Бег да мора

Бег да мора
Асноўны канфлікт: Першая сусветная вайна
Карта «бега да мора» з датамі асноўных сутыкненняў
Дата	16 верасня — 15 кастрычніка 1914 года
Месца	Францыя
Вынік	Нічыя
Праціўнікі
Германская імперыя Францыя Вялікабрытанія
Камандуючыя
Гельмут фон Мольтке Эрых фон Фалькенгайн Жазэф Жофр Фердынанд Фош Джон Фрэнч
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Бег да мо́ра (16 верасня 1914 — 15 кастрычніка 1914) — назва аперацый як нямецкіх, так і англа-французскіх войскаў на Заходнім фронце Першай сусветнай вайны, якія мелі мэту ахапіць флангі праціўніка. Аднак ні аднаму з бакоў гэтага зрабіць не ўдалося, вынікам «Бега да мора» стала толькі павелічэнне працягласці фронту.

Баі на Уазе і Соме

Пасля заканчэння 15 верасня баёў на Эне ўтварыўся пазіцыйны фронт. Але ў абодвух бакоў апынуўся адкрытым фланг: прастора ў 200 км паміж пазіцыямі на Эне і Паўночным морам засталося не занята нікім, — і французскае камандаванне паспрабавала абысці немцаў з захаду. На ўчастак р. Уаза былі кінутыя кавалерыйскі корпус, пяхотная дывізія з 6-й арміі, і тэрытарыяльныя часткі д’Амада, сюды ж сталі перакідваць яшчэ адзін корпус з Латарынгіі.

Але і немцы паспрабавалі скарыстацца адкрытым флангам і пасунулі туды свой корпус і кавдывізію. 16 верасня адбыўся сустрэчны бой, які доўжыўся 2 дні і не прынёс поспеху ні тым, ні іншым. Бакі панеслі страты і сталі замацоўвацца на дасягнутых рубяжах.

Баі на Скарпе

З 25 верасня французы сталі фармаваць новую 10-ю армію ў раёне ракі Скарп для наступнай спробы абыходу, але і немцы сфарміравалі сваю абыходную групоўку, што ізноў прывяло да сустрэчнага бою на флангу, які скончыўся «унічыю».

Баі на Лісе

Далейшыя спробы ахапіць флангі пераносяцца ў раён ракі Ліс. Тут засяродзіліся велізарныя масы войскаў, англійская і французская армія супрацьстаялі ня саступалі ім у ліку германскім войскам. На берагах Ліса завязаліся баі. Аднак з-за вялікай колькасці войскаў баі прынялі маларухомы характар. Бітвай на рацэ Ліс скончыліся дзеянні бакоў супраць флангаў адзін аднаго, арміі праціўнікаў уткнуліся ў Паўночнае мора.

Вынік

Абодва бакі на працягу 30 дзён з 16 верасня па 15 кастрычніка прадпрымалі адчайныя спробы абыйсці адкрыты фланг праціўніка, перакідаючы да яго паслядоўна ўсё новыя і новыя, даволі значныя сілы. Аднак гэтыя дзеянні не прынеслі бакам ніякіх вынікаў. Вынікам гэтых настойлівых дзеянняў з'явілася толькі тое, што фронт ўсё больш і больш падаўжаўся і нарэшце праціўнікі ўткнуліся ў ўзбярэжжа Паўночнага мора, падоўжы фронт на 170-180 км. Так скончыўся «бег да мора».

Літаратура

• Зайончковский А.М. Первая мировая война. — СПб.: Полигон, 2000. — 878 с. — ISBN 5-89173-082-0.
• Бэзил Лиддел Гарт. 1914. Правда о Первой мировой. — М.: Эксмо, 2009. — 480 с. — 4 300 экз. — ISBN 978-5-699-36036-9.
• История Первой мировой войны 1914—1918 гг. / под редакцией И. И. Ростунова. — в 2-х томах. — М.: Наука, 1975. — 25 500 экз.