Адыс-Абеба: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
→top: Пераклаў разьдзел артыкула "История" з расейскай мовы на беларускую Тэгі: Адменена першае рэдагаванне Праўка з маб. прылады Праўка праз маб. дадатак Праўка праз дадатак Android |
Тэгі: Адменена Праўка з маб. прылады Праўка праз маб. дадатак Праўка праз дадатак Android |
||
| Радок 61: | Радок 61: | ||
Адыс-Абеба — гэта адна з самых высакагорных сталіц у свеце. Самы ніжні пункт горада — 2326 м, размешчаны на поўдні горада, дзе знаходзіцца аэрапорт Бале. Самы высокі пункт — гара [[Энтота]] з вышынёй 3000 м, знаходзіцца на поўначы горада. |
Адыс-Абеба — гэта адна з самых высакагорных сталіц у свеце. Самы ніжні пункт горада — 2326 м, размешчаны на поўдні горада, дзе знаходзіцца аэрапорт Бале. Самы высокі пункт — гара [[Энтота]] з вышынёй 3000 м, знаходзіцца на поўначы горада. |
||
'''Гісторыя''' |
|||
Адыс-Абеба была заснавана імператарам Эфіопіі Менелікам II, які ў гэты час быў царом дзяржавы Шоа й лічыў навакольлі гары Энтота зручнай базай для ваенных аперацый на поўдні яго царства. У 1879 годзе ён наведаў руіны вядомага сярэднявечнага горада й рэшткі царквы ў гэтым раёне. Яго цікавасьць да гэтага рэгіёну ўзрасла пасьля таго, як імператрыца Таіту Бетул Таіту пачала будаўніцтва царквы на гары Энтато. Аднак прыродныя ўмовы не дазвалялі будаваць горад у непасрэднай блізкасьці да гары. У 1886 годзе будаўніцтва пачалося на поўдзень ад гор. |
|||
Першапачаткова Таіту Бетул Таіту пабудавала хату сабе ў навакольлях мінеральных крыніц Філуоха, дзе яна і чальцы каралеўскага суда кахалі прымаць мінеральныя ванны. Іншыя шляхетныя людзі сяліліся побач з домам Таіту Бетул Таіту. Калі паселішча пашырылася, Менелік II перабудаваў дом Таіту Бетул Таіту ў палац, дзе сёньня размяшчаецца Урад Эфіопіі. Сучасная назва - Адыс-Абеба, што ў перакладзе з Амхарскі мовы азначае «новая кветка». Тытул сталіцы Эфіопіі горад прыняў, калі Менелік II стаў імператарам Эфіопіі. Да гэтага часу можна ўбачыць эўкаліпт уздоўж гарадскіх вуліц, пасаджаныя імператарам Менелікам II. |
|||
[[5 траўня]] [[1936 год]]а падчас [[Другая італа-эфіёпская вайна|другой італа-эфіёпскай вайны]] італьянскія войскі занялі горад. У перыяд з [[1936]] па [[1941 год]]ы Адыс-Абеба была сталіцай Італьянскай Усходняй Афрыкі. За гэты перыяд каля мільёна насельніцтва Эфіопіі былі забітыя гарчычным газам. Пасля перамогі брытанскіх войскаў і эфіёпскіх паўстанцаў над італьянськім войскам у Эфіопіі імператар вярнуўся ў сталіцу й адразу пачаў працы па аднаўленьні горада. |
|||
З [[1958 год]]а ў Адыс-Абебе размяшчаецца рэзідэнцыя эканамічнай камісіі ААН па Афрыцы. Пры падтрымцы Хайле Селасіе ў 1963 была створана арганізацыя афрыканскага адзінства (ААЕ), штаб-кватэра якой размясцілася ў Адыс-Абебе. У 2002 годзе ў ААЕ была распушчаная, а замест яе быў арганізаваны Афрыканскі Саюз Афрыканскі саюз са штаб-кватэрай у Адыс-Абебе. У 1965 годзе ў горадзе быў праведзены Савет Усходніх праваслаўных цэркваў. |
|||
== Дэмаграфія == |
== Дэмаграфія == |
||
Версія ад 21:27, 18 снежня 2021
{{}}
Горад
Адыс-Абеба на карце Эфіопіі   | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ады́с-Абе́ба (амх.: አዲስ አበባ) — горад у Эфіопіі, сталіца краіны і Афрыканскага саюза. З насельніцтвам 3 627 934 жыхароў (на 2009 г.) з'яўляецца буйнейшым у свеце горадам, які знаходзіцца ў краіне, якая не мае выхаду да мора. Мае статус асобнага рэгіёна Эфіопіі. Заснаваны ў 1886 годзе імператарам Менелікам II па просьбе яго жонкі — імператрыцы Таіту.
Адыс-Абебу часта называюць «сталіцай Афрыкі» або «Парыжам Афрыкі» ў сувязі з яго гістарычным, палітычным і дыпламатычным значэньнем для кантынента.
Адыс-Абеба — гэта адна з самых высакагорных сталіц у свеце. Самы ніжні пункт горада — 2326 м, размешчаны на поўдні горада, дзе знаходзіцца аэрапорт Бале. Самы высокі пункт — гара Энтота з вышынёй 3000 м, знаходзіцца на поўначы горада.
Дэмаграфія
Дынаміка росту колькасці насельініцтва Адыс-Абебы:
- 1900 — 80 000 жыхароў
- 1958—400 000 жыхароў
- 1968—664 000 жыхароў
- 2002 — 1 700 000 жыхароў
- 2008 — 3 384 569 жыхароў
Урад
З 2003 года да мая 2005 года мэрам горада быў Аркэбэ Акубай. 31 мая 2005 года ён быў названы «Афрыканскім мэрам 2005». Тады ж ён перадаў паўнамоцтвы новаму мэру — Берхану Нега. Сёння мэрам горада з'яўляецца Берхану Дэрэса.
Адукацыя
Універсітэт Адыс-Абебы быў заснаваны ў 1950 годзе і першапачаткова меў назву «Універсітэцкі каледж Адыс-Абебы». У 1962 годзе ён быў перайменаваны ва Універсітэт Адыс-Абебы. Тут знаходзяцца 6 універсітэцкіх гарадкоў і 1 кампус знаходзіцца ў горадзе Дэбрэ-Зэйт. Таксама ў шматлікіх гарадах Эфіопіі размешчаны філіялы гэтага ўніверсітэта.
У Адыс-Абебе знаходзіцца Інстытут эфіопскіх даследаванняў і этнаграфічны музей. Таксама ёсць мноства прыватных каледжаў.
Выбітныя гараджане
- Лія Кебедэ — фотамадэль, актрыса
Гарады-пабрацімы
Нетанія, Ізраіль- Тэль-Авіў, Ізраіль
Пекін, Кітай- Чунцін, Кітай
Яганэсбург, ПАР
Лейпцыг, Германія
Чхунчхон, Паўднёвая Карэя
Сан-Францыска, ЗША
Зноскі
- ↑ Time.is