Ідрыс Дэбі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Ідрыс Дэбі
араб. إدريس ديبي إتنو‎‎‎
старшыня Афрыканскага саюза[d]
30 студзеня 2016 — 30 студзеня 2017
Папярэднік Роберт Мугабэ
Пераемнік Альфа Кандэ
7-ы Прэзідэнт Чада[d]
2 снежня 1990 — 20 красавіка 2021
Папярэднік Hissène Habré[d]
Пераемнік Махамат Дэбі Ітна

Нараджэнне 18 чэрвеня 1952(1952-06-18)
Смерць 20 красавіка 2021(2021-04-20)[1][2] (68 гадоў)
Месца пахавання
Жонка Хінда Дэбі Ітна[d]
Дзеці Брахім Дэбі[d] і Махамат Дэбі Ітна
Веравызнанне іслам
Партыя
Адукацыя
Дзейнасць палітык, ваенны
Аўтограф Выява аўтографа
Род войскаў Chadian ground forces[d]
Званне фельдмаршал[3]
Бітвы
Узнагароды
Order of recognition Grand Cross of the National Order of Benin National Order of Chad Ordre international des Palmes académiques du CAMES
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ідрыс Дэбі Ітно (фр.: Idriss Déby Itno; 26 студзеня 1952, Фада, Чад — 20 красавіка 2021) — чадскі дзяржаўны, палітычны і ваенны дзеяч, старшыня Патрыятычнага руху выратавання (2-4 снежня 1990), Прэзідэнт Чада (1990—2021).

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся 26 студзеня 1952 года ў Фада на паўночным усходзе Чада. Дэбі паступіў на ваенную службу. У 1976 годзе ён прайшоў навучанне ў Францыі і атрымаў дыплом лётчыка, а ў 1978 годзе вярнуўся ў Чад, дзе ішла грамадзянская вайна. Пазней ён далучыўся да паўстанцкай групоўкі «Узброеныя сілы поўначы» пад кіраўніцтвам Хісена Хабрэ. У 1982 годзе ён дапамог Хісену Хабрэ звергнуць прэзідэнта Гукуні Уэдэя.

У красавіку 1989 года Дэбі быў абвінавачаны ў змове з мэтай звяржэння ўрада Хабрэ, пасля чаго ён збег у Лівію, а затым у Судан, дзе ў красавіку 1990 года стварыў Патрыятычны рух выратавання. Пасля перагрупоўкі Дэбі са сваімі прыхільнікамі пачалі арганізоўваць напады на войскі Хабрэ са сваёй базы ў суданскай правінцыі Дарфур. 30 лістапада 1990 года, пасля захопу войскамі Дэбі горада Абешэ, Хабрэ і яго асяроддзе пакінулі сталіцу і 1 снежня атрады пад камандаваннем Ідрыса Дэбі занялі Нджамену (гл. Дзяржаўны пераварот у Чадзе 1990 года)

Ідрыс Дэбі кіраваў кіраваў краінай з 1990 года, прыйшоўшы да ўлады ў выніку ўзброенага перавароту. У 1991 годзе быў абраны прэзідэнтам Чада і з тых часоў пераабіраўся на гэтую пасаду на кожных прэзідэнцкіх выбарах. У 2020 годзе Дэбі атрымаў званне маршала[4].

Чарговыя выбары прайшлі ў Чадзе 11 красавіка 2021 года. Вынікі паказалі, што Ідрыс Дэбі перамог, набраўшы 79% галасоў. Ён тым часам выправіўся на поўнач краіны наведаць вайскоўцаў, якія змагаюцца з паўстанцамі. Памёр ад баявых раненняў 20 красавіка 2021 года[5].

Зноскі