Дзяржава тараскаў

Каганец для ладана з выявай бажства ў "галаўным уборы Тлалок", 1350—1521 гг. н. э.

Дзяржава тараскаў або Дзяржава Тараска — зніклая дзяржава, якая існавала ў дакалумбавай Месаамерыцы, тэрыторыя якога прыкладна супадала з тэрыторыяй сучаснага мексіканскага штата Мічаакан. Да часу іспанскай заваёвы Тараска была другой па велічыні дзяржавай на тэрыторыі сучаснай Мексікі.

Дзяржава была заснавана ў пачатку XIV стагоддзя народам пурэпеча і была падначалена іспанцамі у 1530 г. Беспаспяховае паўстанне супраць іспанцаў падняла дачка апошняга кіраўніка прынцэса Эрэндыра. Ў 1543 г. на яго тэрыторыі створанага іспанскага губернатарства Мічаакан (на мове науатль гэта слова, якім ацтэкі называлі дзяржаву Тараска, азначала «месца тых, у каго ёсць рыба»). На мове пурэпеча, стваральнікаў дзяржавы, іх краіна звалася Iréchecua Tzintzuntzáni, гэта значыць «землі Цынцунцана».

Разам з пурэпеча, якія складалі большасць у дзяржаве, у ёй таксама пражывалі народы нахуя, атом, матлацінка і чычымекі. Гэтыя народы паступова асіміляваліся, увайшлі ў склад пурэпеча.

Дзяржава Тараска складалася з сеткі падданых правінцый і паступова стала моцна цэнтралізаванай, на чале з «каконці», царом краіны. Сталіца Тараска знаходзілася ў горадзе Цынцунцан на беразе возера Пацкуара. Паводле падання, горад заснаваў першы «каконці». якога звалі Тарыакуры. У горадзе правілы дынастыя Уакусеча («арлы» на мове пурэпеча).

Грозным супернікам Тараска была імперыя ацтэкаў, з якой вяліся працяглыя вайны. Дзяржава Тараска блакавала экспансію ацтэкаў на паўночным захадзе, ўмацавала і добра ахоўвала свае межы з ацтэкамі.

З-за сваёй адноснай ізаляванасці ў Месаамерыцы Тараска мела мноства культурных рыс, зусім адрозных ад іншых культур дадзенага рэгіёну. Тараска - адна з нешматлікіх месаамерыканскіх дзяржаў, дзе метал выкарыстоўваўся для гармат і упрыгожванняў.

Геаграфія

Тэрыторыя, дзе ўтварылася дзяржава тараскfo, уяўляе сабой высакагорны вулканічны рэгіён, які ўтварае заходнюю частку гор Меса-Сентраль ў Мексіцы паміж двума буйнымі рэкамі, Лерма і Бальсас. Рэгіён уключае ўмераную, субтрапічную і трапічную кліматычныя зоны, з кайназойскімі вулканічнымі гарамі і горнымі азёрамі на вышыні звыш 2000 метраў над узроўнем мора, аднак у паўднёва-заходняй прыбярэжнай частцы маюцца і больш нізкія вобласці. Найбольш распаўсюджаныя тыпы глебы на цэнтральным плато - маладыя вулканічныя андасолі, лувісолі і менш урадлівыя акрысолі. Расліны - у асноўным хвоі і елкі. На поўначы каля ракі Лерма маецца вялікая колькасць абсідыяну, тэрмічныя крыніцы.

Дзяржава тараскаў паўстала на ўзбярэжжы возера Пацкуара.

Гісторыя дзяржавы Тараска

Раннія археалагічныя сведчанні

Будучая тэрыторыя Тараска была населена як мінімум з пачатку дакласічнага перыяду паводле месаамерыканскай храналогіі. Выяўленыя сведчанні ранелітычнага перыяду да 2500 г. да н. э., такія, як флейтападобныя кідальныя прылады і каменны посуд. Найбольш старажытныя археалагічныя стаянкі датуюцца каля 1200 да н. э .. Найбольш вядомай археалагічнай культурай дакласічнага перыяду з'яўляецца культура Чыпукуара. Стаянкі культуры Чыпукуара выяўленыя ў асноўным на астравах возера, што можа гаварыць аб іх сувязі з больш позняй культурай тараскаў (пурэпеча). З часу ранняга класічнага перыяду ў мічааканскім рэгіёне пачынаюць з'яўляцца стадыёны для гульні ў мяч і іншыя прадметы, якія сведчаць аб уплыве Тэатыўакана.

Літаратура

• Covarrubias, Miguel (1957). Indian Art of Mexico and Central America. New York: Alfred A. Knopf.
• Gorenstein, Shirley (1993). "Introduction". In Helen Perlstein Pollard (рэд.). Taríacuri’s Legacy: The Prehispanic Tarascan State. The Civilization of the American Indian series, vol. 209. Norman: University of Oklahoma Press. p. xiii-xx. ISBN 0-8061-2497-0. OCLC 26801144.
• Pollard, Helen Perlstein (1993). Taríacuri’s Legacy: The Prehispanic Tarascan State. The Civilization of the American Indian series, vol. 209. Norman: University of Oklahoma Press. ISBN 0-8061-2497-0. OCLC 26801144.
• Silverstein, Jay (2001)."The southeastern extent of Tarascan imperialism". Abstract of a paper presented at the 100th Annual Meeting of the American Anthropological Association, Washington, D.C..
• Weaver, Muriel Porter (1993). The Aztecs, Maya, and Their Predecessors: Archaeology of Mesoamerica (3rd edition ed.). San Diego, CA: Academic Press. ISBN 0-12-739065-0. OCLC 25832740. {{cite book}}: |edition= мае залішні тэкст (даведка)

Спасылкі

• Article about the tarascan state by Julie Adkins