Янка Геніюш

Янка Геніюш
Янка Геніюш
Род дзейнасці	урач
Дата нараджэння	24 лютага 1902
Месца нараджэння	Крынкі, Польшча;
Дата смерці	19 лютага 1979 (76 гадоў)
Месца смерці	Зэльва, Зэльвенскі раён, Гродзенская вобласць, БССР, СССР;
Месца пахавання	Зэльва;
Грамадзянства	Расійская імперыя; БНР; Польская Рэспубліка; Чэхаславакія;
Жонка	Ларыса Геніюш
Дзеці	Юрка Геніюш
Альма-матар	Карлаў універсітэт;

Янка Геніюш, поўнае імя Іван Пятровіч Геніюш (24 лютага 1902, мястэчка Крынкі Гродзенскага павета Гродзенскай губерні (цяпер Сакольскі павет Падляскага ваяводства, Польшча) — 19 лютага 1979, Зэльва Гродзенскай вобласці) — беларускі грамадскі дзеяч, муж паэтэсы Ларысы Геніюш.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Пасля школы паступіў у Карлаў універсітэт у Празе, атрымаў медыцынскую адукацыю доктара-венеролага.

У 1935 годзе ажаніўся з Ларысай Міклашэвіч, тым самым годам у іх нарадзіўся сын Юрка Геніюш.

Сябраваў з многімі беларускімі дзеячамі, што жылі ў Празе, у тым ліку і з кіраўніцтвам БНР. Актыўны сябра пражскага Беларускага камітэта самапомачы.

Падчас нямецкай акупацыі, на беларускім сходзе адмовіўся падпісаць тэлеграму да Адольфа Гітлера. Аднак Іван Ермачэнка падрабіў пад капірку подпісы ўдзельнікаў сходу і даслаў тую тэлеграму. Пасля яна трапіла ў Маскву, праз гэта Янка Генюіша аказаўся перад судом.

У 1943 годзе Янка Геніюш прыязджае ў Беларусь у Слонім, працуе кіраўніком раённага аддзела аховы здароўя. Пасля канфлікту са слонімскім гебіткамісарам Эрэнам (Геніюш запытаўся ў таго, хто на гэтай зямлі гаспадар), давялося пераехаць у Баранавічы, ад горшых наступстваў уратавала «слава» падпісанта тэлеграмы да Гітлера.

У 1948 годзе Янка Геніюш разам з жонкай Ларысай арыштаваны і вывезены ў СССР. Абодва незаконна пазбаўлены чэхаславацкага грамадзянства і асуджаны Вярхоўным Судом БССР на 25 гадоў зняволення. Частку тэрміну Янка адбыў на Варкуце. Пасля смерці Сталіна ў 1953 годзе, пераведзены ў Мардовію.

Сям’я Геніюшаў была датэрмінова вызвалена ў 1956 годзе, аднак ім не дазволілі вярнуцца ў Чэхаславакію. Геніюшы пасяліліся ў Зэльве ў хаце бацькі Янкі па вуліцы Савецкай, 7а.

Там Геніюш уладкаваўся працаваць у мясцовы шпіталь і паліклініку. У яго кабінеце быў партрэт Францыска Скарыны. Добра разбіраўся ў неўралогіі, сексалогіі, венерычных хваробах. Працаваў хірургам і тэрапеўтам.

У госці да Геніюшаў часта прыязджалі госці, былыя палітзняволеныя і літаратары: Мікола Канаш, Пятро Рашэтнік, Уладзімір Караткевіч, Алег Лойка, Данута Бічэль, Юрка Голуб, Алесь Траяноўскі і іншыя.

На пахаванне Янкі Геніюша прыехала шмат народу. Андрэй Вайтовіч са Слоніма зрабіў па ім помнік. Пасля смерці Ларысы Геніюш на магіле паставілі новы, агульны.

Зноскі

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Сяргей Чыгрын, «Янка Геніюш» Ніва № 24 (2457), 15 чэрвеня 2003 Архівавана 6 красавіка 2009.
Сяргей Чыгрын, «Беларус непадробнай шчырасці» Новы Час № 10 (281), 8 сакавіка 2011 Архівавана 11 сакавіка 2012.