Канстанцінопальскі Патрыярхат: Розніца паміж версіямі

Канстанцінопальская Царква
грэч. Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως
Канстанцінопальская Царква ; грэч. Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως
	турэцк.: Rum Ortodoks Patrikhanesi
	; Сабор Святога Георгія
Асноўная інфармацыя
Заснавальнікі	апостал Андрэй
Аўтакефалія	381
Прадстаяцель у наш час	Варфаламей I
Цэнтр	Стамбул, Турцыя
Рэзідэнцыя Прадстаяцеля	Стамбул
Юрысдыкцыя (тэрыторыя)	Турцыя, Дадэканес, Крыт, Патмас, Афон, Карэя
Аўтаномныя цэрквы ў кананічнай залежнасці	Фінляндская; Эстонская; Крыцкае архіепіскапства
Мова набажэнстваў	грэчаская
Каляндар	новаюліянскі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 23:43, 28 кастрычніка 2020

Сусветны патрыярхат; Канстанцінопальская Царква (грэч. Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως; турэцк.: Rum Ortodoks Patrikhanesi) — першая ў дыпціху аўтакефальная праваслаўная Царква. У грэчаскай літаратуры часта называецца Вялікай Царквой Хрыстовай (ἡ Μεγάλη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία).

Гісторыя

Паводле падання, заснавана апосталам Андрэем Першазваным, які каля 38 года пасвяціў свайго вучня Стахі́я «у епіскапы граду Візантыёна». У 330 св. імп. Канстанцін Вялікі заснаваў на месцы Візантыя новую сталіцу Рымскай імперыі — Канстанцінопаль^[2]. Да Другога Сусветнага Сабору горад знаходзіўся ў юрысдыкцыі Іраклійскага (Іраклія ва Фракіі, старажытны Перынф, сучасны Marmara Ereğli) мітрапаліта.

З 381 — аўтакефальная Архіепіскапія, з 451 — Патрыярхат. Паводле 3-га Правіла Другога Сусветнага Сабору, скліканага ў 381 імператарам Феадосіем I (379—395), архіепіскап Канстанцінопаля мае першынство гонару пасля Рымскага біскупа: «Канстанцінопальскі епіспап ды мае перавагу гонару над Рымскім епіспапам, таму што горад гэты ёсць новы Рым». Першынствуючая на Усходзе імперыі роля Канстанцінопальскай кафедры была пацверджана і пашырана 28-м Правілам Чацвёртага (Халкідонскага) Сусветнага Сабору. Гэта Правіла, а таксама 9-е і 17-е, служаць каменем спатыкнення і прадметам спрэчак ва ўзаемаадносінах Сусветнай Патрыярхіі з Маскоўскім Патрыярхатам.^[3]^[4]

У 988 годзе, паводле падання, у валадаранне Васіля II і Канстанціна VIII Парфірародных дасланае Канстанцінопальскім Патрыярхам Мікалаем II Хрысавергам духавенства хрысціла князя кіеўскага Уладзіміра і кіеўскіх людзей^[5].

У 1054 годзе, з прычыны так званай вялікай схізмы, царкоўна-кананічныя зносіны з Рымскай Царквой Захаду былі спынены. Абедзве Царквы лічылі, што іншая адышла ад адзінства Адзінай Святой Кафалічнай і Апостальскай Царквы і знаходзіцца ў схізме. Паміж Канстанцінопальскай Царквой (па патрабаванні імператараў) і папскім прастолам складаліся уніі: на Ліёнскім Саборы ў 1274 годзе і на Ферара-Фларэнційскім саборы ў 1438—1439 гадах, якія былі адпрэчаны царкоўным народам, а пазней і іерархамі КП.

Пасля падзення Канстанцінопаля (1453) Патрыярхія стала адзіным легальным у Асманскай імперыі інстытутам праваслаўных падданых султана і мела шырокія грамадзянска-судовыя і іншыя паўнамоцтвы над імі.

C 25 сакавіка 1862 года^[6] да 1923 года (ліквідацыя манархіі і прызнанне рэспублікі) вельмі значную ролю ў кіраванні справамі Патрыярхіі (а таксама ў выбарах Патрыярха) адыгрываў Змяшаны савет (грэч. μικτὸν συμβούλιον) — орган, які складаўся з 4-х архірэяў і 8-і парафіян, што абіраліся тэрмінам на 2 гады. Тады ж была ўведзена шматступеньчатая працэдура патрыяршых выбараў — у адпаведнасці с палажэннямі «Агульных статутаў» (Γενικοὶ Κανονισμοί), прынятых у 1860 годзе. Па меры адпадзення ад Атаманскай імперыі тэрыторый у Еўропе ў XIX — пачатку XX стагоддзя адпаведна (дэ-факта ў некаторых выпадках да прадастаўлення палітычнай незалежнасці гэтаму народу) скарачаліся межы юрысдыкцыі Патрыярхата.

У 1964 у Іерусаліме адбылася сустрэча паміж Сусветным Патрыярхам Афінагорам і Рымскім Папам Паўлам VI, у выніку якой узаемныя анафемы былі зняты і ў 1965 годзе была падпісана Сумесная Дэкларацыя^[7].

З 1453 года Канстанцінопальскі Патрыярхат існуе на тэрыторыі Атаманскай імперыі, а затым Турцыі. На тэрыторыі Турцыі мае 5 епархій, 10 манастыроў і 30 духоўных школ. Аднак яго юрысдыкцыя ў наш час распасціраецца за межы турэцкай дзяржавы і ахоплівае вельмі значныя царкоўныя вобласці: Афон, шматлікія епархіі Грэцыі, Фінляндскую Аўтаномную Царкву, епархіі ў Заходняй Еўропе, Амерыцы, Азіі, Аўстраліі і Новай Зеландыі (усяго 234 замежныя епархіі).

З 1991 Прадстаяцель Вялікай Царквы — Яго Боская Усесвятасць Архіепіскап Канстанцінопаля — Новага Рыма і Сусветны Патрыярх Варфаламей I.

У лютым 2008 года ў кіраўніцтве патрыярхіі адбыліся значныя змены, што назіральнікамі было расцэнена як узмацненне пазіцый Патрыярха Варфаламея^[8].

Структура і епархіі

Гл. таксама Епархіі Канстанцінопальскага патрыярхата

Мае складаную адміністрацыйна-кананічную структуру на ўсіх заселеных кантынентах Зямлі,^[9] выключаючы Афрыку, якая цалкам — у межах юрысдыкцыі Александрыйскага Патрыярхата; уключае 6 архіепархій, 8 Цэркваў і 18 мітраполій, кожная з якіх падпарадкоўваецца непасрэдна Сусветнаму Патрыярху.

Акрамя таго, 3 з 6 архідыяцэзій маюць у сваім складзе мітраполіі — усяго 17.

Дзве Цэрквы ў складзе Патрыярхата маюць статус аўтаномій: Фінляндская і Эстонская. Крыцкая архіепіскапія мае статус паўаўтаномнай царквы.

Гл. таксама

Канстанцінопальскія патрыярхі

Зноскі

↑ В. Ф. Хулап Рэформа календара і пасхаліі: гісторыя і сучаснасць.
↑ Константинополь // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
↑ Ухтомский А. А. Православная диаспора: проблема формирования канонического статуса. // «Церковь и время». — М.: ОВЦС МП. № 3 (48).
↑ Metropolitan Anthony of Sourozh PRIMACY AND PRIMACIES IN THE CHURCH
↑ 13 кастрычніка — памяць Свяціцеля Міхаіла, першага мітрапаліта Кіеўскага. На афіцыйным сайце МП
↑ И. И. Соколов. Константинопольская церковь въ XIX вѣкѣ. Опытъ историческаго изслѣдованія. Т. I, СПб., 1904, стр. 757 и далее.
↑ The Joint Catholic-Orthodox declaration, approved by Pope Paul VI and Ecumenical Patriarch Athenagoras I of Constantinople, read simultaneously (Dec. 7) at a public meeting of the ecumenical council in Rome and at a special ceremony in Istanbul. На сайце Ватыкана
↑ Павел Круг. Візантыйскія інтрыгі. Варфаламей I здзейсніў кадравы пераварот у Сусветным Патрыярхаце. НГ Рэлігіі 19 сакавіка 2008 г.
↑ Dioceses

Літаратура

Steven Runciman. The Great Church in Captivity. Cambridge University Press. 1968 (9-е перавыданне ў 2004).

Спасылкі

[1] В. Ф. Хулап Рэформа календара і пасхаліі: гісторыя і сучаснасць.

[2] Константинополь // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.

[3] Ухтомский А. А. Православная диаспора: проблема формирования канонического статуса. // «Церковь и время». — М.: ОВЦС МП. № 3 (48).

[4] Metropolitan Anthony of Sourozh PRIMACY AND PRIMACIES IN THE CHURCH

[5] 13 кастрычніка — памяць Свяціцеля Міхаіла, першага мітрапаліта Кіеўскага. На афіцыйным сайце МП

[6] И. И. Соколов. Константинопольская церковь въ XIX вѣкѣ. Опытъ историческаго изслѣдованія. Т. I, СПб., 1904, стр. 757 и далее.

[7] The Joint Catholic-Orthodox declaration, approved by Pope Paul VI and Ecumenical Patriarch Athenagoras I of Constantinople, read simultaneously (Dec. 7) at a public meeting of the ecumenical council in Rome and at a special ceremony in Istanbul. На сайце Ватыкана

[8] Павел Круг. Візантыйскія інтрыгі. Варфаламей I здзейсніў кадравы пераварот у Сусветным Патрыярхаце. НГ Рэлігіі 19 сакавіка 2008 г.

[9] Dioceses

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

@@ Радок 2: / Радок 2: @@
  | Царква                         = Канстанцінопальская Царква  <br />{{lang-el|Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως}}
  | Царква2                        = {{lang-tr|Rum Ortodoks Patrikhanesi}}
- | Герб                            = [[Выява:Double-headed eagle of the Greek Orthodox Church.svg|180px]]
+ | Герб                            = [[Выява:Coat of Arms of the Ecumenical Patriarchate Constantinople (St. George's Cathedral, Istanbul).svg|180px]]
  | Выява галоўнага храма      = [[Выява:Stgeorgeistanbul3.JPG|250px]]
  | Подпіс                         = [[Сабор Святога Георгія, Стамбул|Сабор Святога Георгія]]

Праваслаўныя цэрквы
Аўтакефальныя	Албанская Александрыйская Амерыканская Антыяхійская Балгарская Грузінская Іерусалімская Кіпрская Канстанцінопальская Македонская Польская Румынская Руская Сербская Украінская Чэшскіх зямель і Славакіі Эладская
Аўтаномныя	Сінайская Кітайская Фінляндская Эстонская Японская Крыцкая (паўаўтаномная)
Самакіравальныя ў складзе РПЦ	Латвійская Малдаўская РПЦЗ Украінская Эстонская
Самакіравальныя ў складзе КП	Украінская ПЦ ў Канадзе Украінская ПЦ ў ЗША Іншыя Бесарабская Ахрыдская
Некананічныя юрысдыкцыі	Апостальская ПЦ Беларуская АПЦ Катакомбнікі Латвійская аўтаномная Расійская ПАЦ Расійская Праваслаўная Царква Расійская сапраўдна-праваслаўная царква Руская Праваслаўная Царква ў выгнанні Украінская праваслаўная царква КМ Стараверы Старастыльнікі Балгарскія Грэцкія Румынскія Турэцкая ПЦ Украінская АПЦ (абноўленая) Украінская АПЦ (кананічная) Чарнагорская ПЦ Абхазская ПЦ

Канстанцінопальскія патрыярхі
I стагоддзе	Андрэй Першазваны • Стахій • Анісім • Палікарп I • Плутарх
II стагоддзе	Седэкіён • Дыяген • Елеўферый • Фелікс • Палікарп II • Афінадор (Афінаген) • Еўзой • Лаўрэнцій • Аліпій (Алімпій) • Пертынакс • Алімпіян • Марк I
III стагоддзе	Філадэльф • Кірыяк (Кірыліян) • Кастын (Канстанцін) • Яўген I • Ціт • Даметый • Руфін • Проб •
IV стагоддзе	Мітрафан • Аляксандр • Павел I • Еўсевій • Македоній I • Еўдоксій • Дэмафіл • Евагрый • Грыгорый I • Максім I Кінік • Нектарый • Іаан Залатавуст
V стагоддзе	Арсакій • Атык • Сісіній I • Несторый • Максіміян • Прокл • Флавіян • Анатоль • Генадзій I • Акакій • Фравіта • Еўфімій • Македоній II
VI стагоддзе	Цімафей I • Іаан II • Епіфаній • Анфім I • Міна • Еўтыхій • Іаан III • Іаан IV • Кірыяк
VII стагоддзе	Тамаш • Сергій I • Пір I • Павел II • Пётр • Тамаш II • Іаан V • Канстанцін I • Феадор I • Георгій I • Павел III • Калінік I
VIII стагоддзе	Кір • Іаан VI • Герман I • Анастасій • Канстанцін II • Мікіта I • Павел IV • Тарасій
IX стагоддзе	Нікіфар • Феадот I (Мілісін-Касітэра) • Антоній I • Іаан VII • Мяфодзій I • Ігнацій (Мікіта) • Фоцій I • Стэфан I • Антоній II
X стагоддзе	Мікалай I Містык • Яўхім I • Стэфан II Амасійскі • Трыфан • Феафілакт • Паліеўкт • Васіль I • Антоній III • Мікалай II • Сісіній II
XI стагоддзе	Сергій II • Яўстафій • Алексій Студзіць • Міхаіл Керуларый • Канстанцін III • Іаан VIII • Казьма I • Еўстрацій Гарыда • Мікалай III Кірдыніят Граматык
XII стагоддзе	Іаан IX • Леў Стып • Міхаіл II Цынгелю (Аксеіт) • Казьма II • Мікалай IV • Феадот II • Неафіт I • Канстанцін IV • Лука Хрысаверг • Міхаіл III • Харытон Еўгеніёт • Феадосіі Варадыёт • Васіль II • Мікіта II • Лявонцій Феатакіт • Дасіфей • Георгій II • Іаан X
XIII стагоддзе	Міхаіл IV • Феадор II Ірынік (Копа) • Максім II • Мануіл I Харытопул Сарантин • Герман II • Мяфодзій II • Мануіл II • Арсеній Аўтарыян • Нікіфар II • Герман III (Лаз Маркуца) • Іосіф I • Іаан XI • Грыгорый II • Афанасій I • Іаан XII
XIV стагоддзе	Ніфант I • Іаан XIII • Герасім I • Ісая • Іаан XIV • Ісідар I • Каліст I • Філафей • Макарый • Ніл • Антоній IV • Каліст II • Матфей
XV стагоддзе	Яўфімій II • Іосіф II • Мітрафан II • Грыгорый III • Афанасій II • Генадзій Схаларый • Ісідар II • Сафроній I Сіропул • Іаасаф I • Марк II • Сімяон I • Дзіянісій I • Рафаіл I • Максім III • Ніфант II • Максім IV • Іаакім I
XVI стагоддзе	Пахомій I • Феалепт I • Ерамія I • Іаанікій • Дзіянісій II • Іаасаф II • Мітрафан III • Ерамія II • Пахомій II • Феалепт II • Матфей II • Гаўрыіл I • Феафан I • Мялецій I
XVII стагоддзе	Неафіт II • Рафаіл II • Кірыл Лукарыс • Цімафей II • Грыгорый IV • Анфім II • Кірыл II • Афанасій Цараградскі • Неафіт III • Парфен I • Парфен II • Іаанікій II • Кірыл III • Паісій I • Парфен III • Гаўрыіл II • Парфен IV • Феафан II • Дзіянісій III • Клімент • Мяфодзій III • Дзіянісій IV • Герасім II • Афанасій IV • Якаў • Калінік II • Неафіт IV
XVIII стагоддзе	Гаўрыіл III • Неафіт V • Кіпрыян I • Кірыл IV • Афанасій V • Казьма III • Ерамія III • Калінік III • Паісій II • Серафім I • Неафіт VI • Кірыл V • Калінік IV • Серафім II • Іаанікій III • Самуіл I • Мялецій II • Феадосій II • Сафроній II • Гаўрыіл IV • Пракоп I • Неафіт VII • Герасім III • Грыгорый V
XIX стагоддзе	Калінік V • Ерамія IV • Кірыл VI • Яўген II • Анфім III • Хрысанф • Агафангел • Канстанцій I • Канстанцій II • Грыгорый VI • Анфім IV • Анфім V • Герман IV • Мялецій III • Анфім VI • Кірыл VII • Іаакім II • Сафроній III • Іаакім III • Іаакім IV • Дзіянісій V • Неафіт VIII • Анфім VII • Канстанцін V
XX стагоддзе	Герман V • Мялецій IV • Грыгорый VII • Канстанцін VII • Васіль III • Фоцій II • Веніямін • Максім V • Афінагор I • Дзімітрый • Варфаламей I