Ялецкае княства: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
→‎Літаратура: + {{ізаляваны артыкул}} using AWB
LKS (размовы | уклад)
др афармленне
Радок 1: Радок 1:
'''Ялецкае княства''' - феадальная дзяржава ва [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропе]]. Цэнтр — г. [[Горад Ялец|Ялец]] (цяпер горад, цэнтр [[Ялецкі раён|Ялецкага раёна]] [[Ліпецкая вобласць|Ліпецкай вобласці]], [[Расійская Федэрацыя]]). Утварылася ў апошняй трэці [[XIV ст.]] пасля падзелу [[Казельскае княства|Казельскага княс-тва]]. Родапачынальнікам ялецкіх князёў стаў сын казельскага князя Івана Цітавіча Фёдар. Княства займала тэрыторыю на захад ад [[Рака Дон|р. Дон]] уздоўж яго прытока Сасны. Паўночныя рубяжы княства даходзілі да нізоўяў прытоку Дона [[Рака Красівая Меча|р. Красівая Меча]]. На поўдні яго тэрыторыя даходзіла да вусця [[Рака Варонеж|р. Варонеж]]. На захадзе, прыкладна ў раёне Ліўнаў, княства межавала з [[ВКЛ]]. У [[1363]] літоўскія войскі захапілі г. [[Коршаў]] на тэрыторыі Ялецкага княства, але далейшыя наступствы гэтай падзеі невядомы. Відаць, пасля маскоўскага паходу зімой [[1379]] — [[1380]] гг. у напрамку [[Трубчэўск]]а і [[Старадуб]]а ўплыў [[ВКЛ]] тут быў заменены на кантроль Масквы. Невыпадкова, што ў [[1380]] г. ялецкі князь Фёдар Іванавіч удзельнічаў у [[Кулікоўская бітва|Кулікоўскай бітве]] ў якасці ваяводы серпухаўскага князя Уладзіміра Андрэевіча. У канцы [[XIV ст.]] (да [[1389]] г.) ялецкія князі трапілі ў залежнасць ад [[Вялікае княства Разанскае|Разані]]. Пасля паходу сярэднеазіяцкага заваёўніка [[Тамерлан|Цімура (Тамерлана)]] да Яльца ў [[1395]] г. і шэрагу татарскіх нападаў пачатку [[XV ст.]] Ялецкае княства прыйшло ў заняпад. У [[1414]] г., калі татары ваявалі разанскія і ялецкія землі, забілі аднаго з мясцовых князёў і зруйнавалі [[Горад Ялец|Ялец]], астатнія ялецкія князі вымушаны былі з'ехаць у Разанскую зямлю. Пасля гэтага княства больш не ўпамінаецца. Яго абшар, які стаў часткай Поля, выкарыстоўвалі татары Вялікая Арды ў якасці качэўяў. Каля [[1463]] г. ялецкія землі фармальна былі далучаны да [[Вялікае княства Маскоўскае|Вялікага княства Маскоўскага]]. Такім чынам, [[ВКЛ]] і яго саюзнік [[Вялікае княства Разанскае]] падзялілі ялецкія ўладанні. У маскоўска-разанскім дагаворы [[1483]] г. [[Горад Ялец|Ялец]] з навакольнымі мясцінамі быў названы вотчынай [[Іван III Васільевіч|Івана III]]. Толькі ў [[1592]] г. горад быў адноўлены на старым месцы пад маскоўскай уладай, пасля ўтвораны [[Ялецкі павет]].
'''Ялецкае княства''' феадальная дзяржава ва [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропе]]. Цэнтр — [[Горад Ялец|Ялец]] (цяпер горад, цэнтр [[Ялецкі раён|Ялецкага раёна]] [[Ліпецкая вобласць|Ліпецкай вобласці]], [[Расія]]). Утварылася ў апошняй трэці [[XIV ст.]] пасля падзелу [[Казельскае княства|Казельскага княства]]. Родапачынальнікам ялецкіх князёў стаў сын казельскага князя Івана Цітавіча Фёдар. Княства займала тэрыторыю на захад ад [[Рака Дон|р. Дон]] уздоўж яго прытока Сасны. Паўночныя рубяжы княства даходзілі да нізоўяў прытоку Дона [[Рака Красівая Меча|р. Красівая Меча]]. На поўдні яго тэрыторыя даходзіла да вусця [[Рака Варонеж|р. Варонеж]]. На захадзе, прыкладна ў раёне Ліўнаў, княства межавала з [[ВКЛ]]. У [[1363]] літоўскія войскі захапілі [[горад Коршаў|г. Коршаў]] на тэрыторыі Ялецкага княства, але далейшыя наступствы гэтай падзеі невядомы. Відаць, пасля маскоўскага паходу зімой [[1379]] — [[1380]] гг. у напрамку [[Трубчэўск]]а і [[Старадуб]]а ўплыў [[ВКЛ]] тут быў заменены на кантроль [[Масква|Масквы]]. Невыпадкова, што ў [[1380|1380 г.]] ялецкі князь Фёдар Іванавіч удзельнічаў у [[Кулікоўская бітва|Кулікоўскай бітве]] ў якасці ваяводы серпухаўскага князя Уладзіміра Андрэевіча. У канцы [[XIV ст.]] (да [[1389|1389 г.]]) ялецкія князі трапілі ў залежнасць ад [[Вялікае княства Разанскае|Разані]]. Пасля паходу сярэднеазіяцкага заваёўніка [[Тамерлан|Цімура (Тамерлана)]] да Яльца ў [[1395|1395 г.]] і шэрагу татарскіх нападаў пачатку [[XV ст.]] Ялецкае княства прыйшло ў заняпад. У [[1414|1414 г.]], калі татары ваявалі разанскія і ялецкія землі, забілі аднаго з мясцовых князёў і зруйнавалі [[Горад Ялец|Ялец]], астатнія ялецкія князі вымушаны былі з'ехаць у Разанскую зямлю. Пасля гэтага княства больш не ўпамінаецца. Яго абшар, які стаў часткай Поля, выкарыстоўвалі татары Вялікая Арды ў якасці качэўяў. Каля [[1463|1463 г.]] ялецкія землі фармальна былі далучаны да [[Вялікае княства Маскоўскае|Вялікага княства Маскоўскага]]. Такім чынам, [[ВКЛ]] і яго саюзнік [[Вялікае княства Разанскае]] падзялілі ялецкія ўладанні. У маскоўска-разанскім дагаворы [[1483|1483 г.]] [[Горад Ялец|Ялец]] з навакольнымі мясцінамі быў названы вотчынай [[Іван III Васільевіч|Івана III]]. Толькі ў [[1592|1592 г.]] горад быў адноўлены на старым месцы пад маскоўскай уладай, пасля ўтвораны [[Ялецкі павет]].


== Літаратура ==
== Літаратура ==

Версія ад 21:07, 1 лютага 2011

Ялецкае княства — феадальная дзяржава ва Усходняй Еўропе. Цэнтр — Ялец (цяпер горад, цэнтр Ялецкага раёна Ліпецкай вобласці, Расія). Утварылася ў апошняй трэці XIV ст. пасля падзелу Казельскага княства. Родапачынальнікам ялецкіх князёў стаў сын казельскага князя Івана Цітавіча Фёдар. Княства займала тэрыторыю на захад ад р. Дон уздоўж яго прытока Сасны. Паўночныя рубяжы княства даходзілі да нізоўяў прытоку Дона р. Красівая Меча. На поўдні яго тэрыторыя даходзіла да вусця р. Варонеж. На захадзе, прыкладна ў раёне Ліўнаў, княства межавала з ВКЛ. У 1363 літоўскія войскі захапілі г. Коршаў на тэрыторыі Ялецкага княства, але далейшыя наступствы гэтай падзеі невядомы. Відаць, пасля маскоўскага паходу зімой 13791380 гг. у напрамку Трубчэўска і Старадуба ўплыў ВКЛ тут быў заменены на кантроль Масквы. Невыпадкова, што ў 1380 г. ялецкі князь Фёдар Іванавіч удзельнічаў у Кулікоўскай бітве ў якасці ваяводы серпухаўскага князя Уладзіміра Андрэевіча. У канцы XIV ст. (да 1389 г.) ялецкія князі трапілі ў залежнасць ад Разані. Пасля паходу сярэднеазіяцкага заваёўніка Цімура (Тамерлана) да Яльца ў 1395 г. і шэрагу татарскіх нападаў пачатку XV ст. Ялецкае княства прыйшло ў заняпад. У 1414 г., калі татары ваявалі разанскія і ялецкія землі, забілі аднаго з мясцовых князёў і зруйнавалі Ялец, астатнія ялецкія князі вымушаны былі з'ехаць у Разанскую зямлю. Пасля гэтага княства больш не ўпамінаецца. Яго абшар, які стаў часткай Поля, выкарыстоўвалі татары Вялікая Арды ў якасці качэўяў. Каля 1463 г. ялецкія землі фармальна былі далучаны да Вялікага княства Маскоўскага. Такім чынам, ВКЛ і яго саюзнік Вялікае княства Разанскае падзялілі ялецкія ўладанні. У маскоўска-разанскім дагаворы 1483 г. Ялец з навакольнымі мясцінамі быў названы вотчынай Івана III. Толькі ў 1592 г. горад быў адноўлены на старым месцы пад маскоўскай уладай, пасля ўтвораны Ялецкі павет.

Літаратура

  • Ялецкае княства // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т.. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя.
    • Заговорский, В.П. Исследования и заметки по исторической географии Центрального Черноземья XVI в. / В.П.Заговорский // Историческая география черноземного центра России: (Дооктябрьский период): Межвузовский сборник научных трудов / Воронежский государственный университет им. Ленинского комсомола; [Редколлегия: В.П.Загоровский (ответственный редактор) и другие]. - Воронеж: Издательство Воронежского университета, 1989. - 155, [2] с. - С.
    • Заговорский, В.П. История вхождения Центрального Черноземья в состав Российского государства в XVI веке / В.П.Загоровский. - Воронеж: Издательство Воронежского университета, 1991. - 269, [1] с.
    • Тропин, Н.А. Елецкая земля в XII - XV вв. / Н.А.Тропин; Министерство общего и профессионального образования Российской Федерации, Елецкий государственный педагогический институт, Воронежский государственный университет . - Елец: ЕГПИ, 1999 - 145, [1] с.ил.
    • Шеков, А.В. Верховские княжества: (Краткий очерк политической истории XIII – середины XVI вв.) / А.В.Шеков. – Тула, 1993. – 93 с.: рис., табл. – (Труды Тульской археологической экспедиции, Выпуск 1).