Трыр

Горад Трыр ням.: Trier Герб Сцяг Краіна Германія Каардынаты 49°45′20″ пн. ш. 6°38′22″ у. д. Кіраўнік Wolfram Leibe[d] Заснаваны 16 да н.э. Плошча 117,14 км² Вышыня цэнтра 124 м Водныя аб’екты Мозель Насельніцтва 103 396 чалавек (2007) Часавы пояс UTC+1, летам UTC+2 Тэлефонны код 0651 Паштовы індэкс 54290, 54292, 54293, 54294, 54295, 54296 Аўтамабільны код TR Афіцыйны сайт trier.de (ням.) Трыр на карце Германіі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Трыр (ням.: Trier) — горад у Германіі, на захадзе зямлі Рэйнланд-Пфальц, «Паўночны Рым». Размешчаны на берагах ракі Мозель, непадалёк ад Люксембурга. Найстарэйшы горад краіны, заснаваны ў 16 годзе да н.э. рымскім імператарам Актавіянам Аўгустам побач са свяцілішчам племя трэвераў, адкуль і пайшла назва горада — «Аўгуста Треверарум» (лац.: Augusta Treverorum).

Гісторыя

Першае паселішча тут было заснавана рымскім імператарам Аўгустам у 16 да н.э. як ваенны лагер на тэрыторыі гальскага племя трэвераў і таму называлася Аўгуста Трэвераў. Неўзабаве калонія ператварылася ў важны гандлёвы цэнтр. Свайго росквіту Трыр дасягае ў II стагоддзі. Быў галоўным населеным пунктам рымскай правінцыі Галія Белгіка, потым усёй прэфектуры Галія. Перажыўшы першы напад алеманаў, Трыр паступова ператвараецца ў імператарскую рэзідэнцыю, званую «Паўночны Рым». Заваяванне Трыра франкамі каля 475 года стала адным з сведчанняў заходу рымскай імперыі.

3 ІХ ст. цэнтр архібіскупства. Паміж 1160 і 1190 атрымаў гарадское права. У XV ст. вольны імперскі горад, У 1473—1797 гг. тут існаваў універсітэт. 3 1794 уладанне Францыі, галоўны горад (да 1814) французскага дэпартамента Саар. У 1815 годзе далучаны да Прусіі (Германія). У Другую сусветную вайну значна разбураны. Пасля вайны ў складзе французскай зоны акупацыі Германіі, з 1949 года ў ФРГ.

Гаспадарка

Прамысловасць: вінаробчая, металаапрацоўчая, электра-тэхнічная, тэкстыльная, абутковая. Цэнтр раёна вінаградарства і вінаробства.

Транспарт

Вузел чыгунак і аўтадарог.

Навука, адукацыя, культура

Дзейнічае Трырскі ўніверсітэт. Музеі: зямлі Рэйнланд, Епіскапскі.

Славутасці

Архітэктурныя помнікі:

• Амфітэатр (каля 100)
• імператарскія тэрмы (каля 300)
• гарадскія вароты (пач. IV ст., уключаны ЮНЕСКА у спіс Сусветнай спадчыны)
• базіліка Канстанціна (1-я пал. IV ст.)
• сабор (IV—XVIII ст.)
• дамы «Франкентурм» (XI ст.) і «Драйкёнігенгаўз» (пач. XIII ст.)
• гатычная царква (каля 1250)
• Палац курфюрста
• рэнесансавыя і барочныя будынкі.

• 
  Амфітэатр
• 
  Імператарскія тэрмы
• 
  Гарадскія вароты, пач. IV ст.
• 
  Базіліка Канстанціна
• 
  Трырскі сабор
• 
  Франкентурм
• 
  Драйкёнігенгаўз
• 
  Лібфраўэнкірхэ
• 
  Палац курфюрста

Вядомыя асобы

• Карл Маркс

Гарады-пабрацімы

• Глостэр, Англія, Вялікабрытанія
• Пула, Харватыя
• Форт-Уэрт, Тэхас, ЗША
• Асколі-Пічэна, Італія
• Мец, Францыя
• Веймар, Германія
• Нагаока, Японія
• Хертагенбас, Нідэрланды

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 16: Трыпалі — Хвіліна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 16. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0263-6 (т. 16).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Трыр