Жодзіна: Розніца паміж версіямі

Жодзіна
Герб	Сцяг
Краіна	Беларусь
Вобласць	Мінская
Каардынаты	54°06′ пн. ш. 28°21′ у. д.HGЯO
Кіраўнік	Дзмітрый Васільевіч Заблоцкі
Заснаваны	1643
Першая згадка	1643
Горад з	1963
Плошча	21,97 км²
Вышыня цэнтра	250 ± 1 м
Насельніцтва	64 303 чалавекі (2017)
Шчыльнасць	2 840 чал./км²
Нацыянальны склад	беларусы — 87,73 %, ; рускія — 8,05 %, ; украінцы — 1,2 %, ; іншыя — 3,02 %
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+375 1775
Паштовы індэкс	22160-222169
Аўтамабільны код	5
СААТА	6413000000
Афіцыйны сайт	zhodino.minsk-region.by (бел.)
	Жодзіна на Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 16:13, 11 кастрычніка 2020

Жо́дзіна^[4] (афіц. транс.: Žodzina) — горад абласнога падпарадкавання, які знаходзіцца на тэрыторыі Смалявіцкага раёна (не ўваходзіць у яго склад) Мінскай вобласці Беларусі. Насельніцтва — 64 303 чал. (2017)^[3].

Геаграфія

Знаходзіцца за 44 км ад Мінска; чыгуначная станцыя на лініі Мінск—Орша, на аўтадарозе Мінск—Масква. Горад размешчаны на Цэнтральнабярэзінскай раўніне Верхнебярэзінскай нізіны. Каля 70 % усёй тэрыторыі знаходзіцца на вышыні 180—220 м над узроўнем мора, на р. Плісе.

Плошча тэрыторыі горада: больш за 23 км²

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню згадваецца каля 1688 г. як в. Жодзіна Слабада ў Менскім ваяводстве на рацэ Паджодзінцы, належала Радзівілам.

Пад уладай Расійскай імперыі

З 1793 г. — у складзе Расійскай імперыі, Мінскай губерні. З завяршэннем будаўніцтва чыгункі Масква — Брэст (1871) — чыгуначная станцыя.

Найноўшы час

У Першую сусветную вайну ў лютым — снежні 1918 года была пад акупацыяй войскаў кайзераўскай Германіі.

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай вёска абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. З 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі вёска ўвайшла ў склад БССР.

У жніўні 1919 — ліпені 1920 вёска знаходзілася пад польскай уладай.

Падчас Другой сусветнай вайны з чэрвеня 1941 г. да ліпеня 1944 г. акупіравана нямецкімі войскамі.

З 1924 г. стала цэнтрам сельсавета Смалявіцкага раёна. 21 студзеня 1958 года вёска Жодзіна пераўтворана ў пасёлак гарадскога тыпу з уключэннем у яго склад пасёлкаў Смалявіцкай ДРЭС (з 1979 года Жодзінская ЦЭЦ)., завода дарожных і меліярацыйных машын і вёсак Зарэчча і Крушынкі^[5]. У 1958 г. быў пабудаваны Беларускі аўтамабільны завод (БелАЗ). З 1963 г. — горад.

Насельніцтва

Дэмаграфія

XVIII стагоддзе: 1781 — 230 чал.; 1796 — 374 чал.^[6]
XX стагоддзе: 1970 — 22 тыс. чал.^[7]; 1991 — 56 тыс. чал.^[8]
XXI стагоддзе: 2005 — 61,2 тыс. чал.; 2006 — 61,2 тыс. чал.; 2009 — 61 577 чал.^[9]; 2010 — 61 822 чал.^[9]; 2011 — 62 075 чал.^[9]; 2012 — 62 432 чал.^[10]; 2013 — 62 696 чал.^[11]; 2014 — 63 157 чал.^[12]; 2015 — 62 560 чал.^[13]; 2016 — 63 888 чал.^[14]; 2017 — 64 303 чал.^[3]

Рэлігія

Царква ў гонар абраза Божай Маці «Збавіцельніца»
Свята-Міхайлаўская царква
Петра-Паўлаўская царква
Касцёл Маці Божай Фацімскай
Баптысты сёмага дня
Дом малітвы евангельскіх хрысціян-баптыстаў

Рэлігія
Царква
Касцёл Маці Божай Фацімскай
Капліца
Капліца Святога Міхаіла Арханёла
Петра-Паўлаўская царква
Свята-Міхайлаўская царква
Царква адвентыстаў сёмага дня
Дом малітвы евангельскіх хрысціян-баптыстаў

Эканоміка

Прадпрыемствы электраэнергетыкі, машынабудавання (БелАЗ) і металаапрацоўкі, харчовы, лёгкай, дрэваапрацоўчай, будаўнічых матэрыялаў прамысловасці. Гасцініцы «Дружба», «Раніца». Жодзінская ГЭС, Жодзінская ЦЭЦ.

Станцыя Жодзіна
Прыпыначны пункт "Жодзіна-Паўднёвае"
Будынак. РУП “Навукова-практычны центр НАН Беларусі па земляробству”
Пошта
Галоўны ўваход БелАЗа
Філіял «Жодзінскі хлебазавод» ААТ «Барысаўхлебпрам»

Сацыяльная сфера

Адукацыя

Жодзінская школа вядзе сваё летазлічэнне з 1864 г., калі пастановай Барысаўскай павятовай камісіі па народнай адукацыі ў сяле Жодзіна адкрылася народная вучэльня. Да 1901 г. вучэльня месцілася ў драўлянай хаце пры царкве. У горадзе працуе:

22 установы дашкольнай адукацыі^[15],
9 школ,
2 гімназіі, з якіх адна жаночая,
Прафесійны ліцэй,
Жодзінскі дзяржаўны політэхнічны каледж.

Сацыяльная сфера
Дзіцячы сад
Сярэдняя школа № 4
Сярэдняя школа № 5
Сярэдняя школа № 6
Жодзінскі дзяржаўны політэхнічны каледж
Паліклініка.
Лазня
Асілак

Культура і грамадства

Сродкі масавай інфармацыі

Мясцовая прэса прадстаўлена гарадскою грамадска-палітычнай газетай «Жодзінскія навіны (англ.) (бел.» ^[16]. Выдаецца са студзеня 1991 г.

Жодзінскія навіны

Славутасці

Манумент у гонар савецкай маці-патрыёткі
Жодзінскі дом-музей А. Ф. Купрыянавай, у экспазіцыі музея прадстаўленыя асабістыя рэчы сям’і Купрыянавых, прадметы побыту даваеннага і ваеннага часу. Касцёл Маці Божай Фацімскай (1990-я), цэрквы Багародзіцкая і Міхайлаўская (1990-я).
Памятны знак у гонар вызвалення горада Жодзіна 2 ліпеня 1944 года сіламі 3-яй танкавай брыгады 5-га танкавага войска. Быў усталяваны Ў 2010 годзе ў гарадскім скверы^[17].
Помнік Пятру Іванавічу Купрыянаву

Страчаная спадчына

Царква Св. Міхала Архангела (1864).

Спорт

Помнік маці Купрыянава і пяці яе загінуўшым сынам
Помнік маці Купрыянава і пяці яе загінуўшым сынам (валун)
помнік Купрыянаву
помнік Купрыянаву
Памятны знак у гонар вызвалення горада Жодзіна
Станцыя Жодзіна. Памятная таблічка
Дом культуры.
Кінатэатр «ЮНАЦТВА»
Дом-музей А.Ф. Купрыянавай.jpg
Помнік ушанавання памяці загінуўшых уражэнцаў у Другой сусветнай вайне

Вядомыя асобы

Алесь Аркуш (нар. 1960) — беларускі паэт, эсэіст, выдавец.
Мікалай Астапковіч (нар. 1954) — шматразовы чэмпіён свету па веславанню на байдарках і каноэ.
Раман Аляксандравіч Галоўчанка (нар. 1973) — беларускі дыпламат і дзяржаўны дзеяч, прэм’ер-міністр Беларусі.
Сяргей Канстанцінавіч Дзік (нар. 1956) — беларускі вучоны.
Пётр Іванавіч Купрыянаў (1926—1944), удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, Герой Савецкага Саюза^[18].
Эдуард Аляксандравіч Пятровіч (нар. 1939) — вучоны-эканаміст, Заслужаны работнік сельскай гаспадаркі БССР.
Уладзімір Мікалаевіч Сіўчыкаў (нар. 1958) — беларускі пісьменнік, перакладчык, выдавец.
Марына Новік (нар. 1984) — беларуская лёгкаатлетка, шматразовая чэмпіёнка Беларусі.

Сімволіка горада

Герб і сцяг горада

Герб горада
Сцяг горада

Гімн горада

Музыка і словы С. Ждановіча.

У Беларусі на Міншчыне,

Над ціхаплыннай Плісой,

Горад, вядомы між іншымі

Волатаў слаўнай сям’ёй.

Прыпеў:

Жыхары горада,

Шчасця, ды сто год вам,

Працы ў божы дзень, моцнай сям’і,

Мірнага неба ўсім,

Сталым і маладым,

Разам ствараем лёс, разам заўжды!

Са старажытнаю назваю

Ды маладою душой,

Жодзіна, зоркаю яснаю

Ззяй на Радзіме сваёй!

Гарады-пабрацімы

Крывы Рог, Украіна (2018)

Галерэя

Галерэя
ЗАГС.

Гл. таксама

Зноскі

↑ https://zhodinonews.by/2019/01/16/novyj-predsedatel-zhodinskogo-gorispolkoma-dmitrij-zablockij-pristupil-k-rabote/ — Жодзінскія навіны.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q8070890"></a>
↑ «Дзяржаўны зямельны кадастр Рэспублікі Беларусь» (па стане на 1 студзеня 2011 г.)
↑ ^а ^б ^в Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
↑ Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР Аб пераўтварэнні вёскі Жодзіна, Смалявіцкага раёна, Мінскай вобласці, у гарадскі пасёлак ад 21 студзеня 1958 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1958, № 1.
↑ Вячаслаў Насевіч. Смалявіччына ў перыяд феадалізму // Літаратура/Памяць/Смалявіцкі раён і Жодзіна — С. 27—48; 58—59.
↑ Жодино // Літаратура/Вялікая Савецкая Энцыклапедыя (3-е выданне)
↑ Жодино // Літаратура/Вялікі энцыклапедычны слоўнік
↑ ^а ^б ^в Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2011 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2010 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (1 красавіка 2011). Праверана 3 красавіка 2017.
↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2012 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2011 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (3 красавіка 2012). Праверана 3 красавіка 2017.
↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2013 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2012 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (3 красавіка 2013). Праверана 3 красавіка 2017.
↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2014 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2013 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (1 красавіка 2014). Праверана 3 красавіка 2017.
↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2015 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2014 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (31 сакавіка 2015). Праверана 3 красавіка 2017.
↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.
↑ https://zhodino-edu.gov.by/%D1%83%D1%87%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F-%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F/%D1%83%D1%87%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F-%D0%B4%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE-%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F
↑ http://www.zhodinonews.by
↑ http://wwii.space/%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%82%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8-%D0%B8-%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8B-%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F-%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82/4/
↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 39.

Літаратура

Жодино // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г. П. Пашков [и др.]; под общ. ред. И. И. Пирожника. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2007. — 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9;

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Жодзіна

Геаграфічныя звесткі па тэме Жодзіна на OpenStreetMap
Жодзінскі гарадскі выканаўчы камітэт (руск.)
Інфармацыйны партал ZHODZINA.BY
Канал СТВ: Жодзіна. Падарожжы дылетанта
Верш А.Хадановіча «З чаго пачынаецца Жодзіна?»
Надвор’е ў горадзе Жодзіна

[_f126d7e34de54a60-1] ttps://zhodinonews.by/2019/01/16/novyj-predsedatel-zhodinskogo-gorispolkoma-dmitrij-zablockij-pristupil-k-rabote/ — Жодзінскія навіны.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q8070890"></a>

[gki-2] «Дзяржаўны зямельны кадастр Рэспублікі Беларусь» (па стане на 1 студзеня 2011 г.)

[2017-Estimate-3] а ^б ^в Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.

[NNP-4] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)

[5] Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР Аб пераўтварэнні вёскі Жодзіна, Смалявіцкага раёна, Мінскай вобласці, у гарадскі пасёлак ад 21 студзеня 1958 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1958, № 1.

[vn-6] Вячаслаў Насевіч. Смалявіччына ў перыяд феадалізму // Літаратура/Памяць/Смалявіцкі раён і Жодзіна — С. 27—48; 58—59.

[VSE-7] Жодино // Літаратура/Вялікая Савецкая Энцыклапедыя (3-е выданне)

[VES-8] Жодино // Літаратура/Вялікі энцыклапедычны слоўнік

[2011-Estimate-9] а ^б ^в Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2011 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2010 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (1 красавіка 2011). Праверана 3 красавіка 2017.

[2012-Estimate-10] Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2012 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2011 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (3 красавіка 2012). Праверана 3 красавіка 2017.

[2013-Estimate-11] Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2013 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2012 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (3 красавіка 2013). Праверана 3 красавіка 2017.

[2014-Estimate-12] Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2014 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2013 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (1 красавіка 2014). Праверана 3 красавіка 2017.

[2015-Estimate-13] Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2015 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2014 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (31 сакавіка 2015). Праверана 3 красавіка 2017.

[2016-Estimate-14] Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.

[15] ttps://zhodino-edu.gov.by/%D1%83%D1%87%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F-%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F/%D1%83%D1%87%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F-%D0%B4%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE-%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F

[16] ttp://www.zhodinonews.by

[17] ttp://wwii.space/%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%82%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8-%D0%B8-%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8B-%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F-%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82/4/

[bel9-18] Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 39.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

@@ Радок 249: / Радок 249: @@
 <center><gallery perrow=2>
 File:Coat of Arms of Žodzina, Belarus.svg|Герб горада
-File:Flag of Zhodzina.svg|Сцяг гоарада
+File:Flag of Zhodzina.svg|Сцяг горада
 </gallery></center>

Мінская вобласць
Адміністрацыйны цэнтр — Мінск (не ўваходзіць у склад)
Раёны	Барысаўскі Бярэзінскі Валожынскі Вілейскі Дзяржынскі Капыльскі Клецкі Крупскі Лагойскі Любанскі Маладзечанскі Мінскі Мядзельскі Нясвіжскі Пухавіцкі Салігорскі Слуцкі Смалявіцкі Старадарожскі Стаўбцоўскі Уздзенскі Чэрвеньскі	Герб Мінскай вобласці
Гарады	Барысаў Беразіно Валожын Вілейка Дзяржынск Жодзіна¹ Заслаўе Капыль Клецк Крупкі Лагойск Любань Маладзечна Мар’іна Горка Мядзел Нясвіж Салігорск Слуцк Смалявічы Старыя Дарогі Стоўбцы Узда Фаніпаль Чэрвень
Пгт	Бобр Гарадзея Зялёны Бор Івянец Крывічы Мачулішчы Нарач Плешчаніцы Праўдзінскі Радашковічы Рудзенск Свір Свіслач Смілавічы Старобін Урэчча Халопенічы Чырвоная Слабада
¹горад абласнога падпарадкавання