Вук Стэфанавіч Караджыч: Розніца паміж версіямі

Вук Стэфанавіч Караджыч
Вук Стэфанавіч Караджыч
	серб. кір.: Вук Стефановић Караџић; серб. лац.: Vuk Stefanović Karadžić
Дата нараджэння	26 кастрычніка (6 лістапада) 1787
Месца нараджэння	сяло Тршыч, Асманская імперыя
Дата смерці	26 студзеня 1864[…] (76 гадоў) ці 7 лютага 1864 (76 гадоў)
Месца смерці	Вена, Габсбургская манархія
Месца пахавання	Сабор Святога Міхаіла[d];
Грамадзянства	Асманская імперыя; Княства Сербія;
Жонка	Ana Karadžić[d]
Дзеці	Mina Karadžić[d] і Dimitrije Karadžić[d]
Род дзейнасці	мовазнавец, гісторык, перакладчык, пісьменнік, перакладчык Бібліі, дыпламат, збіральнік народных казак, антраполаг, філолаг, этнограф, фалькларыст
Навуковая сфера	лінгвістыка, філалогія, фалькларыстыка, этнаграфія
Месца працы	Бялградскі ўніверсітэт;
Альма-матар	Gymnasium of Karlovci[d];
Вядомы як	рэфарматар сербскай мовы, рэфарматар кірыліцы, адзін з заснавальнікаў сербскай літаратурнай мовы
Член у	Таварыства сербскай славеснасці[d] (26 студзеня 1864); Расійская акадэмія навук; Пруская акадэмія навук; Кракаўскае навуковае таварыства[d];
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 00:49, 7 лістапада 2019

Вук Стэфанавіч Караджыч (серб. Вук Стефановић Караџић; 7 лістапада 1787 — 7 лютага 1864) — сербскі лінгвіст, рэфарматар сербскай мовы.

Біяграфія

Нарадзіўся ў Тршычы. Адукацыю атрымаў у Лозніцы, а пасля ў манастыры. Але бацька хутка вярнуў яго дадому, бо ў манастыры ён больш займаўся гаспадаркай, чым вучыўся. Вучыцца ў гімназыі ў Петрыне. Пазней вучыўся ў Бялградзе. У хуткім часе захворвае і ад'язджае на лячэнне ў Пешт. Падчас знаходжання ў Вене знаёміцца з Ернеем Капітарам, які дапамагае яму ажыццяўляць запланаванае. Там Караджыч пачаў працу па рэфармаванні мовы і правапісу і ўвядзенні народнай мовы ў мастацкую творчасць. Праз забарону друкавацца ў Сербіі і Аўстрыйскай імперыі з'язджае ў Расію, дзе мае магчымасць працаваць. Пахаваны ў Вене, прах перавезены ў Бялград.

Філалагічныя працы

У першай палове 19 стагоддзя Вук Караджыч з дапамогай вядучых тагачасных філолагаў (у тым ліку братоў Грым) і аўстрыйскай улады, якую прадстаўляў Ерней Капітар, рэфарміраваў сербскі правапіс. Працы Караджыча, сярод якіх першае (1818) і другое пашыранае (1852) выданні сербскага слоўніка, пераклад Новага запавету (1847), заклалі падмурак сучаснай стандартнай сербскай мовы, а таксама значна паўплывалі на фарміраванне сучаснай стандратнай харвацкай мовы. Вук Караджыч намагаўся наблізіць літаратурную мову да народнай, настойваў на прыманні ў літаратурную мову народных элементаў. Прапанаваў перарваць традыцыю пісьмовага маўлення, якое не мае апірышча ў народнай гаворцы, заснаваць новую літаратурную норму на базе жывой мовы. Намагаўся ачысціць сербскую мову ад царкоўнаславянізмаў як ненатуральных элементаў, а базай зрабіць новаштокаўскія дыялекты.

Рэформа кірыліцы

З стараславянскай азбукі Караджыч пераняў 24 літары:

А а	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ж ж	З з
И и	К к	Л л	М м	Н н	О о	П п	Р р
С с	Т т	У у	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш

Да іх дадаў: Ј ј, Љ љ, Њ њ, Ћ ћ, Ђ ђ и Џ џ

Гл. таксама

Філіп Вішніч

Зноскі

↑ ^а ^б Ир. Половинкин Караджич, Вук // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1895. — Т. XIV. — С. 421–424.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15720379"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q602358"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19908137"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24435751"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23892921"></a>
↑ ^а ^б Краткая литературная энциклопедия — М.: Советская энциклопедия, 1962.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4239850"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a>
↑ ^а ^б http://tnk.krakow.pl/czlonkowie/karadzic-wuk-stefanovic/ Праверана 30 жніўня 2022.
↑ https://data.matricula-online.eu/de/oesterreich/wien/03-landstrasse-st-rochus/02-04/?pg=58 — Т. 4. Праверана 2 кастрычніка 2022.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вук Стэфанавіч Караджыч

[_5c4f9cc349305706-1] а ^б Ир. Половинкин Караджич, Вук // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1895. — Т. XIV. — С. 421–424.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15720379"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q602358"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19908137"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24435751"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23892921"></a>

[_4eec6ddb25d50790-2] а ^б Краткая литературная энциклопедия — М.: Советская энциклопедия, 1962.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4239850"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a>

[_4729f549b4084ef5-3] а ^б http://tnk.krakow.pl/czlonkowie/karadzic-wuk-stefanovic/ Праверана 30 жніўня 2022.

[_a5de4d906380a95e-4] ttps://data.matricula-online.eu/de/oesterreich/wien/03-landstrasse-st-rochus/02-04/?pg=58 — Т. 4. Праверана 2 кастрычніка 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Радок 38: / Радок 38: @@
 == Спасылкі ==
 {{Commons|Vuk Stefanović Karadžić|выгляд=міні}}
-{{linguist-stub}}
 {{Бібліяінфармацыя}}