Крыжовы паход супраць славян

Крыжовы паход супраць славян (вендаў) 1147 (ням.: Wendenkreuzzug) — захопніцкіх паход еўрапейскіх (саксонскіх, дацкіх і польскіх) феадалаў супраць палабска-прыбалтыйскіх славян, якія пражывалі на тэрыторыі паміж Эльбай, Траве і Одэры. Вендскі крыжовы паход адносяць да Другога крыжовага паходу. Матывы, якія рухалі крыжакамі, разнастайныя. Над ідэйнымі і рэлігійнымі перакананнямі пераважалі свецкія матывы князёў, якія прэтэндавалі на ўладу ў памежных абласцях, каланізатарскія памкненні і ўнутраныя палітычныя адносіны ў Свяшчэннай Рымскай імперыі.

Крыніцы паказваюць, што крыжовы паход падоўжыўся тры месяцы. Дадзеныя аб колькасці войскаў мала дакладныя. Так, на землі вендаў увайшло 100000 немцаў, столькі ж датчанаў і 20 тысяч польскіх крыжакоў. Сярод нямецкіх крыжакоў былі Генрых Леў, Альбрэхт Мядзведзь са сваімі сынамі, герцаг Конрад I Цэрынгенскі, пфальцграф Герман фон Шталек, пфальцграф Фрыдрых Саксонскі, маркграф Конрад I Мейсенскі, Хартвіг I фон Штадэн, граф Аменслебена Атон і граф Адольф II Гальштэйнскі. Акрамя таго, у паходзе прымалі ўдзел мараўскія князі Ота Сватаплук і Враціслаў. З боку царквы ў крыжовы паход адправіліся архібіскупы Гамбурга-Брэмена і Магдэбурга, біскупы Брандэнбурга, Хальберштата, Хафельберга, Мерзебурга, Мюнстэра і Вердэна, біскуп Генрых Альмюцкі і абат Вібальд Карвейскі.

Літаратура

• Крыжовы паход супраць славян // БЭ ў 18 тамах. Т.8, Мн., 1999, С.503-504

• Helmut Beumann: Heidenmission und Kreuzzugsgedanke in der deutschen Ostpolitik des Mittelalters. 1963.
• Gerd Biegel: Heinrich der Löwe — Kaiserenkel, Kaiserfreund, Kaiserfeind, Braunschweig 1995.
• Wolfgang Brüske: Untersuchungen zur Geschichte des Lutizenbundes. deutsch-wendische Beziehungen des 10. — 12. Jahrhunderts. 1955.
• Margret Bünding: Das Imperium Christianum und die deutschen Ostkriege. 1940.
• Marek Derwich: Sachsen und Polen im 12. Jahrhundert, in: Luckhradt, Jochen; Niehoff, Franz (Hg.): Heinrich der Löwe und seine Zeit — Herrschaft und Repräsentation der Welfen 1125—1235 — Katalog der Ausstellung Braunschweig 1995, Band 2, München 1995, S. 136—143.
• Hans-Otto Gaethke: Herzog Heinrich der Löwe und die Slawen nordöstlich der unteren Elbe. 1999.
• Norman Housley: Contesting the Crusades, Malden, Mass. u.a. 2006.
• Hans-Dietrich Kahl: Slawen und Deutsche in der brandenburgischen Geschichte des zwölften Jahrhunderts. 1964.
• Hans-Dietrich Kahl: Wie kam es 1147 zum «Wendenkreuzzug»? In: Grothusen, Klaus-Detlev/Zernack, Klaus (Hrsg.): Europa Slavica — Europa Orientalis. Festschrift für Herbert Ludat zum 70. Geburtstag, 1980, S. 286—296.
• L. Keller: Der Kreuzzug gegen die Wenden im Jahre 1147. Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde 12, 1875.
• Friedrich Lotter: Die Konzeption des Wendenkreuzzugs: ideengeschichtliche, kirchenrechtliche und historisch-politische Voraussetzungen der Missionierung von Elb- und Ostseeslawen um die Mitte des 12.Jahrhunderts, Sigmaringen (Jan Thorbecke) 1977.
• Friedrich Lotter: Die Vorstellungen von Heidenkrieg und Wendenmission bei Heinrich dem Löwen, in: Mohrmann, Wolf-Dieter: Heinrich der Löwe, Göttingen 1980, S.11-43.
• Jürgen Petersohn: Friedrich Barbarossa, Heinrich der Löwe und die Kirchenorganisation in Transalbingien, in: Fried, Johannes; Oexle, Gerhard Otto (Hg.): Heinrich der Löwe — Herrschaft und Repräsentation, Ostfildern 2003, S. 239—279.
• Manfred Unger: Bernhard von Clairvaux und der Slawenkreuzzug 1147. Zeitschrift für Geschichtswissenschaft 7.1959. 80-90.
• Eberhard Schmidt: Die Mark Brandenburg unter den Askaniern (1134—1320). 1973.
• Lutz Partenheimer: Die Entstehung der Mark Brandenburg. Mit einem lateinisch-deutschen Quellenanhang. 1. und 2. Auflage, Köln/Weimar/Wien 2007 (Quellen zum Wendenkreuzzug S. 128—135).