Шэтландскія астравы

Шэтландскія астравы Shetland Islands
Геаграфія
Краіна	Вялікабрытанія
Рэгіён	Шатландыя
Адм. цэнтр	Леруік
Плошча	1466 км² (12-е месца)
Код ISO 3166	GB-ZET
Файл:Shetland.svg
Дэмаграфія
Насельніцтва (2007)	22 000 чал. (31-е месца)
• Шчыльнасць	15 чал./км²
Сайт абласнога Савета
	Старонка па тэме на Вікісховішчы

Шэтла́ндскія астравы (англ.: Shetland Islands) — архіпелаг на паўночным усходзе ад Шатландыі. Архіпелаг ляжыць таксама на паўночны ўсход ад Аркнейскіх астравоў, у 270 км на паўднёвы ўсход ад Фарэрскіх астравоў і з'яўляецца пунктам падзелу Нарвежскага і Паўночнага мора.

Агульная плошча — 1466 км², з якіх 967 км² прыпадае на «Галоўны востраў», Мейнленд.

Астравы складаюць адну з 32 абласцей Шатландыі. Шэтланды таксама складаюць выбарчую акругу на выбарах у Шатландскі парламент.

З больш за сотні астравоў заселены толькі дванаццаць — Анст, Бара, Брэсей, Вайла, Ел, Макл-Ро, Мейнленд (галоўны востраў, на якім размешчаны Леруік, адміністрацыйны цэнтр астравоў), Папа-Стур, Трондра, Уэлсей, Фетлар і Фула.

Геаграфія

Клімат

Клімат на Шэтландах марскі субарктычны, умераны з-за ўплывы цёплых вод Атлантыкі. Тэмпература вады ад 5 °C у сакавіку да 13-14 °C у канцы жніўня. Аднак лета халаднаватае, і рэдка тэмпература перавышае 21 °C. Рэкорд сярэднямесячнай тэмпературы быў устаноўлены ў жніўні 1947 г — 17,2 °C. Аднак улетку 2008 года неаднаразова фіксаваліся тэмпературы звыш 20 °C.

У цэлым клімат пахмурны і вільготны з ападкамі (больш 1 мм) на працягу 200 дзён у годзе. У Леруіке гадавыя ападкі складаюць у сярэднім 1238 мм, з пікам у лістападзе і снежні, калі выпадае да чвэрці гадавой нормы. Мінімум ападкаў прыпадае з красавіка па жнівень, хоць ніколі месячныя ападкі не бываюць менш за 50 мм. Снегапад магчымы ў любы час з ліпеня да пачатка чэрвеня, хоць звычайна снег не ляжыць больш дня. Туман магчымы ўлетку на большай частцы астравоў, з-за астуджэння морам паўднёвых вятроў.

Паўночнае становішча астравоў забяспечвае вялікую змена даўжыні светлавога дня на працягу года — ад 3 гадзін 45 мін. падчас зімовага сонцастаяння да 23 гадзін падчас летняга, са змярканнем у астатні час дня. Аднак вільготнасць клімату забяспечвае перавагу пахмурнага надвор'я ўвесь час, таму лік светлавых гадзін дасягае толькі 1065, гэта значыць 25 % усяго дзённага часу.

Сярэдні максімум самага халоднага месяца	4.9 °C (люты)
Сярэдні максімум самага цёплага месяца	14 °C (жнівень)
Дні з замаразкамі	33 дня
Штогадовыя ападкі	1037 mm
Дні са снегападамі	60 дзён
Лік дажджлівых дзён	285 дзён

Ландшафт

Берагі астравоў парэзаны глыбокімі цяснінамі, званымі мясцовымі жыхарамі "voes". Гэтыя залівы нагадваюць нарвежскія фіёрды. Для Шэтландскіх астравоў тыповы голыя пагорыстыя раўніны і плато (вышынёй да 450 метраў над у.м.). На астравах практычна не сустракаюцца дрэвы, бо яны не ў стане супрацьстаяць вятрам, якія увесь час дзьмуць. Ландшафт ствараюць узгоркі і пашы, парослыя невысокай цвёрдай травой.

Культура

Сцяг Шэтландскіх астравоў

Астравы ў літаратуры

Вальтэр Скот «Карсар»

Шэран Болтан "Ахвярапрынашэнне"

Спасылкі

• VisitShetland.com
• ShetlandFood.com
• Shetland Dialect
• Undiscovered Scotland — Shetland Islands
• Shetland Islands Council
• Shetland Scenes