Акісляльна-аднаўленчыя рэакцыі

Акісля́льна-аднаўле́нчая рэа́кцыя — хімічная рэакцыя са змяненнем ступені акіслення элементаў, якія ўваходзяць у састаў рэагуючых рэчываў. У акісляльна-аднаўленчых рэакцыях адбываецца пераход валентных электронаў ад адных атамаў да іншых.

Прыклады

Акісляльна-аднаўленчая рэакцыя паміж вадародам і фторам

${\stackrel {0}{\mbox{H}}}_{2}+{\stackrel {0}{\mbox{F}}}_{2}\rightarrow 2{\stackrel {+1}{\mbox{H}}}{\stackrel {-1}{\mbox{F}}}$

Падзяляецца на дзве паўрэакцыі:

1) Акісленне:

${\mbox{H}}_{2}^{0}-2{\mbox{e}}^{-}\rightarrow 2{\mbox{H}}^{+}$

2) Аднаўленне:

${\mbox{F}}_{2}^{0}+2{\mbox{e}}^{-}\rightarrow 2{\mbox{F}}^{-}$

Акісленне, аднаўленне

У акісляльна-аднаўленчых рэакцыях электроны ад адных атамаў, малекул ці іонаў пераходзяць да другіх. Працэс аддачы электронаў — акісленне. Пры акісленні ступень акіслення павялічваецца:

${\mbox{H}}_{2}^{0}-2{\mbox{e}}^{-}\rightarrow 2{\mbox{H}}^{+}$

${\mbox{S}}^{-2}-2{\mbox{e}}^{-}\rightarrow {\mbox{S}}^{0}\downarrow$

${\mbox{Al}}^{0}-3{\mbox{e}}^{-}\rightarrow {\mbox{Al}}^{+3}$

${\mbox{Fe}}^{+2}-{\mbox{e}}^{-}\rightarrow {\mbox{Fe}}^{+3}$

$2{\mbox{Hal}}^{-}-2{\mbox{e}}^{-}\rightarrow {\mbox{Hal}}_{2}^{0}$

Працэс далучэння электронаў — аднаўленне. Пры аднаўленні ступень акіслення паніжаецца:

${\mbox{Hal}}_{2}^{0}+2{\mbox{e}}^{-}\rightarrow 2{\mbox{Hal}}^{-}$

${\mbox{O}}_{2}^{0}+4{\mbox{e}}^{-}\rightarrow 2{\mbox{O}}^{-2}$

${\mbox{Mn}}^{+7}+5{\mbox{e}}^{-}\rightarrow {\mbox{Mn}}^{+2}$

${\mbox{Mn}}^{+4}+2{\mbox{e}}^{-}\rightarrow {\mbox{Mn}}^{+2}$

${\mbox{Cr}}^{+6}+6{\mbox{e}}^{-}\rightarrow {\mbox{Cr}}^{0}$

Атамы ці іоны, якія ў гэтай рэакцыі далучаюць электроны з’яўляюцца акісляльнікамі, а якія аддаюць электроны — адноўнікамі.

Асноўная цяжкасць у састаўленні ўраўненняў для акісляльна-аднаўленчых рэакцый заключаецца ў падборы каэфіцыентаў. Пры гэтым акрамя балансу колькасці атамаў розных элементаў у правай і левай частцы ўраўнення ўлічваюць змяненне ступеней акіслення атамаў. Пры гэтым колькасць далучаных акісляльнікам электронаў павінна быць роўнаю з колькасцю страчаных аднаўляльнікам. На гэтых прынцыпах распрацавалі спецыяльныя фармалізаваныя працэдуры падбору каэфіцыентаў: метад электроннага балансу і метад паўрэакцый.

Акісляльна-аднаўленчыя рэакцыі надзвычай шырока распаўсюджаны ў прыродзе і прамысловасці. Яны з’яўляюцца асноваю такіх працэсаў як гарэнне, работа хімічных крыніц току, карозія металаў, жыццядзейнасць жывых арганізмаў.

Гл. таксама

• Акісляльнік
• Адноўнік
• Электроліз
• Электрахімія
• Акісляльна-аднаўленчыя рэакцыі ў біяхіміі