Экзістэнцыялізм: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др афармленне
Радок 1: Радок 1:
'''Экзінстэнцыялізм''' ({{lang-fr|existentialisme}} ад {{lang-la|exsistentia}} - існаванне) -- '''філасофія існавання''' - кірунак у [[філасофія | філасофіі]] [[XX стагоддзе|ХХ стагоддзя]], акцэнтуе сваю ўвагу на ўнікальнасці ірацыянальнага быцця чалавека. Экзістэнцыялізм развіваўся паралельна з роднаснымі напрамкамі [[персаналізм]]у і [[Філасофская антрапалогія | філасофскай антрапалогіі]], ад якіх ён адрозніваецца перш за ўсё ідэяй пераадолення (а не раскрыцця) чалавекам ўласнай сутнасці і вялікім акцэнтам на глыбіні эмацыйнай прыроды.
'''Экзінстэнцыялізм''' ({{lang-fr|existentialisme}} ад {{lang-la|exsistentia}} - існаванне) '''філасофія існавання''' кірунак у [[філасофія|філасофіі]] [[XX стагоддзе|ХХ стагоддзя]], акцэнтуе сваю ўвагу на ўнікальнасці ірацыянальнага быцця чалавека. Экзістэнцыялізм развіваўся паралельна з роднаснымі напрамкамі [[персаналізм]]у і [[Філасофская антрапалогія|філасофскай антрапалогіі]], ад якіх ён адрозніваецца перш за ўсё ідэяй пераадолення (а не раскрыцця) чалавекам ўласнай сутнасці і вялікім акцэнтам на глыбіні эмацыйнай прыроды.


У чыстым выглядзе экзістэнцыялізм як філасофскі кірунак ніколі не існаваў. Супярэчлівасць гэтага тэрміна зыходзіць з самога зместу "[[экзістэнцыя|экзістэнцыі]]", бо яна па вызначэнні індывідуальна і непаўторна, азначае перажыванні асобна ўзятага індывіда, не падобнага ні на каго.
У чыстым выглядзе экзістэнцыялізм як філасофскі кірунак ніколі не існаваў. Супярэчлівасць гэтага тэрміна зыходзіць з самога зместу [[экзістэнцыя|«экзістэнцыі»]], бо яна па вызначэнні індывідуальная і непаўторная, азначае перажыванні асобна ўзятага індывіда, не падобнага ні на каго.


Гэтая супярэчлівасць з'яўляецца прычынай таго, што практычна ніхто з мысляроў, прылічаных да экзістэнцыялізму, фактычна не адносіў сябе да філосафаў-экзыстанцыялістаў. Адзіным, хто выразна выяўляў сваю прыналежнасць да гэтага напрамку, быў [[Жан-Поль Сартр]] . Яго пазіцыя была выкладзена ў дакладзе «экзістэнцыялізм - гэта гуманізм», дзе ён і распачаў спробу абагульніць экзінстэнцыянальныя памкненні асобных мысляроў пачатку XX стагоддзя.
Гэтая супярэчлівасць з'яўляецца прычынай таго, што практычна ніхто з мысляроў, прылічаных да экзістэнцыялізму, фактычна не адносіў сябе да філосафаў-экзыстанцыялістаў. Адзіным, хто выразна выяўляў сваю прыналежнасць да гэтага напрамку, быў [[Жан-Поль Сартр]]. Яго пазіцыя была выкладзена ў дакладзе «экзістэнцыялізм - гэта гуманізм», дзе ён і распачаў спробу абагульніць экзінстэнцыянальныя памкненні асобных мысляроў пачатку XX стагоддзя.


== Гісторыя тэрміна ==
== Гісторыя тэрміна ==


Адным з першых тэрмін "экзістэнцыйная філасофія" ( {{lang-de|Existenzphilosophie}} ) увёў [[Карл Ясперс]] ў 1931 у працы "Духоўная сітуацыя часу» [http://filosof.historic.ru/books/item/f00/s00/z0000656/st000.shtml "Духоўная сітуацыя часу"]  , а ў 1938 годзе ён вынес яго ў назву асобнай працы. У якасці заснавальніка экзістэнцыяльнай філасофіі Ясперс называе [[Кіркегор]]а . У 1939 г. пасля смерці рускага філосафа-эмігранта Льва Шэстова выходзіць яго кніга «Кіргегард і экзыстэнцыйная філасофія», аднак знаёмства Шэстова з творчасцю Кіркегора адбылося толькі ў 1928 , калі рускі мысляр напісаў усе свае асноўныя працы. У 1943 г. кнігу з такой самай назвай выпускае Ота Бальноў . Тэрмін "экзістэнцыялізм" выкарыстоўвае ў назве сваёй працы Жан-Поль Сартр ({{lang-fr|L'existentialisme est un humanisme}}, [[1946]]), дзе экзістэнцыялізм падзелены на рэлігійны ([[Карл Ясперс]], [[Габрыэль Марсель]]) і атэістычны ([[Марцін Хайдэгер]]).
Адным з першых тэрмін «экзістэнцыйная філасофія» ( {{lang-de|Existenzphilosophie}} ) увёў [[Карл Ясперс]] ў 1931 у працы «Духоўная сітуацыя часу» [http://filosof.historic.ru/books/item/f00/s00/z0000656/st000.shtml "Духоўная сітуацыя часу"] , а ў 1938 ён вынес яго ў назву асобнай працы. У якасці заснавальніка экзістэнцыяльнай філасофіі Ясперс называе [[Кіркегор]]а . У 1939 пасля смерці рускага філосафа-эмігранта Льва Шастова выходзіць яго кніга «Кіргегард і экзыстэнцыйная філасофія», аднак знаёмства Шастова з творчасцю Кіркегора адбылося толькі ў 1928, калі рускі мысляр напісаў усе свае асноўныя працы. У 1943 кнігу з такой самай назвай выпускае Ота Бальноў. Тэрмін «экзістэнцыялізм» выкарыстоўвае ў назве сваёй працы Жан-Поль Сартр ({{lang-fr|L'existentialisme est un humanisme}}, [[1946]]), дзе экзістэнцыялізм падзелены на рэлігійны ([[Карл Ясперс]], [[Габрыэль Марсель]]) і атэістычны ([[Марцін Хайдэгер]]).


[[Катэгорыя:Філасофія]]
[[Катэгорыя:Філасофія]]

Версія ад 13:03, 17 студзеня 2011

Экзінстэнцыялізм (фр.: existentialisme ад лац.: exsistentia - існаванне) — філасофія існавання — кірунак у філасофіі ХХ стагоддзя, акцэнтуе сваю ўвагу на ўнікальнасці ірацыянальнага быцця чалавека. Экзістэнцыялізм развіваўся паралельна з роднаснымі напрамкамі персаналізму і філасофскай антрапалогіі, ад якіх ён адрозніваецца перш за ўсё ідэяй пераадолення (а не раскрыцця) чалавекам ўласнай сутнасці і вялікім акцэнтам на глыбіні эмацыйнай прыроды.

У чыстым выглядзе экзістэнцыялізм як філасофскі кірунак ніколі не існаваў. Супярэчлівасць гэтага тэрміна зыходзіць з самога зместу «экзістэнцыі», бо яна па вызначэнні індывідуальная і непаўторная, азначае перажыванні асобна ўзятага індывіда, не падобнага ні на каго.

Гэтая супярэчлівасць з'яўляецца прычынай таго, што практычна ніхто з мысляроў, прылічаных да экзістэнцыялізму, фактычна не адносіў сябе да філосафаў-экзыстанцыялістаў. Адзіным, хто выразна выяўляў сваю прыналежнасць да гэтага напрамку, быў Жан-Поль Сартр. Яго пазіцыя была выкладзена ў дакладзе «экзістэнцыялізм - гэта гуманізм», дзе ён і распачаў спробу абагульніць экзінстэнцыянальныя памкненні асобных мысляроў пачатку XX стагоддзя.

Гісторыя тэрміна

Адным з першых тэрмін «экзістэнцыйная філасофія» ( ням.: Existenzphilosophie ) увёў Карл Ясперс ў 1931 у працы «Духоўная сітуацыя часу» "Духоўная сітуацыя часу" , а ў 1938 ён вынес яго ў назву асобнай працы. У якасці заснавальніка экзістэнцыяльнай філасофіі Ясперс называе Кіркегора . У 1939 пасля смерці рускага філосафа-эмігранта Льва Шастова выходзіць яго кніга «Кіргегард і экзыстэнцыйная філасофія», аднак знаёмства Шастова з творчасцю Кіркегора адбылося толькі ў 1928, калі рускі мысляр напісаў усе свае асноўныя працы. У 1943 кнігу з такой самай назвай выпускае Ота Бальноў. Тэрмін «экзістэнцыялізм» выкарыстоўвае ў назве сваёй працы Жан-Поль Сартр (фр.: L'existentialisme est un humanisme, 1946), дзе экзістэнцыялізм падзелены на рэлігійны (Карл Ясперс, Габрыэль Марсель) і атэістычны (Марцін Хайдэгер).