Мікалай Капернік: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
др робат Мяняем: ru:Коперник, Николай |
др робат Дадаем: lij:Nicolò Copernico |
||
Радок 69: | Радок 69: | ||
[[la:Nicolaus Copernicus]] |
[[la:Nicolaus Copernicus]] |
||
[[lb:Nikolaus Kopernikus]] |
[[lb:Nikolaus Kopernikus]] |
||
[[lij:Nicolò Copernico]] |
|||
[[lt:Mikalojus Kopernikas]] |
[[lt:Mikalojus Kopernikas]] |
||
[[nds:Nikolaus Kopernikus]] |
[[nds:Nikolaus Kopernikus]] |
Версія ад 02:30, 5 жніўня 2007
Мікалай Капернік (па-польску Mikolaj Kopernik; па-лацінску Nicolaus Copernicus) (19 лютага 1473, Торунь (Польшча) - 24 траўня 1543), польскі вучоны, астраном, стваральнік геліяцэнтрычнай тэорыі свету.
Нарадзіўся ў купецкай сям'і нямецкага паходжання. Быў 4 дзіцём у сям'і. У дзевяць год застаўся без бацькі, таму яго выхаваннем займаўся дзядзька (з боку маці) канонік Лукаш Ваценродзе.
Атрымаў рознабаковую адукацыю ва ўніверсітэтах Кракава (паступіў у 1491 на факультэт мастацтваў), Балоньні, Падуі, Ферары, дзе вывучаў права, медыцыну, матэматыку,астраномію. У 1503 вяртаецца ў Кракаў і становіцца прафесарам універсітэта. У 1512 арганізаваў абсерваторыю ў горадзе Фромбарк, дзе да канца жыцьця вёў астранамічныя назіраньні. Вынікі дасьледаванняў абагульнены ў яго творы «Аб вярчэнні нябесных сфер» («De revolutionibus orbium coelesteum»), апублікаваным у Нюрнбэргу за некалькі тыдняў да яго смерці.
Галоўнай заслугай вучонага з'явілася абгрунтаванне таго, што бачны намі рух Сонца і зорак звязаны не з іх вярчэннем вакол Зямлі, а з рухам Зямлі вакол уласнай восі і гадавым вярчэннем яе вакол Сонца. Але акрамя гэтага ён быў канонікам касцёла, урачом. Аўтар рэформы манетнай сістэмы ў Польшчы. У горадзе Фромбарк пабудаваў машыну, якая забяспечвала вадою ўсе дамы гораду.
Аўтар прац: N.C. Meditata XV. Augusti anno domini MDXVII., 1517, Tractatus de monetis, 1519, Monetae cudendae ratio, 1528, De Revolutionibus Orbium Coelestium — Нюрнберг, Германія: 1543 г.
Пахаваны ў саборы Фромбака ў безымяннай магіле. У жніўні 2005 магіла была знойдзеная.
У 1616 каталіцкая царква ўнесла навуковыя працы астранома ў індэкс забароненых кніг.
У Ягелонскім універсітэце захоўваецца карціна Яна Матэйкі «Астраном Капэрнік або размова з Богам».
У яго гонар усталявана шмат памнікаў у Польшчы і Еўропе. Сярод іх помнік, на якім высечаны словы: «Solis stator. Terra motor» («Які спыніў Сонца. Які рушыў Зямлю»).
-
Помнік у Варшаве працы Торвальдсэна
-
Помнік у Кракаве
-
Помнік у Торуні
-
Помнік у Ольштыне