Царкоўны служка

Царкоўны служка у праваслаўі — найніжэйшы клірык, які дапамагае святарам у здзяйсненні богаслужэння. У цяперашні час у Праваслаўі засталося толькі тры ступені царкоўных служкаў, у якія стаўленікі заўсёды паслядоўна ўзводзяцца праз чын архірэйскай (у манастырах паставіць у чытальніка мае права ігумен^[1]) хіратэсіі:

Свешчэносец (паслядоўнасць пастаўлення ў свешчэносца знаходзіцца ў пачатку чыну пастаўлення ў чытальніка),
Чытальнік (або спявак)^[2]^[3]),
іпадыякан. З XIII стагоддзя з-за ўплыву патрыярха Мануіла Харытопула Сарантына многія^[4]адносяць іпадыякана да найнізкага кліру, што некаторымі лічыцца няслушнымні з гістарычнага, ні з літургічнага пункту гледжання.

Права ўваходу ў алтар строга прысвоена Праваслаўнай царквой выключна вышэйшым святарах — іпадыяканам, дыяканам, прэсвітарам і біскупам. Такія правілы: 5-е Антыяхійскага сабору^[5], 19-е Лаадыкійскага сабора, 69-е VI Усяленскага сабора. Аднак у XX стагоддзі распаўсюдзілася практыка дазволу ўваходу ў алтар свецкім.

Спяваючыя і чытаючыя у праваслаўных храмах Еўропы цяпер рэдка маюць біскупскае пастаўленне. Часам для царкоўных спеваў і чытання запрашаюць оперных спевакоў (нават неўцаркоўленых). У епархіях Амерыкі, Аўстраліі і Афрыкі ў цэлым больш прытрымліваюцца патрабаванні мець пры кожным храме кананічна пастаўленых царкоўнаслужыцеляў. Акрамя таго, пры кожным храме існуе штат супрацоўнікаў (супрацоўніц), якіх часта называюць царкоўнымі служыцелямі: псаломшчык (устаўшчык), званар, прасфорнік, свечэчнік, прадавец у абразовым краме, тэхнічка-прыбіральшчыца, вартаўнік, стараста, бухгалтар,казначэй, кіроўца і г. д., якія часта падмяняюць адзін аднаго.