Герхард Домак

Герхард Домак
ням.: Gerhard Domagk
Дата нараджэння	30 кастрычніка 1895(1895-10-30)[…]
Месца нараджэння	Łagów[d], Гміна Лагаў, Любушскае ваяводства, Свебадзінскі павет, Любушскае ваяводства, Польшча
Дата смерці	24 красавіка 1964(1964-04-24)[…] (68 гадоў)
Месца смерці	Кёнігсфельд-ім-Шварцвальд[d], раён Шварцвальд-Бар[d], адміністрацыйная акруга Фрайбург, Бадэн-Вюртэмберг, ФРГ
Месца пахавання	Waldfriedhof Lauheide[d]
Грамадзянства	Германія
Род дзейнасці	біяхімік, урач, выкладчык універсітэта, патолагаанатам, хімік
Навуковая сфера	паталогія
Месца працы	Вестфальскі ўніверсітэт імя Вільгельма Грайфсвальдскі ўніверсітэт
Навуковая ступень	прафесар
Альма-матар	Універсітэт імя Хрысціяна Альбрэхта
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Леапальдзіна Акадэмія навук і мастацтваў Паўночнага Рэйна-Вестфаліі[d] Каралеўская Акадэмія медыцынскіх навук Каталоніі[d]
Узнагароды	прэмія Пауля Эрліха і Людвіга Дармштэтэра[d] (1956) Прэмія Арансана[d] (1940) медаль Эміля Фішэра[d] (1937) прэмія Фрэзеніуса[d] (1937) замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (23 красавіка 1959) Cameron Prize of the University of Edinburgh[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Герхард Ёханэс Паўль Домак (Прэмія Паўля Эрліха і Людвіга Дармштатэра; 30 кастрычніка 1895, Лагаў, Германская імперыя, — 24 красавіка 1964, Бургберг, ФРГ) — нямецкі патолаг і бактэрыёлаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне за 1939 год з фармулёўкай «за адкрыццё антыбактэрыйнага эфекту пронтазілу».

Біяграфія

Герхард Домак нарадзіўся ў Лагове (Брандэнбург) у сям’і дырэктара школы. Да 14 гадоў ён хадзіў у школу горада Зомерфельд (цяпер Любска). У кільскім універсітэце ён навучаўся на медыцынскім кірунку, але з пачаткам вайны пайшоў служыць добраахвотнікам. У снежні 1914 года ён быў паранены і служыў да канца вайны ў якасці ваеннага медыка. Пасля вайны ён скончыў навучанне і працаваў у Грайфсвальдскім універсітэце, дзе вывучаў інфекцыйныя захворванні, выкліканыя бактэрыямі. У 1925 годзе ён услед за сваім навуковым кіраўніком Вальтэрам Гросам перайшоў у Вестфальскі ўніверсітэт імя Вільгельма, дзе атрымаў прафесарскае званне. Таксама ён атрымаў пасаду ў лабараторыі Bayer у Вуппертале. У тым жа годзе ён ажаніўся з Гертрудай Штрубе, у гэтым шлюбе нарадзілася тры сыны і дачка.

Домак быў прызначаны на пасаду дырэктара Інстытута паталогіі і бактэрыялогіі кампаніі Bayer, дзе працягнуў даследаванні Джозэфа Клярэра і Фрытца Міцша, заснаваныя на працах Паўля Эрліха аб выкарыстанні фарбавальнікаў (асноўнага прадукту кампаніі IG Farben) у якасці хіміятэрапеўтычнага прэпарата. Ён выявіў, што сульфаніламід пронтазіл з’яўляецца эфектыўным сродкам супраць стрэптакока; з дапамогай яго ён у тым ліку вылечыў сваю дачку, прадухіліўшы ампутацыю яе рукі.

У 1939 годзе Герхард Домак атрымаў Нобелеўскую прэмію па фізіялогіі і медыцыне з фармулёўкай «за адкрыццё антыбактэрыяльнага эфекту пронтазіла». Аднак улады трэцяга рэйха вымусілі яго адмовіцца ад прэміі, і гестапа змясціла яго пад арышт на тыдзень.

Сульфанаміды сталі рэвалюцыйным сродкам свайго часу, аднак пазней ім на замену прыйшоў пеніцылін, які валодаў большай эфектыўнасцю і менш выяўленымі пабочнымі эфектамі (сульфанаміды могуць служыць прычынай нырачнакаменнай хваробы і выклікаць змены ў касцявым мозгу). Даследаванні Домака прывялі да распрацоўкі лекаў супраць туберкулёзу тыясемікарбазіду і ізаніазіда, з дапамогай якіх удалося ўтаймаваць эпідэмію сухотаў, якая ахапіла Еўропу пасля Другой сусветнай вайны.

Пасля вайны, у 1947 годзе, Домак усё ж атрымаў Нобелеўскую прэмію, але без грашовай часткі, паколькі тэрмін выплаты да таго часу мінуў.

Ён змяніў вобласць сваіх даследаванняў, заняўшыся вывучэннем туберкулёзу і ўжываннем хіміятэрапіі ў лячэнні анкалагічных захворванняў. Домак памёр у мястэчку Бургберг каля Кенігсфельда ў 1964 годзе.

Спасылкі

• Біяграфія Герхарда Домака на сайце Нобелеўскага камітэта(англ.).
• Нобелеўская лекцыя Герхарда Домака(англ.) 
• Святаслаў Логінаў «Нобелеўская прэмія. Права на рызыку» (мастацкі твор пра біяграфіі Герхарда Домака)