Карніз

Карніз храма Мезон Карэ ў Німе

Палацца Ручэлаі ў Фларэнцыі з чатырма карнізамі: ніжні завяршае цокаль, два сярэдніх аддзяляюць адзін ад аднаго ярусы фасада, верхні ўключаны ў антаблемент, што завяршае сцяну

Карні́з (ад грэч. κορωνίς) — элемент унутранага і знешняга аздаблення будынкаў, памяшканняў, мэблі, які выходзіць за плоскасць аб'екту. У архітэктуры карніз аддзяляе плоскасць даху ад вертыкальнай плоскасці сцяны, або падзяляе плоскасць сцяны па вылучаных гарызантальных лініях. Ён можа завяршаць сцяну будынка, ваконныя або дзвярныя праёмы.

У ордарнай архітэктуры карніз — верхняя частка антаблемента, якая знаходзіцца над фрызам і архітравам. Ордарны карніз рэзка выходзіць наперад і навісае над астатнімі часткамі антаблемента, абараняючы іх ад ападкаў. Асновай карніза служыць выносная пліта. Ніжняя частка пліты забяспечаная прастакутнымі выступамі — мутуламі.

Архітэктурная дэталь у выглядзе невялікага карніза або карніза з франтонам разнастайных формаў (трохкутных, авальных і складаных кампазіцый) над аконным, дзвярным праёмам або нішай называецца сандрыкам.

Профілі карнізаў ў розных стылях мэблі, роўна, як і ў архітэктурных стылях, розныя. Так, у англійскім класіцызме было прынята ўпрыгожваць мэблевыя карнізы арнаментам з лісця.

У беларускамоўнай тэрміналогіі для абазначэння гарызантальных элементаў фасаду, тоесных карнізу, ужываецца таксама тэрмін гзымс нямецкага паходжання.

Літаратура

• Карниз // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
• Путеводитель по архитектурным формам. — М.: Стройиздат, 2001.
• Киселёв И. А. Печи и карнизы московского ампира первой половины XIX века. — М.: Институт проблем управления, 2009. — 304 с. — ISBN 978-5-902941-15-6.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Карніз