Сілезскі этналект: Розніца паміж версіямі

Сілезскі этналект
Сілезскі этналект
Саманазва	ślůnsko godka
Краіны	Польшчы, Чэхіі, Германіі, ЗША і іншых краінах
Рэгіёны	Верхняя Сілезія; Ніжняя Сілезія;
Афіцыйны статус	непрызнаная
Агульная колькасць носьбітаў	каля 1,25 мільёна
Класіфікацыя
	Індаеўрапейская; Славянская; Заходнеславянская; Сілезскі этналект
Пісьменнасць	лацінскае пісьмо
Моўныя коды
ISO 639-1	—
ISO 639-2	—
ISO 639-3	szl
Ethnologue	szl
ELCat	8349
IETF	szl
Glottolog	sile1253
	Вікіпедыя на гэтай мове

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 13:43, 17 мая 2020

Сілезскі этналект (па-сілезску: ślůnsko godka, польск.: etnolekt śląski) разглядаецца як дыялект польскай мовы альбо як асобная заходнеславянская мова, блізкая да польскай і, у меншай ступені, чэшскай моваў, у лексіцы таксама шмат германізмаў. Як можна даведацца з каталогу Ethnologue, гэта верхне-сілезскі дыялект польскай мовы, на якім размаўляюць польскія сілезцы з Верхняй Сілезіі.

Распаўсюджанне

Большасць карыстальнікаў гэтага этналекту насяляюць Верхнюю Сілезію, падзеленую на дзве часткі — паўднёва-заходнюю частку Польшчы і паўночна-ўсходнюю частку Чэхіі. У цяперашні час па-сілезску размаўляюць на тэрыторыі паміж гістарычнай мяжою Сілезіі на ўсходзе і лініяй, праведзенай праз Сыцаў і Пруднік на захадзе, а таксама і ў іншых месцах.

Па выніках апошняга перапісу насельніцтва, праведзенага ў Польшчы (2002), прыблізна 70000 чалавек назвалі сілезскую мову роднай, а таксама прыблізна 170000 чалавек назваліся сілезцамі па нацыянальнасці. Наогул, агульная колькасць носьбітаў гэтага этналекту (большасць з каторых не вызнае яе за асобную мову) перавышае два мільёны чалавек. Таксама налічваецца каля 100000 сілезскамоўных (цешынска-сілезскамоўных), якія жывуць у Чэхіі; Цэшынска-сілезскі дыялект шырока распаўсюджаны і на тэрыторыі Польшчы, у Цешынскай Сілезіі. 10878 чалавек з Чэхіі лічаць сябе сілезцамі па нацыянальнасці. Акрамя Польшчы і Чэхіі, на сілезскім этналекце размаўляюць і ў іншых частках свету.

Пытанне самастойнасці мовы

Пункты гледжання на гэтае пытанне ў розных даследчыкаў кардынальна розняцца. Гэтае пытанне стаіць і перад шэраговымі карыстальнікамі этналекту, пры тым што частка носьбітаў вызнаюць сябе сілезцамі і прызнаюць існаванне «сілезскай мовы» адрознай ад польскай. Аднак адзінага стандарту мовы не існуе. Статусу рэгіянальнай мовы ў Польшчы сілезская не мае.

Калі лічыць яго асобнай мовай, то трэба прызнаць яго блізкую сувязь з польскай мовай і, у меншай ступені, чэшскай, з уплывам нямецкай мовы.

У Вікіпедыі

Хоць і былі спробы адкрыць Вікіпедыю на сілезскім этналекце, але спачатку запыт на стварэнне такога праекта не быў задаволены. 23 мая 2008 года была атрымана згода на адкрыццё сілезскай Вікіпедыі, і 26 мая з’явіўся дамен szl.wikipedia.org.

Прыклад тэксту

Вось прыклад вершаванкі на сілезскім этналекце:

Pjerůn

Jasny pjerůn ščilou z ńeba

Zaroz śe přežegnać čeba.

Пераклад на беларускую мову:

Пярун

Ясны пярун стрэліў з неба -

Адразу перажагнацца трэба.

Гл. таксама

Сілезскі алфавіт

Вікіпедыя мае раздзел, напісаны
на сілезскім этналекце

Спасылкі

@@ Радок 19: / Радок 19: @@
 == Распаўсюджанне ==
-Большасць карыстальнікаў гэтага этналекту насяляюць Верхнюю Сілезію, падзеленую на дзве часткі - паўднёва-заходнюю частку [[Польшча|Польшчы]] і паўночна-ўсходнюю частку [[Чэхія|Чэхіі]]. У цяперашні час па-сілезску размаўляюць на тэрыторыі паміж гістарычнай мяжою Сілезіі на ўсходзе і лініяй, праведзенай праз Сыцаў і Пруднік на захадзе, а таксама і ў іншых месцах.
+Большасць карыстальнікаў гэтага этналекту насяляюць Верхнюю Сілезію, падзеленую на дзве часткі — паўднёва-заходнюю частку [[Польшча|Польшчы]] і паўночна-ўсходнюю частку [[Чэхія|Чэхіі]]. У цяперашні час па-сілезску размаўляюць на тэрыторыі паміж гістарычнай мяжою Сілезіі на ўсходзе і лініяй, праведзенай праз Сыцаў і Пруднік на захадзе, а таксама і ў іншых месцах.
 Па выніках апошняга перапісу насельніцтва, праведзенага ў Польшчы ([[2002]]), прыблізна 70000 чалавек назвалі сілезскую мову роднай, а таксама прыблізна 170000 чалавек назваліся [[Сілезцы|сілезцамі]] па нацыянальнасці. Наогул, агульная колькасць носьбітаў гэтага этналекту (большасць з каторых не вызнае яе за асобную мову) перавышае два мільёны чалавек. Таксама налічваецца каля 100000 сілезскамоўных ([[Цешынскі сілезскі дыялект|цешынска-сілезскамоўных]]), якія жывуць у Чэхіі; Цэшынска-сілезскі дыялект шырока распаўсюджаны і на тэрыторыі Польшчы, у [[Цешынская Сілезія|Цешынскай Сілезіі]]. 10878 чалавек з Чэхіі лічаць сябе сілезцамі па нацыянальнасці. Акрамя Польшчы і Чэхіі, на сілезскім этналекце размаўляюць і ў іншых частках свету.
@@ Радок 29: / Радок 29: @@
 == У Вікіпедыі ==
-Хоць і былі спробы адкрыць [[Вікіпедыя|Вікіпедыю]] на сілезскім этналекце, але спачатку запыт на стварэнне такога праекта не быў задаволены. 23 мая 2008 года была атрымана згода на адкрыццё сілезскай Вікіпедыі, і 26 мая з'явіўся дамен szl.wikipedia.org.
+Хоць і былі спробы адкрыць [[Вікіпедыя|Вікіпедыю]] на сілезскім этналекце, але спачатку запыт на стварэнне такога праекта не быў задаволены. 23 мая 2008 года была атрымана згода на адкрыццё сілезскай Вікіпедыі, і 26 мая з’явіўся дамен szl.wikipedia.org.
 == Прыклад тэксту ==
@@ Радок 49: / Радок 49: @@
 Адразу перажагнацца трэба.
-== Глядзіце таксама ==
+== Гл. таксама ==
 * [[Сілезскі алфавіт]]
@@ Радок 56: / Радок 56: @@
 == Спасылкі ==
 * [http://www.slonzoki.de/ Slonsko Lauba (па-сілезску)]
-* [http://www.promarcos.com.pl/hyjdla/ Slonskie Beranie - слоўнік сілезскай мовы] ([http://www.gornyslask.pl/beranie/ mirror])
+* [http://www.promarcos.com.pl/hyjdla/ Slonskie Beranie — слоўнік сілезскай мовы] ([http://www.gornyslask.pl/beranie/ mirror])
-* [http://www.promarcos.com.pl/hyjdla/klub/ Klub Slonskie Beranie - Клуб сілезскамоўных] ([http://www.gornyslask.pl/beranie/Klub/ люстра клуба])
+* [http://www.promarcos.com.pl/hyjdla/klub/ Klub Slonskie Beranie — Клуб сілезскамоўных] ([http://www.gornyslask.pl/beranie/Klub/ люстра клуба])
 * [http://www.slonsk.com/ Slonski Servis (па-польску, па-нямецку)]
-* [http://www.slonsk.de/ Слёнск - краіна і людзі (па-сілезску, па-польску, па-нямецку)]
+* [http://www.slonsk.de/ Слёнск — краіна і людзі (па-сілезску, па-польску, па-нямецку)]
-* [http://www.ethnologue.com/14/show_language.asp?code=PQL Ethnologue - Верхне-сілезскі дыялект]
+* [http://www.ethnologue.com/14/show_language.asp?code=PQL Ethnologue — Верхне-сілезскі дыялект]
 * [https://soundcloud.com/user-779783062/slezskaya-mova-lyubo-padporynava Сілезская мова (Любоў Падпорынава)] {{ref-be}}