Філіп III Добры

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Філіп III Добры
фр.: Philippe le Bon
Філіп III Добры. Партрэт працы Рогіра ван дэр Вейдэна
Філіп III Добры. Партрэт працы Рогіра ван дэр Вейдэна
Сцяг граф Шароле
1410 — 1433
Папярэднік Іаан Бясстрашны
Пераемнік Карл Адважны
Сцяг герцаг Бургундыі
1419 — 1467
Папярэднік Іаан Бясстрашны
Пераемнік Карл Адважны
Сцяг граф Фландрыі, і Артуа
Папярэднік Іаан Бясстрашны
Пераемнік Карл Адважны
Сцяг граф Бургундыі
1419 — 1467
Папярэднік Іаан Бясстрашны
Пераемнік Карл Адважны
Нараджэнне 31 ліпеня 1396[1]
Смерць 15 чэрвеня 1467[1] (70 гадоў)
Месца пахавання
Род Бургундская галіна дынастыі Валуа
Бацька Жан Бясстрашны[3]
Маці Маргарыта Баварская[d][3]
Жонка Мішэль Французская[d][3][4], Бона д’Артуа[d][3][4] і Ізабела Партугальская, герцагіня Бургундская[3]
Дзеці Карл Смелы[3], Давід Бургундскі[d], Антуан Бургундскі[d][5], Філіп Бургундскі[d], Карнель Бургундскі[d], Ганна Бургундская[d][5], Рафаэль Бургундскі[d], Baudouin de Bourgogne[d], Mary of Burgundy[d], Cornelia of Burgundy[d], Jodocus of Burgundy[d], Catherine bâtarde de Bourgogne[d][6] і Yolande bâtarde de Bourgogne[d][6]
Член у
Дзейнасць ваенны, палітык
Аўтограф Выява аўтографа
Бітвы
Узнагароды
рыцар ордэна Залатога руна
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Філіп Добры (фр. Philippe le Bon) або Філіп III Бургундскі (31 ліпеня 1396, Дыжон — 15 чэрвеня 1467, Бругэ) — герцаг Бургундыі з 1419. Удзельнічаў у Стагадовай вайне паміж Францыяй і Англіяй на баку апошняй. У час яго кіравання Бургундыя спазнала эканамічны і дыпламатычны росквіт. Перыяд Філіпа ІІІ — росквіт і пачатак дэградацыі вытанчанай рыцарскай сярэдневечнай культуры, якую Й. Хейзінга назваў «Восенню Сярэдневечча».

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў сям’і герцага Іагана Адважнага і Маргарыты Баварскай. Герцагскі тытул атрымаў у 1405 г., у цяжкі перыяд грамадзянскай вайны ў Францыі і англійскай інтэрвенцыі. Яго бацька быў забіты ў час спробы перамоў з французскім дафінам (будучым Карлам VII), што разбурыла надзеі на мірнае супрацоўніцтва з Францыяй. Помстячы за бацьку, Філіп адразу стварыў саюз з англічанамі. У студзені 1419 г. было падпісана пагадненне ў Арасе: Філіп прызнаваў правы караля Англіі на французскі трон. Калі Генрых V памірае, сувязь Бургундскага герцагства з англічанамі толькі ўзмацняецца: у 1423 г. Ганна, сястра Філіпа, выйшла замуж за рэгента пры малалетнім англійскім каралі Генрыхе VI, герцага Бедфарда.

Узвышэнне Бургундскага герцагства[правіць | правіць зыходнік]

Герцаг Бургундыі пераважыў сваімі ўладаннямі французскага караля, а прыбыткі краіны былі роўныя з прыбыткамі багатай Венецыянскай рэспублікі — адной з самых развітых краін таго часу. Філіп узмацняў Бургундыю (якая фармальна была французскай правінцыяй) на шкоду інтэрэсам Францыі, што яго зусім не клапаціла. Але ён здабываў карысць і ў супрацоўніцтве з англічанамі: у час аблогі Арлеана ён адмовіўся ад намеру пачаць перамовы з дафінам толькі ў абмен на перадачу Бургундыі Шампані, грашовых грантаў і рэгенства пры маладым каралі Англіі.

Перавага ў Стагадовай вайне паступова пераходзіла на бок французаў. Тады Філіп Добры заключыў дамову з французскім каралём, тым самым ануляваўшы папярэдні альянс з англічанамі. Па Араскаму пагадненню (1435 г) ён атрымліваў выбачэнне за забойства бацькі французамі, а ў дадатак — Панцье, Макон, Аксэр і гарады на Соме з правам іх выкупу каралеўскім домам за 400 000 ліўраў. У выніку Бургундскае герцагства фактычна робіцца незалежным ад Францыі.

Пасля смерці Філіпа скончылася эпоха адностай стабільнасці Бургундскага герцагства: яго пераемнік Карл Смелы церпіць паразу ад французскага караля Людовіка ХІ, што прыводзіць да распаду герцагства і яго далучэння да Францыі.

Росквіт прыдворнай культуры[правіць | правіць зыходнік]

Час Філіпа ІІІ лічыцца перыядам найвышэйшага развіцця палацавай культуры Сярэдневечча. У ёй спалучаліся і старыя элементы рыцарскай куртуазнасці, і рысы ранняга Рэнесансу (творчасць Яна ван Эйка, Ханса Мемлінга, Рагіра ван Дер Вейдэна). У часы Філіпа ІІІ і менавіта дзеля яго была надрукавана першая кніга на французскай мове: «Recueil des histoires de Troys». Адваротным бокам раскошы была вялізарная марнатраўнасць, цяжкая нават для багатай Бургундыі, і дэградацыя нораваў, якая ішла ў першую чаргу ад герцагскага двара.

Дзеці[правіць | правіць зыходнік]

Ад 3-га шлюбу:
Антуан, граф дэ Шарале
Жазеф, граф дэ Шарале
Карл Адважны, граф дэ Шарале і герцаг Бургундскі

Зноскі

  1. ↑ а б RKDartists Праверана 8 снежня 2022.
  2. ↑ а б Филипп III Добрый // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  3. ↑ а б в г д е Kindred Britain
  4. ↑ а б (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
  5. ↑ а б Lundy D. R. The Peerage
  6. ↑ а б Pas L. v. Genealogics — 2003.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Філіп_III_Добры&oldid=4464139"