Дзьёрдзь дэ Хевешы

Дзьёрдзь дэ Хевешы
венг.: Hevesy György
Дата нараджэння	1 жніўня 1885(1885-08-01)[…]
Месца нараджэння	Будапешт, Каралеўства Венгрыя, Аўстра-Венгрыя
Дата смерці	5 ліпеня 1966(1966-07-05)[…] (80 гадоў)
Месца смерці	Фрайбург, ФРГ
Месца пахавання	Керэпешы[d]
Грамадзянства	Венгрыя  Швецыя
Род дзейнасці	хімік, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	хімія
Месца працы	Універсітэт Фрайбурга Будапешцкі ўніверсітэт Швейцарская вышэйшая тэхнічная школа Цюрыха Інстытут Нільса Бора Манчэстэрскі ўніверсітэт Капенгагенскі ўніверсітэт Стакгольмскі ўніверсітэт
Альма-матар	Універсітэт Фрайбурга (1908) Будапешцкі ўніверсітэт (1904) Берлінскі тэхнічны ўніверсітэт (1900-я) Piarist Gymnasium of Budapest[d] (1903)
Навуковы кіраўнік	Franz Himstedt[d] і Georg Meyer[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Леапальдзіна Шведская каралеўская акадэмія навук Венгерская акадэмія навук Гайдэльбергская акадэмія навук[d] (1934) Польская акадэмія ведаў[d] Папская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Гайдэльбергская акадэмія навук[d]
Узнагароды	Міжнародны залаты медаль Нільса Бора[d] (1961) Фарадэеўская лекцыя[d] (1950) Нобелеўская прэмія па хіміі (1943) замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (11 мая 1939) Baly Medal[d] (1951)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дзьёрдзь дэ Хевешы (вядомы таксама як Георг Чарлз дэ Хевешы або Георг Карл фон Хевешы венг.: Hevesy György, ням.: Georg Karl von Hevesy; 1 жніўня 1885, Будапешт — 5 ліпеня 1966, Фрайбург, ФРГ) — венгерскі хімік, ганаровы акадэмік Венгерскай АН, замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства (1939), лаўрэат Нобелеўскай прэміі па хіміі (1943), адзін з адкрывальнікаў гафнію.

Біяграфія

У 1908 годзе скончыў Будапешцкі ўніверсітэт.

Прафесар універсітэтаў:

• Будапешцкі ўніверсітэт (1918)
• Універсітэт Капенгагена (1920—1926, 1934—1943)
• Універсітэт Фрайбурга (1926—1934)
• Стакгольмскі ўніверсітэт (1943).

Калі падчас Другой сусветнай вайны германскія войскі ў красавіку 1940 акупавалі дацкую сталіцу Капенгаген, дэ Хевешы растварыў залатыя нобелеўскія медалі нямецкіх фізікаў Макса фон Лаўэ і Джэймса Франка ў царскай гарэлцы, каб схаваць іх ад нямецкіх акупантаў. Фон Лаўэ і Франк знаходзіліся ў апазіцыі да нацыянал-сацыялізму ў Германіі і даверылі свае медалі Нільсу Бору, каб прадухіліць канфіскацыю ў Германіі. Немцам прыняцце і нашэнне нобелеўскага медаля было забаронена пасля таго, як праціўнік нацыянал-сацыялізму Карл фон Асецкі ў 1935 годзе атрымаў Нобелеўскую прэмію міру. Пасля заканчэння вайны дэ Хевешы экстрагаваў схаванае ў царскай гарэлцы золата і перадаў яго Шведскай каралеўскай акадэміі навук, якая вырабіла новыя медалі і перадала іх фон Лаўэ і Франку.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17).