Рудольф Пішчала: Розніца паміж версіямі

Рудольф Пішчала
Рудольф Пішчала
маршалак шляхты Мінскага павета
	1835 — 1838
Нараджэнне	7 красавіка 1788; Гарадзішча, Менскі павет, Менскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая;
Смерць	12 мая 1868 (80 гадоў); Гарадзішча, Старасельская воласць[d], Мінскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя;
Месца пахавання	Гарадзішча;
Бацька	Станіслаў Пішчала[d]
Жонка	Соф’я Феліцыя з Каменскіх[d]
Адукацыя	Віленскі ўніверсітэт (1811);
Узнагароды

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 15:37, 17 ліпеня 2021

Рудольф Міхал Пішчала (польск.: Rudolf Piszczałło; 7 красавіка 1788, Гарадзішча — 12 мая 1868) — дзяржаўны дзеяч. Найбольш вядомы як будаўнік гарадской турмы ў Мінску, якая цяпер вядомая як Пішчалаўскі замак.

Біяграфія

Паходзіў са шляхецкага роду Пішчалаў, які з 1598 года валодалі Гарадзішчам пад Менскам. Нарадзіўся 7 красавіка 1788 года ў сям’і Станіслава і Кацярыны Пішчалаў. Меў трох сясцёр — Караліну, Тэклю і Генрыету. Генрыета пражыла ажно 103 гады, магілы ўсіх трох сясцёр захаваліся на Кальварыйскіх могілках, блізка ад касцёла. У 1811 годзе Рудольф скончыў Віленскі ўніверсітэт і пачаў сваю кар’еру чыноўніка.

У 1814 годзе быў прызначаны членам Мінскага губернскага для ваенных павіннасцяў Камітэта, у якім праслужыў да да яго закрыцця ў 1816 годзе. Затым у 1817 годзе абраны быў старшым суддзёй павятовага суда, і на гэтай пасадзе прабыў шэсць гадоў, пасля чаго быў абраны старшынёй Грамадзянскай палаты, далей старшынёй Крымінальнай палаты.

Па-за службай зарабляў у тым ліку і будаўніцтвам, у 1821 годзе выйграў тэндар на пабудову гарадской турмы. Пад гэтыя мэты ён выкарыстаў уласны кавалак зямлі. У 1825 годзе ўзведзеная турма хутка атрымала ў мінчукоў мянушку ад прозвішча свайго будаўніка — Пішчалаўскі замак.

Прэзідэнт 1-га дэпартамента Мінскага галоўнага суда. У 1835 годзе быў абраны павятовым маршалакам дваранства. Па заканчэнні трох гадоў зноў абраны быў старшынёй Грамадзянскай палаты, затым па Найвышэйшым загадзе ў 1840 годзе прызначаны інспектарам люстрацыі Міністэрства дзяржаўных маёмасцяў^[ru]. У 1851 годзе вызвалены па прашэнні ад той службы з мундзірам і ў трэці раз абраны старшынёй Грамадзянскай палаты. Меў ранг сапраўднага стацкага саветніка.

У час вызвольнага паўстання, 8 чэрвеня 1863 года, віленскі генерал-губернатар Мураўёў раптоўна выдае сакрэтны загад пра звальненне 5 чыноўнікаў, у тым ліку і Рудольфа Пішчалы. Звольнены са службы 20 чэрвеня 1863 года і пакінуты без пенсіі. Прамых звестак, што Пішчала падтрымаў паўстанне, няма. Праз два гады ён пачаў пісаць прашэнні, каб пенсію вярнулі, пераконваючы, што «не належаў ні да якіх дэманстрацый». У выніку гэта дала плён і пенсію ў памеры 560 руб. 40 кап. вярнулі, аднак 12 мая 1868 года Рудольф Пішчала памёр, так і не дачакаўшыся яе. Пахаваны ў родным Гарадзішчы.

Лісты з просьбай выплаціць пенсію за мужа пачынае пісаць Сафія, гэтая просьба была задаволена — але і яна не пабачыла тых грошай, бо памерла 17 лістапада 1870 года.

З часам магіла была страчана. У 2016 годзе мясцовы жыхар, гісторык Эдвард Канановіч, на аснове сведчанняў сталых жыхароў Гарадзішча знайшоў надмагільныя пліты Рудольфа і Сафіі Пішчалаў. Пліты ляжалі ў кучы смецця на глыбіні каля 1 метра. Пасля раскопак 2018 года парэшткі Рудольфа і Сафіі Пішчалаў нарэшце знайшлі супакой. Паводле ініцыятывы грамадскага актывіста Глеба Лабадзенкі і Уладзіслава Слатвінскага на гэтым месцы паўстаў шасціметровы крыж і валун з гранітнай табліцай, магільныя пліты былі прыведзеныя ў парадак і ўсталяваныя наноў. Валун з’яўляецца падарункам кар’ера «Чаркасы», мастацкую аздобу выканаў скульптар Ігар Засімовіч.

Узнагароды

Узнагароджаны ордэнам Св. Уладзіміра 4-й ступені. У 1846 годзе яму абвешчана Манаршае Яго Імператарскай Вялікасці благаваленне.

Сям’я

12 сакавіка 1811 года ў мінскім Марыінскім касцёле Рудольф пабраўся шлюбам з Юліяй Ратынскай. Разам яны пражылі каля 15 гадоў, але дзяцей не мелі, у выніку чаго шлюб распаўся. 17 лютага 1829 года ў тым жа касцёле другой жонкай Рудольфа становіцца Сафія Рэйтан з роду Каменскіх. Яе бацька, Людвік Каменскі быў ветэранам паўстання Тадэвуша Касцюшкі, у далейшым — віцэ-губернатарам Мінскай губерні, а маці, Ізабэла з Тэпераў, была дачкой Пятра Тэпера дэ Фергюсана, аднаго з самых вядомых банкіраў свайго часу, багацце якога ацэньвалася ў 65 мільёнаў злотых.

Першым мужам Сафіі быў Дамінік Рэйтан, герой вайны 1812 года, пляменнік славутага Тадэвуша Рэйтана, які пратэставаў супраць падзелу Рэчы Паспалітай. Ад першага шлюбу ў Сафіі было трое дзяцей — Сцяпан, Людвіка і Алена.

Спасылкі

Могілкі XVIII—XIX стст. Магіла Рудольфа Пішчалы

@@ Радок 13: / Радок 13: @@
 Прэзідэнт 1-га дэпартамента Мінскага галоўнага суда. У 1835 годзе быў абраны павятовым маршалакам дваранства. Па заканчэнні трох гадоў зноў абраны быў старшынёй Грамадзянскай палаты, затым па Найвышэйшым загадзе ў 1840 годзе прызначаны інспектарам люстрацыі {{нп5|Міністэрства дзяржаўных маёмасцей Расійскай імперыі|Міністэрства дзяржаўных маёмасцяў|ru|Министерство государственных имуществ Российской империи}}. У 1851 годзе вызвалены па прашэнні ад той службы з мундзірам і ў трэці раз абраны старшынёй Грамадзянскай палаты. Меў ранг сапраўднага [[стацкі саветнік|стацкага саветніка]].
-У час [[Паўстанне 1863—1864 гадоў|вызвольнага паўстання]], 8 чэрвеня 1863 года, віленскі генерал-губернатар [[Міхаіл Мікалаевіч Мураўёў-Віленскі|Мураўёў]] раптоўна выдае сакрэтны загад пра звальненне 5 чыноўнікаў, у тым ліку і Рудольфа Пішчалы. Зволены са службы 20 чэрвеня 1863 года і пакінуты без пенсіі. Прамых звестак, што Пішчала падтрымаў паўстанне, няма.
+У час [[Паўстанне 1863—1864 гадоў|вызвольнага паўстання]], 8 чэрвеня 1863 года, віленскі генерал-губернатар [[Міхаіл Мікалаевіч Мураўёў-Віленскі|Мураўёў]] раптоўна выдае сакрэтны загад пра звальненне 5 чыноўнікаў, у тым ліку і Рудольфа Пішчалы. Звольнены са службы 20 чэрвеня 1863 года і пакінуты без пенсіі. Прамых звестак, што Пішчала падтрымаў паўстанне, няма. Праз два гады ён пачаў пісаць прашэнні, каб пенсію вярнулі, пераконваючы, што «''не належаў ні да якіх дэманстрацый''». У выніку гэта дала плён і пенсію ў памеры 560 руб. 40 кап. вярнулі, аднак 12 мая 1868 года Рудольф Пішчала памёр, так і не дачакаўшыся яе. Пахаваны ў родным [[Гарадзішча (Шчомысліцкі сельсавет)|Гарадзішчы]].
-Праз два гады ён пачаў пісаць прашэнні, каб пенсію вярнулі, пераконваючы, што «не належаў ні да якіх дэманстрацый». У выніку гэта дала плён і пенсію ў памеры 560 руб. 40 кап. вярнулі, аднак 12 мая 1868 года Рудольф Пішчала памёр, так і не дачакаўшыся яе. Пахаваны ў родным [[Гарадзішча (Шчомысліцкі сельсавет)|Гарадзішчы]].
 Лісты з просьбай выплаціць пенсію за мужа пачынае пісаць Сафія, гэтая просьба была задаволена — але і яна не пабачыла тых грошай, бо памерла 17 лістапада 1870 года.
-З часам магіла была страчана. У 2016 годзе мясцовы жыхар, гісторык Эдвард Канановіч, на аснове сведчанняў сталых жыхароў Гарадзішча знайшоў надмагільныя пліты Рудольфа і Сафіі Пішчалаў. Пліты ляжалі ў кучы смецця на глыбіні каля 1 метра. Пасля раскопак 2018 года парэшткі Рудольфа і Сафіі Пішчалаў нарэшце знайшлі супакой. Па ініцыятыве [[Глеб Лабадзенка|Глеба Лабадзенкі]] і [[Уладзіслаў Слатвінскі|Уладзіслава Слатвінскага]] на гэтым месцы паўстаў шасціметровы крыж і валун з гранітнай табліцай, магільныя пліты былі прыведзеныя ў парадак і ўсталяваныя наноў. Валун з’яўляецца падарункам кар’ера [[Чаркасы (кар'ер)|«Чаркасы»]], мастацкую аздобу выканаў скульптар [[Ігар Засімовіч]].
+З часам магіла была страчана. У 2016 годзе мясцовы жыхар, гісторык Эдвард Канановіч, на аснове сведчанняў сталых жыхароў Гарадзішча знайшоў надмагільныя пліты Рудольфа і Сафіі Пішчалаў. Пліты ляжалі ў кучы смецця на глыбіні каля 1 метра. Пасля раскопак 2018 года парэшткі Рудольфа і Сафіі Пішчалаў нарэшце знайшлі супакой. Паводле ініцыятывы грамадскага актывіста [[Глеб Паўлавіч Лабадзенка|Глеба Лабадзенкі]] і [[Уладзіслаў Слатвінскі|Уладзіслава Слатвінскага]] на гэтым месцы паўстаў шасціметровы крыж і валун з гранітнай табліцай, магільныя пліты былі прыведзеныя ў парадак і ўсталяваныя наноў. Валун з’яўляецца падарункам кар’ера «[[Чаркасы (кар'ер)|Чаркасы]]», мастацкую аздобу выканаў скульптар [[Ігар Засімовіч]].
 == Узнагароды ==
-Узнагароджаны [[Ордэн Св. Уладзіміра|ордэнам Св. Уладзіміра]] 4-й ступені. У 1846 годзе яму абвешчана Манаршае Яго Імператарскай Вялікасці благаваленне.
+Узнагароджаны [[Ордэн Святога Уладзіміра|ордэнам Св. Уладзіміра]] 4-й ступені. У 1846 годзе яму абвешчана Манаршае Яго Імператарскай Вялікасці благаваленне.
 == Сям’я ==
-[[12 сакавіка]] [[1811]] года ў мінскім [[Марыінскі касцёл (Мінск)|Марыінскім касцёле]] Рудольф пабраўся шлюбам з Юліяй Ратынскай. Разам яны пражылі каля 15 гадоў, але дзяцей не мелі, у выніку чаго шлюб распаўся. [[17 лютага]] [[1829]] года ў тым жа касцёле другой жонкай Рудольфа становіцца Сафія Рэйтан з [[род Каменскіх|роду Каменскіх]]. Яе бацька, [[Людвік Каменскі]] быў ветэранам [[Паўстанне Тадэвуша Касцюшкі|паўстання Тадэвуша Касцюшкі]], у далейшым — віцэ-губернатарам Мінскай губерні, а маці, Ізабэла з Тэпераў, была дачкой Пятра Тэпера дэ Фергюсана, аднаго з самых вядомых банкіраў свайго часу, багацце якога ацэньвалася ў 65 мільёнаў злотых.
+сакавіка 1811 года ў мінскім [[Марыінскі касцёл (Мінск)|Марыінскім касцёле]] Рудольф пабраўся шлюбам з Юліяй Ратынскай. Разам яны пражылі каля 15 гадоў, але дзяцей не мелі, у выніку чаго шлюб распаўся. 17 лютага 1829 года ў тым жа касцёле другой жонкай Рудольфа становіцца Сафія Рэйтан з [[род Каменскіх|роду Каменскіх]]. Яе бацька, [[Людвік Каменскі]] быў ветэранам [[Паўстанне 1794 года|паўстання Тадэвуша Касцюшкі]], у далейшым — віцэ-губернатарам Мінскай губерні, а маці, Ізабэла з Тэпераў, была дачкой Пятра Тэпера дэ Фергюсана, аднаго з самых вядомых банкіраў свайго часу, багацце якога ацэньвалася ў 65 мільёнаў злотых.
 Першым мужам Сафіі быў [[Дамінік Рэйтан]], герой вайны 1812 года, пляменнік славутага [[Тадэвуш Рэйтан|Тадэвуша Рэйтана]], які пратэставаў супраць [[Падзелы Рэчы Паспалітай|падзелу Рэчы Паспалітай]]. Ад першага шлюбу ў Сафіі было трое дзяцей — Сцяпан, Людвіка і Алена. <!--Звярніце ўвагу на надпіс на помніку Сафіі: «Алена з Рэйтанаў Барэйша паставіла гэты помнік праху светлай памяці матцы Сафіі з Каменскіх Пішчале. Памерла 17 лістапада 1870 г.»-->