Юзаф Бэк

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Юзаф Бэк
польск.: Józef Beck
Сцяг Міністр замежных спраў Польшчы
1932 — 1939

Нараджэнне 4 кастрычніка 1894(1894-10-04)[1][2][…]
Смерць 5 чэрвеня 1944(1944-06-05)[4][2][…] (49 гадоў)
Месца пахавання
Партыя
Адукацыя
Дзейнасць ваенны, дыпламат, палітык
Род войскаў артылерыя Другой Польскай Рэспублікі[d]
Званне палкоўнік
Бітвы
Узнагароды
Ордэн Белага арла
Ордэн Белага арла
Ордэн Адраджэння Польшчы 1-й ступені
Ордэн Адраджэння Польшчы 1-й ступені
Ордэн Адраджэння Польшчы 4-й ступені
Ордэн Адраджэння Польшчы 4-й ступені
Крыж Незалежнасці
Крыж Незалежнасці
Тройчы ўзнагароджаны Крыжом Храбрых
Тройчы ўзнагароджаны Крыжом Храбрых
Залаты крыж Заслугі
Залаты крыж Заслугі
Медаль «10-годдзе здабыцця незалежнасці»
Медаль «10-годдзе здабыцця незалежнасці»
Камандор ордэна Ганаровага легіёна
Камандор ордэна Ганаровага легіёна
Кавалер ордэна Ганаровага легіёна
Кавалер ордэна Арлінага крыжа 1 класа, Эстонія
Кавалер ордэна Арлінага крыжа 1 класа, Эстонія
Кавалер ордэна Белай ружы
Бельгійскі Ваенны крыж
Кавалер ордэна Дзяржаўнага герба 1 класа (Эстонія)
Кавалер ордэна Дзяржаўнага герба 1 класа (Эстонія)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ю́заф Бэ́к (польск.: Józef Beck; 4 кастрычніка 1894, Варшава — 5 чэрвеня 1944, Станешць, Румынія) — польскі дзяржаўны дзеяч, міністр замежных спраў Польшчы ў 1932—1939 гг.

Раннія гады[правіць | правіць зыходнік]

Да Першай сусветнай вайны Бэк вучыўся ў Львоўскім політэхнічным інстытуце. З пачаткам Першай сусветнай вайны ўступіў у Польскую ваенную арганізацыю, быў адным з паплечнікаў Пілсудскага. Перабраўшыся ў Аўстра-Венгрыю, служыў у Першай брыгадзе Польскіх легіёнаў, удзельнічаў у баях на ўсходнім фронце, атрымаў званне палкоўніка. Калі польскія легіёны ў Аўстра-Венгрыі былі распушчаны і інтэрнаваны, быў пасаджаны ў лагер для ваеннапалонных, дзе стварыў падпольную групу. Пасля рэвалюцыі ў Расіі займаўся падрыхтоўкай польскіх ваенных фарміраванняў на тэрыторыі Германіі і Аўстра-Венгрыі.

Пасля здабыцця Польшчай незалежнасці служыў ваенным аташэ ў Францыі (1922—1923), затым вярнуўся ў Польшчу. Удзельнічаў у Майскім перавароце 1926 года, які прывёў да ўлады Пілсудскага. З 1926 па 1930 быў начальнікам кабінета ваеннага міністэрства. У 1930-м годзе стаў намеснікам прэм'ер-міністра, а ў 1932-м міністрам замежных спраў. Займаў гэту пасаду да пачатку Другой сусветнай вайны.

Міністр замежных спраў[правіць | правіць зыходнік]

На пасадзе міністра замежных спраў Бэк спрабаваў праводзіць палітыку балансавання паміж Германіяй і СССР. У ліпені 1932 года склаў Дагавор аб ненападзе паміж Польшчай і Савецкім Саюзам, а ў студзені 1934-га Дагавор аб ненападзе паміж Германіяй і Польшчай.

Пасля смерці Пілсудскага ў 1935-м годзе, улада ў Польшчы апынулася ў руках кіруючай групы з трох чалавек — маршала Рыдз-Сміглы, прэзідэнта Масціцкага і Бэка, пры гэтым Бэк фактычна вызначаў знешнюю палітыку Польшчы. Ён распрацаваў канцэпцыю так званай «Трэцяй Еўропы», якая прадугледжвала стварэнне саюза і ваеннага блока Польшчы, Італіі, Югаславіі, Венгрыі і Румыніі. Як міністр замежных спраў Бэк прыкладаў значныя высілкі для яе рэалізацыі, аднак пацярпеў поўную няўдачу.

У 1935 годзе, польска-нямецкія адносіны ўзмацняюцца. Польшча для збліжэння праводзіць антысавецкую палітыку - напрыклад, у 1936 годзе, савецка-румынскія перамовы былі сарваны, таму што Польшча заявіла пра магчымасць разрыву дыпламатычных адносін, у выпадку заключэння саюза.

24 кастрычніка 1938 года былі прад'яўлены тэрытарыяльныя прэтэнзіі Германіі да Польшчы. Гітлер настаяў на тым, што неабходна перадаць ў валоданне немцам горад Данцыг, пабудаваць двухкалейную чыгунку праз «польскі калідор», якая б мела экстэрытарыяльнасць, таксама Польшчы было неабходна далучыцца да Антыкамінтэрнаўскага пакта, у абмен на атрыманне выхаду да мора за кошт Літвы. Бэк адмовіўся выконваць гэтыя ўмовы, аднак, ужо ў сакавіку 1939 года, з-за захопу Мемеля, пасля якога Польшча апынулася акружана Германіяй з усіх бакоў, акрамя ўсходняга, польскі МЗС даў згоду на будаўніцтва дарогі, але без экстэрытарыяльнасці.

Адыграў значную ролю ў месяцы, якія папярэднічалі пачатку Другой сусветнай вайны, адпрэчыўшы прад'яўленыя Польшчы патрабаванні Германіі. Разам з тым, Бэк адхіліў прапанову СССР аб заключэнні пакта аб узаемадапамозе.

Другая сусветная вайна[правіць | правіць зыходнік]

Пасля ўварвання Германіі ў Польшчу, Бэк заклікаў Францыю і Вялікабрытанію выканаць свае абавязацельствы, якія вынікалі з дадзеных Польшчы гарантый. Калі Польшча пацярпела паражэнне, разам з рэшткамі польскага ўрада Бэк бег у Румынію, дзе быў інтэрнаваны і арыштаваны румынскімі ўладамі. У апошнія гады працаваў над сваімі мемуарамі, названымі ім «Апошні рапарт».

Памёр 5 чэрвеня 1944 года ад сухотаў.

У 1991 годзе рэшткі Бэка былі перавезены ў Польшчу і пахаваны на Вайсковых Павонзках, вайсковых могілках, дзе пахаваны знакамітыя палякі.

Зноскі

  1. Jozef Beck // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. а б Józef Beck // Brockhaus Enzyklopädie / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  3. Бек Юзеф // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  4. Бек Юзеф // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Mieczyslaw B. Biskupski, The History of Poland Westport, Conn., Greenwood Press, 2000.
  • Anna Cienciala, «The Munich Crisis of 1938: Plans and Strategy in Warsaw in the Context of Western Appeasement of Germany» pp. 48–81 from The Munich crisis, 1938: Prelude to World War II, edited by Igor Lukes and Erik Goldstein, London, Frank Cass, Inc., 1999.
  • Sean Greenwood, «The Phantom Crisis: Danzig, 1939,» pp. 247–72 from The Origins of the Second World War Reconsidered: A.J.P. Taylor and the Historians, edited by Gordon Martel, London, Routledge, 1999.
  • Henry L. Roberts, "The Diplomacy of Colonel Beck, " pp. 579–614 from The Diplomats, 1919—1939, edited by Gordon A. Craig and Felix Gilbert, Princeton, Princeton University Press, 1953.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]