Шавінізм

Шавіні́зм (фр.: chauvinisme) — ідэалогія і палітыка агрэсіўнага нацыяналізма, пропаведзь нацыянальнай выключнасці і перавагі.

Таксама, тэрмін можа выкарыстоўвацца для пазначэння ідэалогіі і практыкі гендэрнай перавагі (мужчынскі/жаночы шавінізм), інакш названага сексізмам. У такім значэнні быў уведзены ў абарачэнне ў заходніх краінах у 1960-я ў асяроддзі прыхільнікаў фемінізма.

Паходжанне тэрміна

Паняцце шавінізм увайшло ў еўрапейскі ужытак пасля напалеонаўскай эпохі. Міфічны салдат імператарскага войска Нікола Шавэн (Nicolas Chauvin), атрымалы ўзнагароду за адданую службу ад самога Напалеона, быў настолькі заўзятым змагаром імперскага нацыяналізму, што ў паслянапалеонаўскай Францыі стаў героем камедыі 1831 г. братоў Карла-Тэадора і Жана-Іпаліта Каньяр «Трохкаляровая кукарда», а яго імя стала з тых часоў намінальным.

Шавінізм і нацыяналізм

У адрозненне ад нацыяналізма, шавінізм выяўляецца толькі ў дамінуючай, панавальнай нацыі.

Раней шавінізм было прынята лічыць формай нацыяналізма, але цяпер даследчыкі нацыяналізма праводзяць мяжу паміж нацыяналізмам, уяўлялым з сябе амбівалентную самаідэнтыфікацыю этнаса, і шавінізмам, дзе самаідэнтыфікацыя групы ствараецца «ад адваротнага».

Вонкавыя спасылкі

• Ігар Кон «Психология предрассудка» — падрабязны матэрыял аб сацыяльна-псіхалагічных каранях шавінізма