Касцёл Святога Яна Хрысціцеля (Васілішкі): Розніца паміж версіямі

Касцёл Яна Хрысціцеля
	Каталіцкі храм
Касцёл Яна Хрысціцеля
	53°46′37″ пн. ш. 24°50′56″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Вёска	Васілішкі
Канфесія	Рымска-каталіцкая царква
Епархія	Гродзенская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	барока
Дата пабудовы	1769 год
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 412Г000616шыфр 412Г000616
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 20:55, 16 кастрычніка 2021

Касцёл Яна Хрысціцеля — каталіцкі храм в. Васілішкі Шчучынскага раёна. Помнік архітэктуры позняга барока, знаходзіцца па вул. Савецкай у цэнтры вёскі. Ставіцца да Шчучынскага дэканата Гродзенскай дыяцэзіі.

Помнік архітэктуры ў стылі позняга барока^[1], пабудаваны ў 1769^[2]. Храм уключаны ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь^[3].

Гісторыя

Каталіцкая абшчына ў Васілішках з’явілася ў 1652 годзе, у 1658 тут заснаваны манастыр дамініканаў, пры якім пабудаваны драўляны касцёл^[4]. Мураваны барочны касцёл пабудаваны ў 1769 годзе, аднак асвечаны толькі 30 лістапада 1790 года^[2].

Пасля падаўлення Польскага паўстання 1830—1831 гадоў, як і многія іншыя каталіцкія храмы на тэрыторыі сучаснай Беларусі быў перададзены праваслаўным і пераасвечаны як праваслаўная царква. У 1919 годзе пасля пераходу рэгіёну ў склад міжваеннай Польшчы вернуты каталікам^[3]. У 1922—1928 гадах рэканструяваны. Пасля Вялікай Айчыннай вайны закрыты, у 1980 годзе вернуты вернікам.

Архітэктура

Помнік архітэктуры позняга барока^[3]^[1]. Некаторыя аўтары звяртаюць увагу на рысы віленскага барока, якія прысутнічаюць у архітэктуры царквы^[4]. Храм — трохнефная базіліка, галоўны неф завяршаецца паўкруглай апсідай з адзінай сакрысціяй з паўднёвага боку справа ад прэзбітэрыя^[1]. Нефы падзеленыя двума радамі па тры калоны ў кожнай, да чатырох найбольш блізкім да прэзбітэрыя калон прыбудаваны невялікія алтары.

Архітэктурна-пластычны акцэнт — на галоўным заходнім фасадзе, фланкіраваным трохяруснымі вежамі (чацвёрты ярус з фігурным шлемам разабраны ў 1832 г.) з паўцыркульным шчытом паміж імі. Пластыка ствараецца ўвагнутасцю і акругласцю граняў вежаў, слаістымі лапаткамі, пілястрамі з валютамі ў аснаванні, плаўна выгнутымі цягамі і карнізамі, прамавугольнымі філёнгамі. Сіметрычна-восевая трохчасткавая кампазіцыя фасада падкрэсленая лучковымі ўваходнымі і аконнымі праёмамі, нішамі, круглымі люкарнамі. Бакавыя фасады маюць лучковыя праёмы і расчлянёныя плоскімі лапаткамі. Касцёл накрыты двухсхільным дахам, скругленым над апсідай.

Перад касцёлам — мураваная трохарачная брама, абрыс якой адпавядае пластыцы яго галоўнага фасада.

Інтэр’ер

Гістарычна храм меў скляпеністыя перакрыцці нефаў, аднак у ходзе перабудоў яны былі згубленыя і замененыя плоскай бэлечнай столлю^[5].

Асноўнае памяшканне шасцістоўпнага храма перакрыта плоскай бэлечнай столлю (замест страчаных скляпеністых перакрыццяў). У цэнтральны неф шырокай аркай адкрываецца галерэя хораў з увагнута-пукатым парапетам.

Галоўны алтар храма багата дэкараваны ляпнінай, у яго цэнтры знаходзіцца палатно «Хрышчэнне Гасподне»^[5]. Усяго ў інтэр’еры царквы 7 алтароў — галоўны, два бакавых і 4 алтары на калонах; выкананы ў тэхніцы стука пад ружовы і блакітны мармур і ўпрыгожаны пазалочаным ляпным дэкорам. Галоўны алтар храма багата дэкараваны ляпнінай, у яго цэнтры знаходзіцца палатно «Хрышчэнне Гасподне»^[5]. Мастацкі эфект дэкаратыўнага вырашэння інтэр'еру заснаваны на кантрасце яго плоскаснай архітэктуры і каларыстычна насычаных і пластычна вырашаных сямі алтароў (галоўны, два бакавыя, чатыры кулісныя). Алтары выкананы ў стылі ракако ў тэхніцы стука пад ружовы і блакітны мармур, упрыгожаныя пазалочанай лепкай — ракайлі, валюты, пуці, дэкаратыўныя вазы, мудрагелістыя сплаценні зоркападобных завіткоў.

У касцёле пахаваны Юзаф Белапятровіч^[d] (пам. 24 чэрвеня 1780, Валэйшы), стражнік лідскі. На касцёльным двары пахаваны палкоўнік Фама Кандраценка (пам. 16 верасня 1893).

Зноскі

Літаратура

«Архітэктура Беларусі. Энцыклапедычны даведнік». Мінск, «Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі», 1993 год. стр. 107. ISBN 5-85700-078-5.
А. М. Кулагін. Каталіцкія храмы на Беларусі. Мінск, Беларуская Энцыклапедыя, 2000
Габрусь Т. В. «Мураваныя харалы: сакральная архітэктура беларускага барока». Мінск, «Ураджай», 2001 год. ISBN 985-04-0499-Х
G. Rąkowski, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Białorusi, Burchard Edition, Warszawa 1997, ISBN 83-904446-9-0, s. 253—254.

Спасылкі

Касцёл Святога Яна Хрысціцеля (Васілішкі) на сайце Radzima.org
Касцёл Святога Яна Хрысціцеля (Васілішкі) на сайце Глобус Беларусі (руск.)
Касцёл Святога Яна Хрысціцеля (Васілішкі) на сайце Catholic.by (бел.)

[arch-1] а ^б ^в «Архітэктура Беларусі. Энцыклапедычны даведнік». Мінск, «Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі», 1993 год. стр. 107. ISBN 5-85700-078-5.

[cath-2] а ^б Касцёл Святога Яна Хрысціцеля (Васілішкі) на сайце Catholic.by (бел.)

[zbor-3] а ^б ^в Збор помнікаў гісторыі і культуры. Гродзенская вобласць. Стр. 339

[gab-4] а ^б Габрусь Т. В. «Мураваныя харалы: сакральная архітэктура беларускага барока». Мінск, «Ураджай», 2001 год. ISBN 985-04-0499-Х

[rad-5] а ^б ^в Касцёл Святога Яна Хрысціцеля (Васілішкі) на сайце Radzima.org

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Радок 65: / Радок 65: @@
 Галоўны алтар храма багата дэкараваны ляпнінай, у яго цэнтры знаходзіцца палатно «Хрышчэнне Гасподне»<ref name="rad" />. Усяго ў інтэр’еры царквы 7 алтароў — галоўны, два бакавых і 4 алтары на калонах; выкананы ў тэхніцы [[стука]] пад ружовы і блакітны мармур і ўпрыгожаны пазалочаным ляпным дэкорам. Галоўны алтар храма багата дэкараваны ляпнінай, у яго цэнтры знаходзіцца палатно «Хрышчэнне Гасподне»<ref name="rad" />. Мастацкі эфект дэкаратыўнага вырашэння [[інтэр'ер]]у заснаваны на кантрасце яго плоскаснай архітэктуры і каларыстычна насычаных і пластычна вырашаных сямі [[алтар]]оў (галоўны, два бакавыя, чатыры кулісныя). Алтары выкананы ў стылі [[ракако]] ў тэхніцы [[стука]] пад [[ружовы мармур|ружовы]] і [[блакітны мармур]], упрыгожаныя [[пазалота|пазалочанай]] лепкай — [[ракайль|ракайлі]], валюты, [[пуці]], дэкаратыўныя вазы, мудрагелістыя сплаценні зоркападобных завіткоў.
+[[Файл:Васілішкі. Касцёл Святога Яна Хрысціцеля 33.jpg|thumb|Магіла палкоўніка Фамы Кандраценкі]]
-У касцёле пахаваны {{нп5|Юзаф Белапятровіч||d|Q108910086}} (пам. 24 чэрвеня 1780, [[Валэйшы]]), стражнік лідскі.
+У касцёле пахаваны {{нп5|Юзаф Белапятровіч||d|Q108910086}} (пам. 24 чэрвеня 1780, [[Валэйшы]]), стражнік лідскі.  На касцёльным двары пахаваны палкоўнік Фама Кандраценка (пам. 16 верасня 1893).
 {{зноскі}}