ISO-кантэйнер

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Кантэйнерны тэрмінал у порце

ISO-кантэйнер — стандартызаваная шматабаротная тара, прызначаная для перавозкі грузаў аўтамабільным, чыгуначным, марскім і паветраным транспартам і прыстасаваная для механізаванай перагрузкі з аднаго транспартнага сродку на іншае. Можа быць выкананы з розных матэрыялаў і мець разнастайныя формы. На транспарце найбольшае ўжыванне атрымалі так званыя універсальныя кантэйнеры.

У фармаце кантэйнераў часта робяць грувасткае абсталяванне (напрыклад, чылеры для лядовых каткоў), а таксама невялікія цыстэрны (так званыя танк-кантэйнеры).

Паходжанне[правіць | правіць зыходнік]

Папулярызацыя кантэйнераў адбылася пасля Другой сусветнай вайны, калі ЗША выкарысталі спачатку драўляныя, а затым сталёвыя кантэйнеры Container Express (скарочана ConEx) памерам 6x6x6 футаў. ConEx шырока выкарыстоўваліся для перавозкі ваенных грузаў, асабліва падчас Карэйскай вайны, аднак інтэрмадальнага не выкарыстоўвалася.[1] Амерыканскі прадпрымальнік Малькальм Маклін (англ. Malcom McLean) і інжынер Keith Tantlinger распрацавалі сістэму сучасных інтэрмадальнага кантэйнераў у 1950-я гады.

Інтэрмадальнага (intermodal) у дадзеным кантэксце мае на ўвазе магчымасць змены рэжыму (mode) транспарціроўкі (суда, чыгуначны транспарт і аўтатранспарт) без неабходнасці ажыццяўляць разгрузку/пагрузку змесціва кантэйнера.

Першая перавозка кантэйнерамі была ажыццёўлена ў красавіку 1956 года. Гэтыя эксперыменты апынуліся настолькі ўдалымі, што іх пазней назвалі пачаткам кантэйнерны рэвалюцыі.

Стандарты ISO на кантэйнеры з'явіліся ў 1968-1970 гады[2]. Вонкавыя памеры і максімальную грузападымальнасць ISO-кантэйнераў спецыфікуе стандарт ISO 668.

У 1972 годзе з'явілася пагадненне «The International Convention for Safe Containers», якое запатрабавала ад кантэйнераў, якія выкарыстоўваюцца на міжнародных перавозках, наяўнасці «CSC-Plate».[3][4]

Вымярэнне кантэйнерных грузапатокаў[правіць | правіць зыходнік]

Рычстакер — пагрузчык для кантэйнераў

Twenty-foot Equivalent Unit — адзінка вымярэння, роўная аб'ёму, які займае стандартны 20-футавы кантэйнер. Выкарыстоўваецца ў падліку ёмістасці кантэйнеравозаў або месца захоўвання кантэйнераў.

Fourty-foot Equivalent Unit — адзінка вымярэння, роўная аб'ёму, які займае стандартны 40-футавы кантэйнер. Адзін 40-футавы кантэйнер FEU роўны двум 20-футавым TEU.

Абазначэння тыпаў кантэйнераў[правіць | правіць зыходнік]

Кантэйнеры-рэфрыжэратары на фітынгавых платформах

Для выгоды ідэнтыфікацыі кантэйнераў у стандарце ISO 6346:1995 былі ўведзеныя «групавыя коды», якія складаюцца з двух лацінскіх літар:

  • GP (англ. General Purpose) — кантэйнер агульнага прызначэння без вентыляцыі; часта называецца, як DC (Dry Cube) — сухі кантэйнер; разнавіднасці гэтага тыпу кантэйнераў:
    • HC (High Cube), таксама HQ — павялічаны па вышыні кантэйнер (вышыня павялічана на адзін фут у параўнанні са стандартным кантэйнерам)
    • PW (Pallet Wide) — павялічаны па шырыні кантэйнер (242-245 см; дазваляе размясціць побач два стандартных паддона па 120 см)
  • RE, RT, RS (Reefer) — Рэфрыжэратарных кантэйнер, реф-кантэйнер, кантэйнер-халадзільнік: з заменай холадагенту або падключэннем да крыніцы электраэнергіі для працы убудаванай астуджальнай ўстаноўкі. Яго паверхня мае палепшаную цеплаізаляцыю.
  • HI, HR — ізаляваны
  • VH (Ventilation) — кантэйнер агульнага прызначэння з вентыляцыяй
  • UT — кантэйнер з адкрытым верхам, разнавіднасці гэтага тыпу кантэйнераў:
    • OT (Open Top) — з брызентавай адкрываецца дахам
    • HT (Hard Top) — кантэйнер з адкрываным металічным верхам
  • PL, PF, PC, PS (Platform) — кантэйнер-платформа
  • TN, TG, TD (Tank) — танк-кантэйнер для перавозкі вадкасцяў і газаў
  • BU, BK (Оптам) — кантэйнер для перавозкі сухіх сыпкіх грузаў
  • SN (Special) — кантэйнер спецыяльнага прызначэння: транспарціроўка жывёлы, аўтамабіляў, жывой рыбы

Кантэйнер-цыстэрна (танк-кантэйнер)[правіць | правіць зыходнік]

Танк-кантэйнер Unicon1520

Кантэйнер-цыстэрна (20-футавых танк-кантэйнер) — мультымадальная транспартная адзінка, прызначаная для перавозкі вадкіх хімічных і харчовых прадуктаў, а таксама звадкаваных газаў трыма відамі транспарту: марскім (рачным), чыгуначным і аўтадарожным.

Перавозка ў танк-кантэйнерах ажыццяўляецца па тэхналогіі «ад дзвярэй да дзвярэй» без прамежкавага пераліву прадукту пры змене выгляду транспарту, што забяспечвае павышаную бяспеку перавозкі і захаванасць які перавозіцца грузу.

Выкарыстанне кантэйнераў-цыстэрнаў дазваляе аптымізаваць лагістычныя аперацыі па перавозках вадкіх хімічных і харчовых грузаў, а таксама звадкаваных газаў за кошт больш нізкай кошту чыгуначнага тарыфу па параўнанні з перавозкай у вагонах-цыстэрнах. Дадатковым перавагай з'яўляецца магчымасць хуткай перавалкі кантэйнераў-цыстэрнаў з аднаго віду транспарту на іншы, выключаючы перагрузку прадукцыі на наліўных тэрміналах.

Асноўныя вытворцы хімічных і харчовых танк-кантэйнераў — CIMC (Кітай), Van Hool (Бельгія), Welfy Oddy (ПАР), Уралхиммаш (Расія), Уралкриомаш (Расія) і інш. У асноўным танк-кантэйнеры вырабляюцца ў Кітаі. Сусветны лідар CIMC вырабляе амаль 60 % сусветнага вытворчасці.

Амаль усе танк-кантэйнеры зроблены на базе 20-футавай кантэйнернай рамы. Кантэйнеры-цыстэрны на базе 30-футавай рамы амаль не вырабляюцца. 40-футавыя танк-кантэйнеры вырабляюцца рэдка, звычайна прымяняюцца для звадкаваных газаў (LPG, LNG).

Асноўныя тыпапамеры танк-кантэйнераў:

  • Стандартны 20-фут танк-кантэйнер мае аб'ём ад 14 тысяч літраў да 26 тысяч літраў. Найбольш выкарыстоўваюцца — 26, 25, 24 тысячы літраў. Для цяжкіх вадкасцяў — 21 тысяча літраў і радзей 17,5 тысяч.
  • Павялічаны аб'ём маюць своп-кантэйнеры (SWAP) — ад 30 да 36 тысяч літраў. Своп-кантэйнеры маюць стандартныя 20-фут. раму, шырыню і вышыню. У залежнасці ад аб'ёму даўжыня можа быць — 7.15, 7.45 або 7.82 м (не выкарыстоўваюцца для транспартовак грузаў па чыгунцы з-за нестандартных габарытаў)
  • Газавыя танк-кантэйнеры звычайна маюць аб'ём 24 тыс. літраў, ціск ад 15 да 34,5 бар.

Для класіфікацыі раней выкарыстоўвалася старая сістэма (IMO-1, IMO-0, IMO-2, газавыя IMO-5). Згодна Portable Tank Instruction выкарыстоўваецца сістэма Т-кодаў ад T1 да T75.

  • Т11 — працоўны ціск 4 бара, ніжняя разгрузка (аналаг старога IMO1)
  • Т12 — наяўнасць разрыўной мембраны
  • T14 — працоўны ціск 4 бара, верхняя разгрузка
  • Т4 — працоўны ціск 1,77 бара
  • Т50 — газавыя танк-кантэйнеры

Асноўнае выкананне танк-кантэйнераў:

  • з тэрмаізаляцыяй / альбо без
  • з паравой кашуляй для абагрэву парай або гарачай вадой / альбо без
  • з сіфоннай трубой для выгрузкі метадам переціскання інэртнымі газамі - у пазбяганне кантакту грузу з атмасферным паветрам
  • тэрмометр, лесвіца, дарожка зверху і пр
  • цыстэрна з нержавеючай сталі 316 або 304, альбо з канструкцыйнай сталі
  • цыстэрна з унутраным пакрыццём для кіслот

Сертыфікацыю танк-кантэйнераў ажыццяўляюць класіфікацыйныя ўстановы: Бюро Верытас (Bureau Veritas), Рэгістр Лойда (Lloyd's Register), DNV, SGS або аналагічныя, а таксама Расейскі марскі рэгістр суднаходства.

Правілы бяспечнай эксплуатацыі падрабязна выкладзены ў «Safe Handling of Tank Containers» Міжнароднай Арганізацыі Танк-Кантэйнераў ITCO.

Галерэя[правіць | правіць зыходнік]

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. Intermodal Marine Container Transportation: Impediments and …, Issue 236: «The container revolution» // National Research Council, page 17-18
  2. Bartsch, Butsri Sea freight - somehow antique yet modern! Архівавана 8 чэрвеня 2013. (неизв.). Проверено 20 мая 2013. 4 июня 2013 года.
  3. International Convention for Safe Containers (CSC) – Adoption: 2 December 1972; Entry into force: 6 September 1977 Архівавана 10 ліпеня 2013. (неизв.). Imo.org. Проверено 1 февраля 2013. 4 июня 2013 года.
  4. International Convention for Safe Containers (Geneva, 2 December 1972)

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]