Спіс кіраўнікоў СССР: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
дрНяма тлумачэння праўкі |
дрНяма тлумачэння праўкі |
||
Радок 9: | Радок 9: | ||
|+ |
|+ |
||
! |
! |
||
!Кіраўнік |
|||
!Кіраўніца |
|||
!Перыяд |
!Перыяд |
||
!Назва пасады |
!Назва пасады |
Версія ад 13:15, 3 студзеня 2021
Пералік фактычных (de facto) кіраўнікоў СССР і Камуністычнай партыі Савецкага Саюза.
У гады кіравання Уладзіміра Леніна фармальна вышэйшай дзяржаўнай пасадай быў Старшыня ВЦВК, але ўся рэальная ўлада была сканцэнтравана у Савеце народных камісараў, які і ўзначальваў Ленін. Пасада Генеральнага сакратара Цэнтральнага камітэта РКП (б)—ВКП (б)—КПСС была заснавана у красавіку 1922 і стала фактычна найважнейшай дзяржаўнай пасадай пасля смерці Леніна. Уплыў Іосіфа Сталіна, які займаў гэтую пасаду, павялічваўся, і к канцу 1920-х гадоў ён фактычна валодаў неабмежаванай уладай.
Фармальна ж к 1953 году Сталін з'яўляўся толькі кіраўніком выканаўчай улады краіны (Старшыня Савета Міністраў СССР). Менавіта таму змяніўшы яго на гэтай пасадзе Георгій Маленкоў, які з'яўляўся негалосным пераемнікам Сталіна, стаў новым лідарам і кіраўніком дзяржавы. Маленкоў аж да 1955 года ўзначальваў Савет Міністраў, аднак пачынаючы з абрання на зноў створаную пасаду Першага сакратара ЦК КПСС у верасні 1953 года паступова набірает палітычную вагу Мікіта Хрушчоў.
У наступным у СССР пасада Старшыні Савета Міністраў не ўспрымалася як найвышэйшая ў дзяржаве. Юрыдычна (па канстытуцыі СССР) кіраўнікамі дзяржавы былі асобы, прызначаныя на пасаду Старшыні Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР (пазней — Старшыні Вярхоўнага Савета СССР). У 1988 году гэты пост заняў Міхаіл Гарбачоў, што дазволіла яму, зэяўляючыся фактычным кіраўніком дзяржавы, быць кіраўніком і партыі, і дзяржаўнай улады. Выканаўчую ўладу тады ўзначальваў, займаючы пасаду Старшыні Савета Міністраў, Мікалай Рыжкоў. З сакавіка 1990 года Гарбачоў сумяшчаў пасады Генеральнага сакратара ЦК КПСС і Прэзідэнта СССР. Пасада Прэзідэнта змяніла пасаду Старшыні Вярхоўнага Савета ў якасці кіраўніка дзяржавы, пакінуўшы другому толькі функцыі кіраўніка заканадаўчай улады краіны, але не кіраўніка самой дзяржавы. Тады ж быў адменены артыкул 6 Канстытуцыі СССР, і ў выніку КПСС пазбавілася манаполіі на ўладу, але пры гэтым заставалася кіруючай партыяй да падзей 19-21 жніўня 1991 года ў Маскве. 25 снежня 1991 года СССР канчаткова перастаў існаваць. За 69 гадоў існавання СССР фактычна было ўсяго 8 кіраўнікоў партыі і дзяржавы (уключаючы Маленкова, які ўзначальваў толькі ўрад).
Кіраўнік | Перыяд | Назва пасады | |
---|---|---|---|
Уладзімір Ілліч Ленін | 30 снежня 1922 — 21 студзеня 1924 | Старшыня Савета Народных Камісараў РСФСР і СССР. | |
Іосіф Вісарыёнавіч Сталін | 21 студзеня 1924— 2 | Генеральны сакратар Цэнтральнага Камітэта Расійскай Камуністычнай партыі (бальшавікоў) (з 1925 г. — Усесаюзнай Камуністычнай партыі (бальшавікоў), з 1952 г. — Камуністычнай партыі Савецкага Саюза) (з 3 красавіка 1922 г. да 5 сакавіка 1953 г.), Старшыня Савета Міністраў СССР (з 6 мая 1946 г. па 5 сакавіка 1953 г.) | |
Георгій Максімілянавіч Малянкоў | 2 сакавіка— 7 верасня 1953[3] | Старшыня Савета Міністраў СССР | |
Мікіта Сяргеевіч Хрушчоў | 7 верасня 1953 — 14 кастрычніка 1964 | Першы Сакратар Цэнтральнага Камітэта Камуністычнай партыі Савецкага Саюза | |
Леанід Ільіч Брэжнеў | 14 кастрычніка 1964 — 8 красавіка 1966 | Першы сакратар Цэнтральнага камітэта Камуністычнай партыі Савецкага Саюза | |
8 красавіка 1966 — 10 лістапада 1982 | Генеральны сакратар Цэнтральнага камітэта Камуністычнай партыі Савецкага Саюза | ||
Юрый Уладзіміравіч Андропаў | 10 лістапада[4] 1982 — 9 лютага 1984 | Генеральны сакратар Цэнтральнага камітэта Камуністычнай партыі Савецкага Саюза | |
Канстанцін Усцінавіч Чарненка | 10 лютага 1984 — 10 сакавіка 1985[5] | Генеральны сакратар Цэнтральнага камітэта Камуністычнай партыі Савецкага Саюза | |
Міхаіл Сяргеевіч Гарбачоў | 11 сакавіка 1985[6] — 24 жніўня 1991 | Генеральны сакратар Цэнтральнага камітэта Камуністычнай Партыі Савецкага Саюза | |
25 мая 1989 — 25 снежня 1991 | Старшыня Вярхоўнага Савета СССР/Прэзідэнт СССР |
Глядзіце таксама
Заўвагі
- ↑ Спіс кіраўнікоў СССР — артыкул з БСЭ
- ↑ По официальной версии, 1 марта 1953 года на даче в Кунцево у Сталина случился апоплексический удар, от которого он умер спустя 4 дня, 5 марта. Лишь в семь утра 2 марта появившиеся на даче в Кунцево врачи начали осмотр умиравшего Сталина. Драгоценное время было упущено, смерть вождя предрешена «Маленков Георгий Максимилианович» // Данцев А. А. Правители России: XX век. Ростов-на- Дону: Феникс, 2000. — 512 с. + 4 л. ил. — (Исторические силуэты) ISBN 5-222-00755-3
- ↑ После инсульта у Сталина первое заседание бюро Президиума ЦК КПСС провели 2 марта в 12 часов в Кунцево. В напряжённые дни 2, 3, 4, 5 марта проходят новые заседания бюро Президиума ЦК КПСС. Маленков явно брал бразды правления в свои руки «Маленков Георгий Максимилианович» // Данцев А. А. Правители России: XX век. Ростов-на- Дону: Феникс, 2000. — 512 с. + 4 л. ил. — (Исторические силуэты) ISBN 5-222-00755-3
- ↑ 10 ноября 1982 года Брежнев умер, и в тот же день, уединившись, триумвират с участием предсовмина Николая Тихонова решил вопрос о Генеральном секретаре «Андропов Юрий Владимирович» // Зенькович Н. А. «Самые закрытые люди. Энциклопедия биографий». — М.:ОЛМА-ПРЕСС Звёздный мир, 2004. — 688 с. ISBN 5-94850-342-9
- ↑ На следующий день после кончины Андропова 10 февраля 1984 года началось внеочередное заседание Политбюро. Как и в ноябре 1982-го, после смерти Брежнева, заседанию предшествовали неофициальные встречи между членами Политбюро. Все решилось на переговорах четвёрки: Устинов, Черненко, Громыко, Тихонов «Черненко Константин Устинович» Правители России. Сайт know-it-all-1.narod.ru
- ↑ После смерти К.У.Черненко вопрос о новом руководителе КПСС был решен, можно сказать, молниеносно. Историк Д.А.Волкогонов, познакомившись с протоколами заседаний Политбюро, привел такие данные: Черненко скончался вечером 10 марта 1984 года, а заседание Политбюро, посвященное выдвижению кандидатуры его преемника, началось спустя менее суток – в 14 часов 11 марта «Горбачев Михайл Сергеевич»
Літаратура
- Фактычныя і намінальныя кіраўнікі СССР
- Succession of Power in the USSR from the Dean Peter Krogh Foreign Affairs Digital Archives
- Heads of State and Government of the Soviet Union (1922—1991)