Экзістэнцыялізм: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
др r2.4.6) (робат Дадаем: eu:Existentzialismo, hr:Filozofija egzistencije
Радок 67: Радок 67:
[[es:Existencialismo]]
[[es:Existencialismo]]
[[et:Eksistentsialism]]
[[et:Eksistentsialism]]
[[eu:Existentzialismo]]
[[fa:اگزیستانسیالیسم]]
[[fa:اگزیستانسیالیسم]]
[[fi:Eksistentialismi]]
[[fi:Eksistentialismi]]
Радок 74: Радок 75:
[[gl:Existencialismo]]
[[gl:Existencialismo]]
[[he:אקזיסטנציאליזם]]
[[he:אקזיסטנציאליזם]]
[[hr:Filozofija egzistencije]]
[[hu:Egzisztencializmus]]
[[hu:Egzisztencializmus]]
[[hy:Էքզիստենցիալիզմ]]
[[hy:Էքզիստենցիալիզմ]]

Версія ад 14:12, 19 лютага 2011

Экзістэнцыялізм (фр.: existentialisme ад лац.: exsistentia - існаванне) — філасофія існавання — кірунак у філасофіі ХХ стагоддзя, акцэнтуе сваю ўвагу на ўнікальнасці ірацыянальнага быцця чалавека. Экзістэнцыялізм развіваўся паралельна з роднаснымі напрамкамі персаналізму і філасофскай антрапалогіі, ад якіх ён адрозніваецца перш за ўсё ідэяй пераадолення (а не раскрыцця) чалавекам уласнай сутнасці і вялікім акцэнтам на глыбіні эмацыйнай прыроды.

У чыстым выглядзе экзістэнцыялізм як філасофскі кірунак ніколі не існаваў. Супярэчлівасць гэтага тэрміна зыходзіць з самога зместу «экзістэнцыі», бо яна па вызначэнні індывідуальная і непаўторная, азначае перажыванні асобна ўзятага індывіда, не падобнага ні на каго.

Гэтая супярэчлівасць з'яўляецца прычынай таго, што практычна ніхто з мысляроў, прылічаных да экзістэнцыялізму, фактычна не адносіў сябе да філосафаў-экзістэнцыялістаў. Адзіным, хто выразна выяўляў сваю прыналежнасць да гэтага напрамку, быў Жан-Поль Сартр. Яго пазіцыя была выкладзена ў дакладзе «экзістэнцыялізм - гэта гуманізм», дзе ён і распачаў спробу абагульніць экзістэнцыянальныя памкненні асобных мысляроў пачатку XX стагоддзя.

Гісторыя тэрміна


Адным з першых тэрмін «экзістэнцыйная філасофія» (ням.: Existenzphilosophie) увёў Карл Ясперс у 1931 у працы «Духоўная сітуацыя часу» "Духоўная сітуацыя часу" , а ў 1938 ён вынес яго ў назву асобнай працы. У якасці заснавальніка экзістэнцыяльнай філасофіі Ясперс называе Кіркегора . У 1939 пасля смерці рускага філосафа-эмігранта Льва Шастова выходзіць яго кніга «Кіргегард і экзістэнцыйная філасофія», аднак знаёмства Шастова з творчасцю Кіркегора адбылося толькі ў 1928, калі рускі мысляр напісаў усе свае асноўныя працы. У 1943 кнігу з такой самай назвай выпускае Ота Бальноў. Тэрмін «экзістэнцыялізм» выкарыстоўвае ў назве сваёй працы Жан-Поль Сартр (фр.: L'existentialisme est un humanisme, 1946), дзе экзістэнцыялізм падзелены на рэлігійны (Карл Ясперс, Габрыэль Марсель) і атэістычны (Марцін Хайдэгер).

Гісторыя і прадстаўнікі

У Расіі экзістэнцыялізм паўстаў напярэдадні Першай сусветнай вайны 1914 -1918:

У Нямеччыне экзістэнцыялізм паўстаў пасля Першай сусветнай вайны:

Знайшоў сваіх паслядоўнікоў у перыяд Другой сусветнай вайны 1939 -1945 у Францыі:

У 1940 -1950-я гады экзістэнцыялізм атрымаў распаўсюджанне і ў іншых еўрапейскіх краінах:

Аўстрыя:

У ЗША ідэі экзыстэнцыялізму папулярызавалі:

Вялікабрытанія: