Амбар: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Removing Cвiран._Вёска_Мяжаны_Браслаускага_раёна._Здымак_пач._ХХ_ст.jpg, it has been deleted from Commons by Arthur Crbz because: Media missing permission a |
Removing Свiран._Клецк._Здымак_пач._ХХ_ст.jpg, it has been deleted from Commons by Arthur Crbz because: Media missing permission as of 5 January 2020. Please send a [[:c:COM:Consent| |
||
| Радок 10: | Радок 10: | ||
У летні перыяд будынак мог выконваць функцыю жытла. Бяднейшыя сяляне замянялі амбар каморай (невялікім адгароджаным памяшканнем у сенцах). |
У летні перыяд будынак мог выконваць функцыю жытла. Бяднейшыя сяляне замянялі амбар каморай (невялікім адгароджаным памяшканнем у сенцах). |
||
[[Файл:Свiран. Клецк. Здымак пач. ХХ ст.jpg|thumb|Свiран. Клецк. Здымак пач. ХХ ст.]] |
|||
[[Файл:Свiран. Вёска Чамброва Карэлiцкага раёна. Здымак пач. ХХ ст.jpg|thumb|Свiран. Вёска Чамброва Карэлiцкага раёна. Здымак пач. ХХ ст]] |
[[Файл:Свiран. Вёска Чамброва Карэлiцкага раёна. Здымак пач. ХХ ст.jpg|thumb|Свiран. Вёска Чамброва Карэлiцкага раёна. Здымак пач. ХХ ст]] |
||
Версія ад 16:19, 16 студзеня 2020
Амбар таксама клець ці сві́ран — халодны (без ацяплення) сельскагаспадарчы будынак для захоўвання сялянскага набытку: збожжа, адзення і іншых рэчаў.
Знутры амбары падзяляліся на аддзяленні, якія зваліся засекамі ці арудамі (пасекамі).
Амбары прызначаліся галоўным чынам для захоўвання запасаў збожжавых і іншых культур. Невялікія па аб'ёме амбары пасля пабудовы замазваліся глінай або смалой, пасля чаго заліваліся вадой. Калі вада не выцякала, высякалі дзверы і ставілі дах, пасля чаго амбар прасушваўся.
Па канструкцыі амбары звычайна будаваліся як аднакамерны зруб па форме блізкі да квадрата, які ставіўся на штандары або каменне. Перад уваходам рабіўся насціл з дошак на выпусках бярвенняў ніжніх вянкоў. Так утвараўся драўляны прыклетнік, пераклець або галерэя.
У летні перыяд будынак мог выконваць функцыю жытла. Бяднейшыя сяляне замянялі амбар каморай (невялікім адгароджаным памяшканнем у сенцах).
Свiран
Свiран, традыцыйная гаспадарчая пабудова для хавання збожжа, прадуктаў, адзення, хатняга начыння. Ад клецяў адрознiваецца большымi памерамi, дыферэнцыраванасцю функцыянальнага прызначэння, дэкаратыўным аздабленнем. Здаўна вядомы ў Беларусi, у Лiтве, некаторых раёнах Польшчы. У Беларусi пашыраны да сярэдзiны ХХ стагоддзя, да XIX стагоддзя пераважна будавалiся ў гаспадарках заможнай шляхты. З XIX стагоддзя пачалi будавацца ў сялянскiх гаспадарках, дзе свiраны нагадвалi клецi з засекамi, з ганкам перад уваходам. У адрозненне ад клецяў свiраны не блакiравалiся з iншымi пабудовамi, iх ставiлi асобна. Некаторыя cвiраны наблiжалiся сваiм выглядам да лямусаў i скарбнiц. Свiраны былi 1-ярусныя франтальнай кампазiцыi i 2-ярусныя франтальна-яруснай i цэнтрычна-яруснай кампазiцыi. Будавалi iх пераважна з дрэва (бярвён, брусоў, дыляў, плашак). З XVIII стагоддзя вядомы свiраны мураваныя, або ў тэхнiцы «прускага муру». 1-павярховыя свiраны — прамавугольныя або квадратныя ў плане збудаваннi, накрытыя 2- цi 4-cхiльнай страхой з дранiцы, гонты, саломы, часам выкарыстоўвалi камбiнаванае пакрыццё дранiцамi ў нiжняй частцы страхi, саломай у верхняй. У свiранах, што прызначалiся для хавання збожжа, рабiлi засекi з бярвён, дошак цi дыляў, перад уваходам — ганак або сенцы.
Гл. таксама
Літаратура
- Сабаленка Э. Р., Гуркоў У. С., Іваноў У. М., Супрун Дз. Д. Беларускае народнае жыллё. — Мн., 1973.
- Свiран // Энцыклапедыя лiтаратуры i мастацтва Беларусi. Том 4. Выдавецтва «Беларуская савецкая энцыклапедыя» iмя Петруся Броўкi. Мінск. 1987
- Якімовіч Ю. А. Драўлянае дойлідства беларускага Палесся. — Мн., 1978.
- Якімовіч Ю. А. Свіран // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 260. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0238-5 (Т. 14).