Папус

Дзьмухавец з папусамі

Папус, або чубок, або парашуцік, або лятучка, або хохлік — перайначаны кубачак кветкі; сукупнасць валасінак (шыпоў, лускавінак), якія адыходзяць ад каляплодніка.

Хоць папус звычайна лічаць перайначаным кубачкам (па свайму становішчу ў кветцы ён адпавядае менавіта ёй), маюцца аргументы, якія ставяць такое адпаведнасць пад сумнеў: па-першае, у працэсе індывідуальнага развіцця (антагенезу) папус узнікае пазней венчыка, што нехарактэрна для кубачка; па-другое, нават калі папус мае форму лускавінак (пельтатных валасінак), у іх адсутнічаюць сасудзістыя пучкі, характэрныя для кубачка.

Папусы маюцца ў пладоў большасці відаў сямейства Астравыя (Asteraceae).

Папусы ў выглядзе валасінак — характэрная частка пладоў, якія распаўсюджваюцца з дапамогай ветру. У прадстаўнікоў роду дзьмухавец (Taraxacum) на вяршыні выцягнутага носіка сямянкі маецца шмат валасінак, у выніку чаго плод можа пералятаць у паветраных патоках на вялікія адлегласці. Яшчэ больш высокімі лятальнымі якасцямі валодаюць сямянкі раслін з роду Tragopogon, паколькі валасінкі папуса на іх пёрыстыя.

Часам папус служыць для распаўсюджвання пладоў іншымі спосабамі. Да прыкладу, папус пладоў віду ваўчкі трохраздзельныя (Bidens tripartita) складаецца з двух або трох шчацінак, пакрытых шчарбінамі, у выніку чаго сямянкі моцна захрасаюць у поўсці жывёл і вопратцы чалавека.

У некаторых выдаў папус рэдукаваны і складаецца з пленчатых лускавінак — напрыклад, у сланечніка.

Літаратура

• Еленевский А. Г. Ботаника. Систематика высших, или наземных, растений: учеб. для студ. высш. пед. учеб. заведений / А. Г. Еленевский, М. П. Соловьёва, В. Н. Тихомиров. — Изд. 4-е, испр. — М.: Издательский центр «Академия», 2006. — С. 389. — 3000 экз. — ISBN 5-7695-2141-4
• Коровкин О. А.  Анатомия и морфология высших растений: словарь терминов. — М.: Дрофа, 2007. — С. 131. — (Биологические науки: Словари терминов). — 3000 экз. — ISBN 978-5-358-01214-1