Лютэранская кірха Святога Іаана (Гродна): Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
дапаўненне паводле Вікіпэдыі клясычным правапісам.
Радок 35: Радок 35:
|Commons =
|Commons =
}}
}}
'''Лютэранская кірха Святога Іаана''' — дзеючы [[Лютэране|лютэранскі]] храм у цэнтральнай частцы [[Гродна]] — [[Гарадніца|Гарадніцы]].
'''Лютэранская кірха Святога Іаана''' — дзеючы [[Лютэранства|лютэранскі]] храм у цэнтральнай частцы [[Гродна]] (прадмесце [[Гарадніца]]).


== Гісторыя ==
== Гісторыя ==
Афіцыйнай датай заснавання кірхі ў Гродне лічыцца 1793 г., калі [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі]] перадаў будынак [[Немцы|нямецкай]] суполцы. Пад кірху быў прыстасаваны будынак сталовай для [[Галандцы|галандскіх]] і нямецкіх рамеснікаў, якіх запрасіў у Гродна гродзенскі староста [[Антоній Тызенгаўз]]. Канчаткова выгляд [[кірха|кірхі]] склаўся ў [[1873]] г. На вежы быў усталяваны гадзіннік. У [[1912]] г. храм значна перабудавалі.
Афіцыйнай датай заснавання кірхі ў Гродне лічыцца 1793 г., калі [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі]] перадаў будынак [[Немцы|нямецкай]] суполцы. Пад кірху быў прыстасаваны будынак сталовай для [[Галандцы|галандскіх]] і нямецкіх рамеснікаў, якіх запрасіў у Гродна гродзенскі староста [[Антоні Тызенгаўз]]. З прычыны таго, што прыхаджане кірхі былі ў бальшыні ўраджэнцамі Германіі, набажэнства спачатку вялося на нямецкай мове. Вуліца вакол храма атрымала назву «Кірхавая», у 1843 г. кірха была дабудаваная. У 1873 г. склаўся канчатковы выгляд кірхі, таксама на вежы быў усталяваны гадзіннік. У 1912 г. храм значна перабудавалі.
[[File:Grodzieński zbór luterański ś. Jana.jpg|thumb|злева|180пкс|Кірха пасля поўнага аднаўлення ў [[1912]] годзе]]
[[File:Grodzieński zbór luterański ś. Jana.jpg|thumb|злева|180пкс|Кірха пасля поўнага аднаўлення ў [[1912]] годзе]]
Кірха дзейнічала ў Гродне да 1944 г. Пасля Другой сусветнай вайны тут знаходзіўся архіў. У 1995 годзе кірху імя [[Іаан Прадцеча|Святога Іаана]] ў Гродне вярнулі [[Евангельска-лютэранская царква ў Рэспубліцы Беларусь|Евангельска-лютэранскай царкве]]. На чэрвень 2012 года абшчына адзінага ў Беларусі дзейнага лютэранскага храма налічвала 50 чалавек. У 2012 годзе пасол Германіі ў Беларусі Крыстаф Вайль наведаў кірху ў Гродне, пасля чаго Федэральны ўрад Германіі вылучыў 120 000 [[еўра]] на адбудову храма.
Кірха дзейнічала ў Гродне да [[1944]] г. Пасля [[Вялікая Айчынная вайна 1941-1945|Вялікай Айчыннай вайны]] тут знаходзіўся архіў. У 1-й палове 1990-х гг. кірха вернута вернікам і дзейнічае як евангелісцка-лютэранскі храм.


У снежні 2013 года пачалася рэканструкцыя кірхі, якая скончылася ў 2015 годзе. Адноўлены першапачатковы выгляд кірхі, у тым ліку рэканструяваны 12-метровы шпіль і 10 крыжоў у экстэр’еры храма.
У [[2012]] плануецца пачаць рэканструкцыю кірхі: збудаваць ліўневую каналізацыю, умацаваць сцены, абліцаваць і пафарбаваць фасады, а таксама важны элемент будынка — разбураны шпіль з крыжам.<ref name="kir">{{кніга
|аўтар = Татьяна Черкес
|частка =
|загаловак = У гродненской кирхи появилась надежда на реконструкцию
|арыгінал =
|спасылка = http://www.nest.by/content/u-grodnenskoi-kirkhi-poyavilas-nadezhda-na-rekonstruktsiyu
|адказны =
|выданне = Вечерний Гродно
|месца =
|выдавецтва =
|год =
|том =
|старонкі =
|старонак =
|серыя =
|isbn =
|тыраж =
}}</ref>


== Архітэктура ==
== Архітэктура ==
[[неф|Аднанефавая]] аднавежавая пабудова з пяціграннай [[апсіда]]й і сакрысціямі. Галоўны фасад мае сіметрычную, выцягнутую па вертыкалі дынамічную кампазіцыю. Квадратная ў плане высокая манументальная вежа-[[званіца]] выступае з асноўнага аб'ёму. Галоўны ўваход (праз вежу) аформлены вялікім стральчатым [[партал]]ам, над ім — акно-«ружа». Інтэр'ер храма мае выцягнутую па падоўжнай восі сіметрычную кампазіцыю. Асноўны прамавугольны ў плане аб'ём перакрыты арыгінальным па форме фігурным скляпеннем. Захавалася два аўтэнтычных вітража за алтаром, арнамент якіх выкладзены ў форме лютэранскага сімвала: ружы, унутры якой знаходзіцца сэрца з крыжам. Таксама захаваліся кованая купель, звон і гадзіннік на галоўнай вежы. Арган і іншыя рэчы канфіскаваныя, за савецкім часам, з кірхі для філармоніі і ўладкавання парткабінетаў<ref name="kir"/>.
[[неф|Аднанефавая]] аднавежавая пабудова з пяціграннай [[апсіда]]й і сакрысціямі. Галоўны фасад мае сіметрычную, выцягнутую па вертыкалі дынамічную кампазіцыю. Квадратная ў плане высокая манументальная вежа-[[званіца]] выступае з асноўнага аб’ёму. Галоўны ўваход (праз вежу) аформлены вялікім стральчатым [[партал]]ам, над ім — акно-«ружа». Інтэр'ер храма мае выцягнутую па падоўжнай восі сіметрычную кампазіцыю. Асноўны прамавугольны ў плане аб'ём перакрыты арыгінальным паводле формы фігурным скляпеннем. Захаваліся два аўтэнтычныя вітражы за алтаром, арнамент якіх выкладзены ў форме лютэранскага сімвала: ружы, унутры якой знаходзіцца сэрца з крыжам. Таксама захаваліся кованая купель, звон і гадзіннік на галоўнай вежы. Арган і іншыя рэчы канфіскаваныя за савецкім часам для філармоніі і ўладкавання партыйных кабінетаў<ref name="kir">{{кніга|аўтар=Татьяна Черкес|частка=|загаловак=У гродненской кирхи появилась надежда на реконструкцию|арыгінал=|спасылка=http://www.nest.by/content/u-grodnenskoi-kirkhi-poyavilas-nadezhda-na-rekonstruktsiyu|адказны=|выданне=Вечерний Гродно|месца=|выдавецтва=|год=|том=|старонкі=|старонак=|серыя=|isbn=|тыраж=}}</ref>.


Побач з кірхай знаходзілася і евангелічныя могілкі з капліцай (1793—1936). У доме № 3а ў [[1912]] г. знаходзіўся дом пастара і лютэранская школа на другім паверсе.
Побач з кірхай месціліся і евангелічныя могілкі з капліцай (1793—1936). У доме № 3а ў 1912 г. быў дом пастара і лютэранская школа на другім паверсе.


<center><gallery caption="Лютэранская кірха да рэстаўрацыі" widths=150 heights=240>
<center><gallery caption="Лютэранская кірха да рэстаўрацыі" widths=150 heights=240>

Версія ад 17:07, 11 ліпеня 2021

Кірха
Лютэранская кірха
Лютэранская кірха на закл.ючным этапе рэстаўрацыі
Лютэранская кірха на закл.ючным этапе рэстаўрацыі
53°41′14″ пн. ш. 23°50′26″ у. д.HGЯO
Краіна  Беларусь
Горад Гродна
Канфесія лютэранства
Архітэктурны стыль неаготыка
Дата заснавання 1783
Асноўныя даты

1793 — перабудавана
1842 — перабудавана

1912 — перабудавана
Сайт luther.by
Map
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Лютэранская кірха Святога Іаана — дзеючы лютэранскі храм у цэнтральнай частцы Гродна (прадмесце Гарадніца).

Гісторыя

Афіцыйнай датай заснавання кірхі ў Гродне лічыцца 1793 г., калі Станіслаў Аўгуст Панятоўскі перадаў будынак нямецкай суполцы. Пад кірху быў прыстасаваны будынак сталовай для галандскіх і нямецкіх рамеснікаў, якіх запрасіў у Гродна гродзенскі староста Антоні Тызенгаўз. З прычыны таго, што прыхаджане кірхі былі ў бальшыні ўраджэнцамі Германіі, набажэнства спачатку вялося на нямецкай мове. Вуліца вакол храма атрымала назву «Кірхавая», у 1843 г. кірха была дабудаваная. У 1873 г. склаўся канчатковы выгляд кірхі, таксама на вежы быў усталяваны гадзіннік. У 1912 г. храм значна перабудавалі.

Кірха пасля поўнага аднаўлення ў 1912 годзе

Кірха дзейнічала ў Гродне да 1944 г. Пасля Другой сусветнай вайны тут знаходзіўся архіў. У 1995 годзе кірху імя Святога Іаана ў Гродне вярнулі Евангельска-лютэранскай царкве. На чэрвень 2012 года абшчына адзінага ў Беларусі дзейнага лютэранскага храма налічвала 50 чалавек. У 2012 годзе пасол Германіі ў Беларусі Крыстаф Вайль наведаў кірху ў Гродне, пасля чаго Федэральны ўрад Германіі вылучыў 120 000 еўра на адбудову храма.

У снежні 2013 года пачалася рэканструкцыя кірхі, якая скончылася ў 2015 годзе. Адноўлены першапачатковы выгляд кірхі, у тым ліку рэканструяваны 12-метровы шпіль і 10 крыжоў у экстэр’еры храма.

Архітэктура

Аднанефавая аднавежавая пабудова з пяціграннай апсідай і сакрысціямі. Галоўны фасад мае сіметрычную, выцягнутую па вертыкалі дынамічную кампазіцыю. Квадратная ў плане высокая манументальная вежа-званіца выступае з асноўнага аб’ёму. Галоўны ўваход (праз вежу) аформлены вялікім стральчатым парталам, над ім — акно-«ружа». Інтэр'ер храма мае выцягнутую па падоўжнай восі сіметрычную кампазіцыю. Асноўны прамавугольны ў плане аб'ём перакрыты арыгінальным паводле формы фігурным скляпеннем. Захаваліся два аўтэнтычныя вітражы за алтаром, арнамент якіх выкладзены ў форме лютэранскага сімвала: ружы, унутры якой знаходзіцца сэрца з крыжам. Таксама захаваліся кованая купель, звон і гадзіннік на галоўнай вежы. Арган і іншыя рэчы канфіскаваныя за савецкім часам для філармоніі і ўладкавання партыйных кабінетаў[1].

Побач з кірхай месціліся і евангелічныя могілкі з капліцай (1793—1936). У доме № 3а ў 1912 г. быў дом пастара і лютэранская школа на другім паверсе.

  • Лютэранская кірха да рэстаўрацыі
  • Агульны выгляд
    Агульны выгляд
  • Партал кірхі
    Партал кірхі
  • Кірха з боку апсіды
    Кірха з боку апсіды
  • Вежа кірхі
    Вежа кірхі

Зноскі

  1. ↑ Татьяна Черкес. У гродненской кирхи появилась надежда на реконструкцию. — Вечерний Гродно.

Спасылкі

Ахоўны знак Аб’ект Дзяржаўнага спіса гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь, шыфр 412Г000649
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Лютэранская_кірха_Святога_Іаана_(Гродна)&oldid=3877498"