключаючы [[Прэмія «Оскар» за найлепшы фільм|«Найлепшы фільм»]] і [[Прэмія «Оскар» за найлепшую рэжысуру|«Найлепшая рэжысура»]]<ref name="List of Academy Award nominations">{{cite web|work=CNN|title=List of Academy Award nominations|url=http://www.cnn.com/2010/SHOWBIZ/Movies/02/02/academy.award.nominations.list/index.html?hpt=C1|date=2009-02-02|accessdate=2012-03-08|lang=en|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxcyJ0k|archivedate=2012-06-08}}</ref>, і перамог у трох з іх: [[Прэмія «Оскар» за найлепшую аператарскую працу|«Найлепшая аператарская праца»]], [[Прэмія «Оскар» за найлепшыя візуальныя эфекты|«Найлепшыя візуальныя эфекты»]] і [[Прэмія «Оскар» за найлепшую працу мастака-пастаноўшчыка|«Найлепшая праца мастака-пастаноўшчыка»]]. DVD-рэліз фільма пабіў рэкорды продажу, а [[Blu-ray Disc|Blu-ray]]-выданне стала адным з найпяспяховейшых у гісторыі. У 2015 годзе ці пазней выйдзе [[сіквэл]] кінакарціны — «[[Аватар 2]]». Адначасова здымаюць і трэцюю частку франшызы; таксама магчыма з'явіцца і чацвёрты фільм<ref>{{cite web|url=http://www.itar-tass.com/c17/486661.html|title=Выхад фільма "Аватар 2" Джэймса Кэмерана пераносіцца на 2015 год|publisher=[[ІТАР-ТАСС]]|date=2012-08-02|lang=ru|accessdate=2012-10-05|archivedate=2012-10-05|archiveurl=http://www.webcitation.org/6BBlxPItM}}</ref>.
Прэм'ера «Аватара» адбылася ў [[Лондан]]е 10 снежня 2009 года. У міжнародны пракат, уключаючы ЗША і Канаду, фільм выйшаў 16—18 снежня таго ж года. Карціна мела камерцыйны поспех<ref name="D">{{cite web|lang=en|first=Anthony|last=D'Alessandro|title='Avatar' takes $27&nbsp;million in its first day|date=2009-12-19|publisher=Reed Business Information|url=http://www.variety.com/article/VR1118012989.html?categoryid=3762&cs=1|work=Variety|accessdate=2012-03-08|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxZvo2f|archivedate=2012-06-08}}</ref><ref name="www.comingsoon.net">{{cite web|first=Edward|last=Douglas|lang=en|title=Avatar Soars Despite Heavy Snowstorms|work=ComingSoon.net|publisher=CraveOnline|date=2009-12-21|accessdate=2012-03-08|url=http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=61739|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxagzwR|archivedate=2012-06-08}}</ref><ref name="www.reuters.com">{{cite web|author=Reporting by Dean Goodman; editing by Anthony Boadle|title=«Avatar» leads box office, despite blizzard|lang=en|agency=Reuters|publisher=[[Thomson Reuters]]|date=2009-12-20|accessdate=2012-03-08|url=http://www.reuters.com/article/idUSN2021595320091220?type=marketsNews|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxbJkEl|archivedate=2012-06-08}}</ref> і была станоўча ўспрынята крытыкамі<ref>{{cite web|author=Germain, David|title=«Avatar» wins Golden Globes |lang=en|work=Chicago Sun-Times|publisher=Rogerebert.com|date=2010-01-17|accessdate=2012-03-08|url=http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20100117/COMMENTARY/100119976|quote=...[Cameron] has become king of an alien landscape, elevating space fantasy to enormous critical acclaim.}}</ref><ref>{{cite web|author=D. E. Williams|title=«Avatar» director James Cameron back in spotlight|lang=en|agency=Reuters|date=2009-12-18|accessdate=2012-03-08|url=http://www.reuters.com/article/idUSTRE5BH0RW20091218|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxcEMKD|archivedate=2012-06-08}}</ref>. Яна пабіла некалькі рэкордаў па зборах, стаўшы [[Спіс самых касавых фільмаў|самым касавым фільмам]] усіх часоў у [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыцы]] і ва ўсім свеце, абагнаўшы «[[Тытанік (фільм, 1997)|Тытанік]]», які ўтрымліваў рэкорд на працягу 12 гадоў<ref name="boxofficemojoalltime">{{cite web|title=All Time Worldwide Box Office Grosses|publisher=Box Office Mojo|url=http://www.boxofficemojo.com/alltime/world/|accessdate=2012-03-08|lang=en|archiveurl=http://www.webcitation.org/683sJCBee|archivedate=2012-05-31}}</ref>. «Аватар» таксама стаў першым фільмам у гісторыі кінематографа, чые касавыя зборы перавысілі адзнаку ў 2 мільярды долараў<ref>{{cite web|url=http://abcnews.go.com/Entertainment/wireStory?id=9711561|title='Avatar' Wins Box Office, Nears Domestic Record|accessdate=2012-03-08|lang=en|publisher=ABC News|archiveurl=http://www.webcitation.org/66yo5yfpS|archivedate=2012-04-17}}</ref>. Фільм быў намінаваны на «[[Оскар, прэмія|Оскар]]» у дзевяці катэгорыях, уключаючы [[Прэмія «Оскар» за лепшы фільм|«Лепшы фільм»]] і [[Прэмія «Оскар» за лепшую рэжысуру|«Лепшая рэжысура»]]<ref name="List of Academy Award nominations">{{cite web|work=CNN|title=List of Academy Award nominations|url=http://www.cnn.com/2010/SHOWBIZ/Movies/02/02/academy.award.nominations.list/index.html?hpt=C1|date=2009-02-02|accessdate=2012-03-08|lang=en|archiveurl=http://www.webcitation.org/68FxcyJ0k|archivedate=2012-06-08}}</ref>, і перамог у трох з іх: [[Прэмія «Оскар» за лепшую аператарскую працу|«Лепшая аператарская праца»]], [[Прэмія «Оскар» за лепшыя візуальныя эфекты|«Лепшыя візуальныя эфекты»]] і [[Прэмія «Оскар» за лепшую працу мастака-пастаноўшчыка|«Лепшая праца мастака-пастаноўшчыка»]]. DVD-рэліз фільма пабіў рэкорды продажаў, а [[Blu-ray Disc|Blu-ray]]-выданне стала адным з самых паспяховых у гісторыі. У 2015 годзе ці пазней выйдзе [[сіквел]] кінакарціны — «[[Аватар 2]]». Адначасова здымаецца і трэцяя частка франшызы; таксама магчыма з'яўленне чацвёртага фільма<ref>{{cite web|url=http://www.itar-tass.com/c17/486661.html|title=Выхад фільма "Аватар 2" Джэймса Кэмерана пераносіцца на 2015 год|publisher=[[ІТАР-ТАСС]]|date=2012-08-02|lang=ru|accessdate=2012-10-05|archivedate=2012-10-05|archiveurl=http://www.webcitation.org/6BBlxPItM}}</ref>.


== Акцёры ==
== Акцёры ==

Версія ад 15:27, 13 верасня 2019

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Аватар.
АватарM:
Avatar
Постар фільма
Жанр навукова-фантастычны фільм[d], баявік, прыгодніцкі фільм, баявая фантастыка[d] і мультфільм з жывымі акцёрамі[d]
Рэжысёр
Прадзюсар
Сцэнарыст
У галоўных
ролях
Аператар
Кампазітар
Кінакампанія 20th Century Fox[14], Lightstorm Entertainment[14], RatPac-Dune Entertainment[d] і Ingenious Media[d]
Працягласць Тэатральная версія: 162 хвіл.[1]
Рэжысёрская версія: 171 хвіл.[2]
Бюджэт $ 237 000 000[3]
+ $ 9 000 000 (паўторны пракат)[2]
Зборы $ 2 782 275 172[4][5]
Краіна Злучаныя Штаты Амерыкі ЗША[6][7]
Мова англійская,
на’ві
Год 18 снежня 2009[8], 18 снежня 2009[9], 17 снежня 2009[10][11], 17 снежня 2009[12], 16 снежня 2009 і 22 верасня 2022[13]
Папярэдні фільм
Наступны фільм Аватар 2
IMDb ID 0499549
Афіцыйны сайт (англ.)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

«Авата́р» (англ.: Avatar, МФА: [ˈæv.ə.tɑɹ]) — амерыканскі навукова-фантастычны фільм 2009 года аўтара сцэнарыя і рэжысёра Джэймса Кэмерана з Сэмам Уортынгтанам і Зоі Салдана ў галоўных ролях. Дзеянне фільма адбываецца ў 2154 годзе, калі чалавецтва здабывае каштоўны мінерал унабтаніум на планеце Пандора, заселеным спадарожніку газавай планеты ў зорнай сістэме Альфы Цэнтаўра[17][18][19]. Па сюжэце рэсурсаздабывальная карпарацыя пагражае існаванню мясцовага племені чалавекападобных разумных істот, на'ві. Назва фільма — назва генетычна спраектаваных целаў, гібрыдаў на'ві і людзей, якія выкарыстоўваюцца камандай даследчыкаў для вывучэння планеты і ўзаемадзеяння з туземнымі жыхарамі Пандоры[20].

Стварэнне «Аватара» пачалося ў сярэдзіне 1990-х гадоў, калі Кэмеран напісаў 80-старонкавую канцэпцыю сцэнарыя фільма[21][22]. Меркавалася пачаць здымкі ў 1997-м і выпусціць «Аватар» у пракат ужо ў 1999 годзе, але, па словах Кэмерана, на той момант яшчэ не існавала тэхналогій, здольных увасобіць у жыццё яго бачанне карціны[23]. Праца над мовай на'ві пачалася ўлетку 2005-га, а напачатку 2006 года Кэмеран прыступіў да стварэння сцэнарыя і выдуманага сусвету[24][25]. Па афіцыйных даных, бюджэт «Аватара» складае каля 237 мільёнаў долараў[3], па іншых ацэнках, выдаткі на вытворчасць фільма вар'іруюцца ад $280 да $310 мільёнаў, а кошт рэкламнай кампаніі ацэньваецца ў $150 мільёнаў[26][27][28]. Пры здымках «Аватара» шырока выкарыстоўвалася тэхналогія захопу руху. Фільм выйшаў у пракат у традыцыйным фармаце, 3D-фармаце (RealD 3D, Dolby 3D, XpanD 3D і IMAX 3D) і ў «4D»-фармаце ў некаторых кінатэатрах Паўднёвай Карэі[29].

Прэм'ера «Аватара» адбылася ў Лондане 10 снежня 2009 года. У міжнародны пракат, уключаючы ЗША і Канаду, фільм выйшаў 16—18 снежня таго ж года. Карціна мела камерцыйны поспех[30][31][32] і была станоўча ўспрынята крытыкамі[33][34]. Яна пабіла некалькі рэкордаў па зборах, стаўшы самым касавым фільмам усіх часоў у Паўночнай Амерыцы і ва ўсім свеце, абагнаўшы «Тытанік», які ўтрымліваў рэкорд на працягу 12 гадоў[35]. «Аватар» таксама стаў першым фільмам у гісторыі кінематографа, чые касавыя зборы перавысілі адзнаку ў 2 мільярды долараў[36]. Фільм быў намінаваны на «Оскар» у дзевяці катэгорыях, уключаючы «Лепшы фільм» і «Лепшая рэжысура»[37], і перамог у трох з іх: «Лепшая аператарская праца», «Лепшыя візуальныя эфекты» і «Лепшая праца мастака-пастаноўшчыка». DVD-рэліз фільма пабіў рэкорды продажаў, а Blu-ray-выданне стала адным з самых паспяховых у гісторыі. У 2015 годзе ці пазней выйдзе сіквел кінакарціны — «Аватар 2». Адначасова здымаецца і трэцяя частка франшызы; таксама магчыма з'яўленне чацвёртага фільма[38].

Акцёры

Акцёр Роля
Сэм Уортынгтан Джэйк Салі Джэйк Салі
Сігурні Уівер Грэйс Агустын доктар Грэйс Агустын глава праграмы «Аватар»
Джавані Рыбізі Паркер Селфрыдж адміністратар Паркер Селфрыдж
Стывен Лэнг Майлз Куарытч палкоўнік Майлз Куарытч
Мішэль Радрыгес Трудзі Чакан пілот Трудзі Чакан
Джоэль Мур Норм Спелман вучоны Норм Спелман
Дыліп Раа[en] Макс Патэль доктар Макс Патэль
Акцёр Роля
Зоі Салдана Нейціры Нейціры
Сі Сі Эйч Паўндэр Мо’ат Мо’ат духоўны лідар Амацікая і маці Нейціры
Лаз Алонса Цу’тэй Цу’тэй воін Амацікая
Уэс Сцьюдзі Эйтукан Эйтукан правадыр Амацікая і бацька Нейціры
Пітэр Менса Аквей Аквей правадыр клана Вершнікаў Раўніны


Узнагароды і намінацыі

Асноўны артыкул: Спіс узнагарод і намінацый фільма «Аватар»

«Аватар» быў намінаваны на прэмію «Оскар» у дзевяці катэгорыях, уключаючы «Лепшы фільм» і «Лепшую рэжысуру», але перамог толькі ў трох з іх: «Лепшая праца мастака-пастаноўшчыка», «Лепшая аператарская праца» і «Лепшыя візуальныя эфекты»[37]. На 67-й цырымоніі «Залаты глобус» з чатырох намінацый «Аватар» перамог у дзвюх: «Лепшы фільм-драма» і «Лепшая рэжысёрская праца»[39]. Фільм стаў «Лепшай карцінай» па меркаванні New York Film Critics Online[40] і «Самым арыгінальным, інавацыйным або крэатыўным фільмам» па версіі St. Louis Film Critics, дзе таксама выйграў у намінацыі «Лепшыя візуальныя эфекты»[41]. «Аватар» быў намінаваны ў дзевяці катэгорыях на прэміі BAFTA і стаў пераможцам у дзвюх з іх: «Лепшы прадакшн-дызайн» і «Лепшыя спецэфекты»[42]. Фільм — уладальнік мноства іншых розных узнагарод і намінацый.

Зноскі

  1. ↑ BBFC rating and classification details for Avatar (7 снежня 2009). — «Feature Film. Classified 07 December 2009. Run Time 161m 35s»  Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана August 26, 2010.
  2. ↑ а б James Wigney. Avatar director slams bandwagon jumpers. Herald Sun (15 жніўня 2010). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана August 16, 2010.
  3. ↑ а б Patten, D.. 'Avatar's' True Cost — and Consequences (англ.). The Wrap (3 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 16 снежня 2009. Праверана 12 снежня 2009.
  4. ↑ Box Office Mojo
    • Усяго: Avatar (2009). — «$2,782,275,172»  Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана January 10, 2012.
    • Спецыяльнае выданне: Avatar (Special Edition). — «North America:$10,741,486; Overseas: $22,469,358»  Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана January 10, 2012.
  5. ↑ Avatar. The-Numbers. Nash Information Services. Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана March 27, 2011.
  6. ↑ French, Philip. Avatar was the year's real milestone, never mind the results (англ.). London: The Guardian (14 сакавіка 2010). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  7. ↑ Johnston, Rich. Review: AVATAR — The Most Expensive American Film Ever... And Possibly The Most Anti-American One Too (англ.). Bleeding Cool (11 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  8. ↑ Box Office Mojo — 1999.
  9. ↑ http://www.sfi.se/sv/svensk-filmdatabas/Item/?itemid=68935&type=MOVIE&iv=Basic
  10. ↑ Internet Movie Database — 1990. Праверана 14 красавіка 2017.
  11. ↑ http://nmhh.hu/dokumentum/158984/2009_filmbemutatok_osszes.xls
  12. ↑ http://www.zelluloid.de/filme/index.php3?id=7614 Праверана 13 лістапада 2017.
  13. ↑ Terjesztésre kerülő filmalkotások és artfilmek nyilvántartása — NMHH. Праверана 24 верасня 2022.
  14. ↑ а б в г д AVATAR // Australian Classification database
  15. ↑ а б в г д е ё ж з і к https://james-camerons-avatar.fandom.com/wiki/Avatar_(film)
  16. ↑ а б в г Česko-Slovenská filmová databáze — 2001.
  17. ↑ Choi, Charles Q.. Moons like Avatar's Pandora could be found (англ.). MSNBC (28 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  18. ↑ Wilhelm, Maria (2009). James Cameron's Avatar: A Confidential Report on the Biological and Social History of Pandora. HarperCollins. p. 4. ISBN 0-0618-9675-6. {{cite book}}: Невядомы параметр |coauthors= ігнараваны (прапануецца |author=) (даведка); Невядомы параметр |month= ігнараваны (даведка)
  19. ↑ Horwitz, Jane. Family Filmgoer. The Boston Globe. The New York Times Company (24 снежня 2009). Праверана 10 сакавіка 2012.
  20. ↑ Winters Keegan, Rebecca. Q&A with James Cameron (англ.). Time (11 студзеня 2007). Архівавана з першакрыніцы 19 сакавіка 2012. Праверана 19 сакавіка 2012.
  21. ↑ Jensen, Jeff. Great Expectations(недаступная спасылка — гісторыя ). Entertainment Weekly. Time Warner (10 студзеня 2007). Праверана 8 сакавіка 2012.
  22. ↑ Marquardt, Alexander. Did Avatar Borrow from Soviet Sci-Fi Novels? (англ.). ABC News (14 студзеня 2010). Архівавана з першакрыніцы 16 сакавіка 2012. Праверана 16 сакавіка 2012.
  23. ↑ Hevrdejs, Judy; Conklin, Mike Channel 2 has Monday morning team in place(англ.) // Chicago Tribune. — 1996.
  24. ↑ Crafting an Alien Language, Hollywood-Style: Professor's Work to Hit the Big Screen in Upcoming Blockbuster Avatar (англ.). USC Marshall. University of Southern California Marshall School of Business. Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 31 мая 2011.
  25. ↑ "Avatar Language". Nine to Noon. December 15, 2009.
  26. ↑ Barnes, Brooks. 'Avatar' Is No. 1 but Without a Record (англ.). The New York Times. The New York Times Company (20 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  27. ↑ Fritz, Ben. Could 'Avatar' hit $1 billion? (англ.). Los Angeles Times. Tribune Company (20 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  28. ↑ Keegan, R.. How Much Did Avatar Really Cost? (англ.). Vanity Fair (3 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 18 сакавіка 2012. Праверана 18 сакавіка 2012.
  29. ↑ Sunhee, Han. 'Avatar' goes 4D in Korea (англ.). Variety (5 лютага 2010). Архівавана з першакрыніцы 28 красавіка 2012. Праверана 28 красавіка 2012.
  30. ↑ D'Alessandro, Anthony. 'Avatar' takes $27 million in its first day (англ.). Variety. Reed Business Information (19 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  31. ↑ Douglas, Edward. Avatar Soars Despite Heavy Snowstorms (англ.). ComingSoon.net. CraveOnline (21 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  32. ↑ Reporting by Dean Goodman; editing by Anthony Boadle. «Avatar» leads box office, despite blizzard (англ.). Thomson Reuters (20 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  33. ↑ Germain, David. «Avatar» wins Golden Globes (англ.). Chicago Sun-Times. Rogerebert.com (17 студзеня 2010). — «...[Cameron] has become king of an alien landscape, elevating space fantasy to enormous critical acclaim.»  Праверана 8 сакавіка 2012.
  34. ↑ D. E. Williams. «Avatar» director James Cameron back in spotlight (англ.) (18 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  35. ↑ All Time Worldwide Box Office Grosses (англ.). Box Office Mojo. Архівавана з першакрыніцы 31 мая 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  36. ↑ 'Avatar' Wins Box Office, Nears Domestic Record (англ.). ABC News. Архівавана з першакрыніцы 17 красавіка 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  37. ↑ а б List of Academy Award nominations (англ.). CNN (2 лютага 2009). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  38. ↑ Выхад фільма "Аватар 2" Джэймса Кэмерана пераносіцца на 2015 год (руск.). ІТАР-ТАСС (2 жніўня 2012). Архівавана з першакрыніцы 5 кастрычніка 2012. Праверана 5 кастрычніка 2012.
  39. ↑ Golden Globe 2010 Winners (англ.). Moviefone (17 студзеня 2010). Архівавана з першакрыніцы 29 ліпеня 2012. Праверана 11 чэрвеня 2012.
  40. ↑ N.Y. Online Critics like 'Basterds' (англ.). Variety (14 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 4 жніўня 2012. Праверана 11 чэрвеня 2012.
  41. ↑ Robinson, Anna. St. Louis Film Critics Awards 2009 (англ.). Alt Film Guide (21 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 4 жніўня 2012. Праверана 11 чэрвеня 2012.
  42. ↑ 2010 BAFTA Awards (англ.). Chiff.com. Архівавана з першакрыніцы 4 жніўня 2012. Праверана 11 чэрвеня 2012.

Літаратура

На англійскай

  • Duncan, Jody; Fitzpatrick, Lisa. The Making of Avatar. — Abrams Books, 2010. — P. 52. — ISBN 0-8109-9706-1.
  • Duncan, Jody; Cameron, James. The Winston Effect. — Titan Books, 2006. — ISBN 1845761502.

Спасылкі

commons: Аватар (фільм, 2009) на Вікісховішчы

Шаблон:Прэмія «Сатурн» за лепшы навукова-фантастычны фільм, 1991–2010 Шаблон:Оскар за спецэфекты 2001-2010 Шаблон:Прэмія «Залаты глобус» за лепшы фільм — драма 2001-2020

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Аватар_(фільм,_2009)&oldid=3448557"