Данія-Нарвегія: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Артыкул азначаны як некатэгарызаваны using AWB |
|||
Радок 5: | Радок 5: | ||
Унія аказала вялікі ўплыў на развіццё нарвежскай культуры; літаратурнай мовай Нарвегіі была дацкая, затым, у [[19 стагоддзе|19 стагоддзі]], пасля распаду уніі, пачаў развівацца, а ў [[20 стагоддзе|20 стагоддзі]] была кадыфікаваная асноўная сучасная літаратурная мова Нарвегіі [[букмол]] — у аснове дацкая з шэрагам прыўнясенняў у яе нарвежскіх рысаў. |
Унія аказала вялікі ўплыў на развіццё нарвежскай культуры; літаратурнай мовай Нарвегіі была дацкая, затым, у [[19 стагоддзе|19 стагоддзі]], пасля распаду уніі, пачаў развівацца, а ў [[20 стагоддзе|20 стагоддзі]] была кадыфікаваная асноўная сучасная літаратурная мова Нарвегіі [[букмол]] — у аснове дацкая з шэрагам прыўнясенняў у яе нарвежскіх рысаў. |
||
Падчас Напалеонаўскіх войн пасля бамбардзіроўкі [[Капенгаген]]а англічанамі дацка-нарвежскае каралеўства апынулася ўцягнутым у спусташальную [[Англа-дацкая вайна 1807-1814|англа-дацкую вайну 1807-1814]]. Па выніках яе Данія абвясціла сябе банкрутам (1813) і саступіла кантынентальную Нарвегію па Кільскім дагаворы (1814) каралю Швецыі; пры гэтым замежныя ўладанні Нарвегіі — Фарэры, Грэнландыя і Ісландыя — засталіся ў Даніі. Нарвежцы паўсталі супраць гэтага рашэння, прынялі канстытуцыю і абралі сваім каралём дацкага кронпрынца Крысціяна Фрэдэрыка (будучага караля Даніі [[Крысціян VIII|Крысціяна VIII]]), але пасля ўварвання шведскіх войск Крысціян быў скінуў, а каралём Нарвегіі фармальна стаў састарэлы шведскі кароль [[Карл XIII]], якога праз чатыры гады змяніў заснавальнік дома Бернадотаў [[Карл XIV Юхан]]. Так дацка-нарвежскую унію змяніла [[Шведска-нарвежская унія|шведска-нарвежская]] (з захаваннем асобнай нарвежскай канстытуцыі), якая праіснавала да 1905. |
Падчас Напалеонаўскіх войн пасля бамбардзіроўкі [[Капенгаген]]а англічанамі дацка-нарвежскае каралеўства апынулася ўцягнутым у спусташальную [[Англа-дацкая вайна 1807-1814|англа-дацкую вайну 1807-1814]]. Па выніках яе Данія абвясціла сябе банкрутам (1813) і саступіла кантынентальную Нарвегію па Кільскім дагаворы (1814) каралю Швецыі; пры гэтым замежныя ўладанні Нарвегіі — Фарэры, Грэнландыя і Ісландыя — засталіся ў Даніі. Нарвежцы паўсталі супраць гэтага рашэння, прынялі канстытуцыю і абралі сваім каралём дацкага кронпрынца Крысціяна Фрэдэрыка (будучага караля Даніі [[Крысціян VIII|Крысціяна VIII]]), але пасля ўварвання шведскіх войск Крысціян быў скінуў, а каралём Нарвегіі фармальна стаў састарэлы шведскі кароль [[Карл XIII]], якога праз чатыры гады змяніў заснавальнік дома Бернадотаў [[Карл XIV Юхан]]. Так дацка-нарвежскую унію змяніла [[Шведска-нарвежская унія|шведска-нарвежская]] (з захаваннем асобнай нарвежскай канстытуцыі), якая праіснавала да 1905. |
||
[[Катэгорыя:Гісторыя Даніі]] |
[[Катэгорыя:Гісторыя Даніі]] |
||
Радок 41: | Радок 41: | ||
[[tr:Danimarka-Norveç]] |
[[tr:Danimarka-Norveç]] |
||
[[zh:丹麥-挪威]] |
[[zh:丹麥-挪威]] |
||
{{Няма катэгорый}} |
Версія ад 03:50, 30 ліпеня 2010
Дацка-нарвежская унія, таксама Дацка-нарвежская дзяржава, Дацка-нарвежскае каралеўства, Данія-Нарвегія (Danmark-Norge) - асабістая унія Даніі і Нарвегіі, якая існавала з 1536 па 1814; дзяржава ўключала таксама Фарэрскія астравы, Ісландыю, Грэнландыю і шэраг каланіяльных уладанняў у Індыі (Транкенбар), Карыбскім моры (Віргінскія астравы), Афрыцы (Залаты бераг). Дацка-нарвежская унія прыйшла на змену Кальмарскай уніі, якая аб'ядноўвала ўсе тры скандынаўскія каралеўствы, пасля таго, як каралём Швецыі стаў Густаў I Ваза.
Дамінавала ў саюзе Данія, каралі якой з дынастыі Ольдэнбургаў кіравалі каралеўствам, афіцыйнымі мовамі былі дацкая і нямецкая. Тытулам караля было «Кароль Даніі і Нарвегіі, вендаў і готаў» (тытулы караля готаў і вендаў, у адваротным парадку, насілі таксама шведскія каралі).
Унія аказала вялікі ўплыў на развіццё нарвежскай культуры; літаратурнай мовай Нарвегіі была дацкая, затым, у 19 стагоддзі, пасля распаду уніі, пачаў развівацца, а ў 20 стагоддзі была кадыфікаваная асноўная сучасная літаратурная мова Нарвегіі букмол — у аснове дацкая з шэрагам прыўнясенняў у яе нарвежскіх рысаў.
Падчас Напалеонаўскіх войн пасля бамбардзіроўкі Капенгагена англічанамі дацка-нарвежскае каралеўства апынулася ўцягнутым у спусташальную англа-дацкую вайну 1807-1814. Па выніках яе Данія абвясціла сябе банкрутам (1813) і саступіла кантынентальную Нарвегію па Кільскім дагаворы (1814) каралю Швецыі; пры гэтым замежныя ўладанні Нарвегіі — Фарэры, Грэнландыя і Ісландыя — засталіся ў Даніі. Нарвежцы паўсталі супраць гэтага рашэння, прынялі канстытуцыю і абралі сваім каралём дацкага кронпрынца Крысціяна Фрэдэрыка (будучага караля Даніі Крысціяна VIII), але пасля ўварвання шведскіх войск Крысціян быў скінуў, а каралём Нарвегіі фармальна стаў састарэлы шведскі кароль Карл XIII, якога праз чатыры гады змяніў заснавальнік дома Бернадотаў Карл XIV Юхан. Так дацка-нарвежскую унію змяніла шведска-нарвежская (з захаваннем асобнай нарвежскай канстытуцыі), якая праіснавала да 1905.
У артыкуле не пастаўлены тэматычныя катэгорыі. |