Убейдскі перыяд: Розніца паміж версіямі

Убейдскі перыяд
Убейдскі перыяд
	Убейдская кераміка (музей Інстытута Усходу Чыкагскага ўніверсітэта)
Геаграфічны рэгіён	Месапатамія
Лакалізацыя	Турцыя, Ірак, Іран, Бахрэйн, Аман
Датаванне	сярэдзіна 7 тысячагоддзя да н. э. — пачатак 4 тысячагоддзя да н. э.
Тып гаспадаркі	земляробства, жывёлагадоўля, рамяство
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 02:54, 30 кастрычніка 2020

Убе́йдскі перыяд энеаліта ў Месапатаміі ахоплівае прамежак часу сярэдзіны 7 — пачатку 4 тысячагоддзяў да н. э. Назва паходзіць ад помніка Тэль-аль-Убейд на поўдні Ірака.

Навуковае вызначэнне

Убейдскі перыяд быў вылучаны ў 1930 г. У нашы дні прынята наступная перыядызацыя:

Перыяд Уэлі (6500 г. да н. э. — 5750 г. да н. э.)
Перыяд Эрыду (5750 г. да н. э. — 5500 г. да н. э.)
Перыяд Хаджы-Мухамад (5500 г. да н. э. — 5300 г. да н. э.)
Позні Убейдскі перыяд (5200 г. да н.э.) — 4200 г. да н. э.)
Зыход Убейдскай культуры (4200 г. да н. э. — 3800 г. да н. э.)

Кожны перыяд супадае з распаўсюджваннем адмысловых стыляў керамікі.

У перыяд свайго росквіту Убейдская культура ахоплівала тэрыторыю ад усходу сучаснай Турцыі да поўначы Амана. Першапачаткова лічылася, што нараджэнне культуры адбылося на поўдні Месапатаміі, аднак у апошнія дзесяцігоддзі высоўваецца гіпотэза пра тое, што убейдскі тып керамікі ўзнік на тэрыторыі Турцыі і пазней распаўсюдзіўся на паўднёвы ўсход. Некаторыя даследчыкі звязваюць узнікненне, а потым знікненне культуры з кліматычнымі зменамі, што пачалі адбывацца болей за 8000 гадоў таму.

Кераміка

Керамічныя вырабы Убейдскай культуры сталі галоўнай прыкметай для яе вызначэння. Для яе характэрны таўстастенныя пасудзіны, часам з глыбокімі выманнямі, першапачаткова афарбаваныя ў чорны колер. Пасудзіны рабілі ў форме глыбокіх келіхаў, дробных келіхаў, тазоў, шарападобных ваз. Акрамя таго, шырока прадстаўлены керамічныя статуэткі, упрыгожаныя каштоўнымі каменнямі, пячаткі, нажы, сярпы, цвікі і г. д.

Пасудзіны 5 тысячагоддзя да н. э.
Жаночыя статуэткі 5 тысячагоддзя да н. э.
Тэракотавая пячатка

Грамадства

Этнічны склад насельніцтва рэгіёна, які ахоплівала культура Убейдскага перыяду, не ўсталяваны. Аднак яе шырокая геаграфія можа сведчыць пра шматэтнічны характар носьбітаў. Распаўсюджванне артэфактаў адбывалася ў выніку абмену і гандлю. Так, жыхары паўночнага Амана здабывалі медзь, якую маглі абменьваць на прадукты земляробства і кераміку.

Убейдцы займаліся сельскай гаспадаркай. Прычым, для апрацоўкі глебы выкарыстоўвалі плуг. Даследаванні помніка Кенан-Тэпэ ў вярхоўях Тыгра паказалі, што яны вырошчвалі пшаніцу, ячмень, лён, гарох, сачавіцу. Акрамя ганчарства існавалі такія рамёствы, звязаныя са здабычай і апрацоўкай камянёў і металаў. Гэтыя матэрыялы былі асабліва пашыраны ў паўночных горных раёнах, дзе з іх выраблялі сярпы.

У позні Убейдскі перыяд назіралася пашырэнне плошчы паселішчаў, хаця яны заставаліся не ўмацаванымі.

Спасылкі

@@ Радок 28: / Радок 28: @@
 Кожны перыяд супадае з распаўсюджваннем адмысловых стыляў [[кераміка|керамікі]].
-У перыяд свайго росквіту Убейдская культура ахоплівала тэрыторыю ад усходу сучаснай [[Турцыя|Турцыі]] да поўначы [[Аман]]а. Першапачаткова лічылася, што нараджэнне культуры адбылося на поўдні [[Месапатамія|Месапатаміі]], аднак у апошнія дзесяцігоддзі высоўваецца [[гіпотэза]] пра тое, што убейдскі тып керамікі ўзнік на тэрыторыі Турцыі і пазней распаўсюдзіўся на ўсход.
+У перыяд свайго росквіту Убейдская культура ахоплівала тэрыторыю ад усходу сучаснай [[Турцыя|Турцыі]] да поўначы [[Аман]]а. Першапачаткова лічылася, што нараджэнне культуры адбылося на поўдні [[Месапатамія|Месапатаміі]], аднак у апошнія дзесяцігоддзі высоўваецца [[гіпотэза]] пра тое, што убейдскі тып керамікі ўзнік на тэрыторыі Турцыі і пазней распаўсюдзіўся на паўднёвы ўсход. Некаторыя даследчыкі звязваюць узнікненне, а потым знікненне [[археалагічная культура|культуры]] з [[Глабальнае пахаладанне 6200 года да н.э.|кліматычнымі зменамі]], што пачалі адбывацца болей за 8000 гадоў таму.
 == Кераміка ==
@@ Радок 40: / Радок 40: @@
 == Грамадства ==
-[[Этнас|Этнічны]] склад насельніцтва рэгіёна, які ахоплівала [[археалагічная культура|культура]] Убейдскага перыяду, не ўсталяваны. Аднак яе шырокая [[геаграфія]] можа сведчыць пра шматэтнічны характар носьбітаў. Распаўсюджванне [[Артэфакт (археалогія)|артэфактаў]] адбывалася ў выніку абмену і [[гандаль|гандлю]]. Убейдцы займаліся [[сельская гаспадарка|сельскай гаспадаркай]]. Прычым, для апрацоўкі [[глеба|глебы]] выкарыстоўвалі [[плуг]]. Даследаванні помніка [https://goo.gl/maps/Wt9QLeJmj4SpMXTB8 Кенан-Тэпэ] ў вярхоўях [[Тыгр (рака)|Тыгра]] паказалі, што яны вырошчвалі [[пшаніца|пшаніцу]], [[ячмень]], [[лён]], [[гарох]], [[сачавіца|сачавіцу]].
+[[Этнас|Этнічны]] склад насельніцтва рэгіёна, які ахоплівала [[археалагічная культура|культура]] Убейдскага перыяду, не ўсталяваны. Аднак яе шырокая [[геаграфія]] можа сведчыць пра шматэтнічны характар носьбітаў. Распаўсюджванне [[Артэфакт (археалогія)|артэфактаў]] адбывалася ў выніку абмену і [[гандаль|гандлю]]. Так, жыхары паўночнага Амана здабывалі [[медзь]], якую маглі абменьваць на прадукты [[земляробства]] і [[кераміка|кераміку]].
+Убейдцы займаліся [[сельская гаспадарка|сельскай гаспадаркай]]. Прычым, для апрацоўкі [[глеба|глебы]] выкарыстоўвалі [[плуг]]. Даследаванні помніка [https://goo.gl/maps/Wt9QLeJmj4SpMXTB8 Кенан-Тэпэ] ў вярхоўях [[Тыгр (рака)|Тыгра]] паказалі, што яны вырошчвалі [[пшаніца|пшаніцу]], [[ячмень]], [[лён]], [[гарох]], [[сачавіца|сачавіцу]]. Акрамя [[ганчарства]] існавалі такія рамёствы, звязаныя са здабычай і апрацоўкай [[прыродны камень|камянёў]] і [[металы|металаў]]. Гэтыя матэрыялы былі асабліва пашыраны ў паўночных [[гара|горных]] раёнах, дзе з іх выраблялі [[серп|сярпы]].
+У позні Убейдскі перыяд назіралася пашырэнне плошчы паселішчаў, хаця яны заставаліся не ўмацаванымі.
 == Спасылкі ==