Радае Доманавіч: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
| Радок 22: | Радок 22: | ||
== Літаратурныя творы == |
== Літаратурныя творы == |
||
Выбраныя найбольш вядомыя творы Радое Дамановіча: |
Выбраныя найбольш вядомыя творы Радое Дамановіча: |
||
* «Адмена цягі» ({{lang-sr|Укидање страсти}}) (1898) |
* «Адмена цягі» ({{lang-sr|Укидање страсти}}) (1898) |
||
* «Дэман» (1898) |
* «Дэман» ({{lang-sr|Демон}})(1898) |
||
* «Кляймо» ({{lang-sr|Данга}}) (1899) |
* «Кляймо» ({{lang-sr|Данга}}) (1899) |
||
* «Каралевіч Марка другі раз сярод сербаў» ({{lang-sr|Краљевић Марко по други пут међу Србима}}) (1901) |
* «Каралевіч Марка другі раз сярод сербаў» ({{lang-sr|Краљевић Марко по други пут међу Србима}}) (1901) |
||
Версія ад 18:56, 20 красавіка 2021
 | Прапавана выдаліць. Удзельнік, які паставіў шаблон, так тлумачыць: памылка ў назве, машынны пераклад. |
| Радае Доманавіч | |
|---|---|
| сербск.: Радоје Домановић | |
 | |
| Асабістыя звесткі | |
| Дата нараджэння | 4 (16) лютага 1873[1][2] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 4 (17) жніўня 1908[1][2] (35 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Пахаванне | |
| Грамадзянства | |
| Альма-матар | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | пісьменнік, настаўнік, пісьменнік навуковай фантастыкі, журналіст, рэдактар |
| Гады творчасці | 1893—1908 |
| domanovic.org (серб.) | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Радое Дамановіч (16 лютага 1873 – 17 жніўня 1908) – сербскі пісьменнік, журналіст і настаўнік, найбольш вядомы сваімі кароткімі сатырычнымі апавяданнямі.
Біяграфія
Радое Дамановіч нарадзіўся ў вёсцы Асвішце ў цэнтральнай Сербіі ў сям’і мясцовага настаўніка і прадпрымальніка Мілаша Дамановіча і Пэрсіды Дамановіч, нашчадка Паўле Цукіча, аднаго з ваеначальнікаў Першага і Другога сербскага паўстання. Дзяцінства правёў у вёсцы Горне Ярушыца, якая знаходзіцца недалёка ад Крагуеваца. Там жа ён вучыўся ў пачатковай школе. Потым скончыў сярэднюю школу ў Крагуевацы і філасофскі факультэт Бялградскага ўніверсітэта, дзе ён вывучаў сербскую мову і гісторыю.
У 1895 годзе Дамановіч атрымаў сваё першае прызначэнне – пасаду выкладчыка ў Піроце, на поўдні Сербіі, рэгіёне, які толькі нядаўна быў вызвалены ад акупацыі Асманскай імперыяй. У Піроце сустрэў Яшу Прадановіча (1867–1948), настаўніка і актывіста, сяброўства з якім сфармавала яго палітычныя погляды. Таксама там жа ён сустрэў сваю будучую жонку Наталлю Ракетыч (1875–1939), небагатую школьную выкладчыцу з Сремскіх Карлаўцаў, якая будзе падтрымліваць яго на працягу ўсяго яго жыцця і ад якой народзіцца тры дзяцяці.
Пасля ўступлення ў апазіцыйную Народна-радыкальную партыю Дамановіч трапіў пад рэпрэсіі рэжыму дынастыі Абрэновічаў. Напрыканцы 1895 года настаўнік быў сасланы выкладаць ва Ўран, а ў 1896 годзе пераведзены зноў, ужо ў Лeскaвац. Пісьменніцкая кар’ера Дамановіча пачалася падчас яго настаўніцтва, калі ў 1895 годзе ён апублікаваў свой першую аповесць у кірунку рэалізму. Пасля свайго першага публічнага выступу супраць урада ў 1898 годзе і ён, і яго жонка былі звольненыя з дзяржаўнай службы, і Дамановіч пераехаў з сям’ёй у Бялград.
У Бялградзе ён пачаў працаваць з калегамі-пісьменнікамі ў тыднёвіку «Зорка» і апазіцыйнай палітычнай газеце «Рэха». У гэты час ён пачаў пісаць і публікаваць свае першыя сатырычныя апавяданні, такія як «Дэман» і «Адмена запалу». Слава прыйшла да Радое пасля публікацыі апавяданняў «Правадыр» (1901) і «Страдыя» (1902), у якіх аўтар адкрыта крытыкаваў рэжым і выкрываў яго крывадушнасць і памылкі.
Пасля перавароту, які паклаў канец кіраванню Аляксандра Абрэновіча ў 1903 годзе, Дамановіч, будучы на піку папулярнасці, атрымаў пасаду пісара ў Міністэрстве адукацыі. Новы ўрад дазволіў яму выехаць у Германію дзеля атрымання спецыялізацыі. Правёўшы год у Мюнхене, Дамановіч вярнуўся ў родную Сербію, але адразу расчараваўся з-за адсутнасці якіх-небудзь рэальных змен у сербскім грамадстве. На радзіме ён стварыў палітычны штотыднёвік «Страдыя», у якім працяггнуў крытыкаваць слабасці новай дэмакратыі, але яго артыкулы больш не мелі той ранейшай сілы і натхнення.
Радое Даманавіч памёр прыкладна а 00:30 17 жніўня 1908 года ва ўзросце 35 гадоў пасля працяглай барацьбы з хранічнай пнеўманіей і туберкулёзам. Пісьменнік быў пахаваны на Новых могілках Бялграда.
Значная частка неапублікаваных твораў літаратара згубіліся падчас Першай сусветнай вайны.[5]
Літаратурныя творы
Выбраныя найбольш вядомыя творы Радое Дамановіча:
- «Адмена цягі» (сербск.: Укидање страсти) (1898)
- «Дэман» (сербск.: Демон)(1898)
- «Кляймо» (сербск.: Данга) (1899)
- «Каралевіч Марка другі раз сярод сербаў» (сербск.: Краљевић Марко по други пут међу Србима) (1901)
- «Правадыр» (сербск.: Вођа) (1901)
- «Мёртвае мора» (сербск.: Мртво море) (1902)
- «Разважанні звычайнага сербскага вала» (сербск.: Размишљање једног обичног српског вола) (1902)
- «Страдыя» (сербск.: Страдија) (1902)
- «Сучаснае паўстанне» (1902)
Апавяданні «Правадыр», «Кляймо» і «Разважанні звычайнага сербскага вала» перакладзены на беларускую мову Ганнай Тарасевіч.[6]
Зноскі
- ↑ а б Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 15 кастрычніка 2015.
- ↑ а б Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
- ↑ Доманович Радое // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 25 лютага 2017.
- ↑ Доманович Радое // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
- ↑ Праект «Радое Дамановіч»
- ↑ Праект «Радое Дамановіч»
Спасылкі
Тэматычныя сайты | ||||
|---|---|---|---|---|
| Генеалогія і некрапалістыка | ||||
