Дрыбінскі раён

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Дрыбінскі раён
Герб Сцяг
Герб Сцяг
Краіна  Беларусь
Уваходзіць у Магілёўская вобласць
Адміністрацыйны цэнтр Дрыбін
Дата ўтварэння 17 ліпеня 1924,
12 лютага 1935,
29 снежня 1989
Дата скасавання 8 ліпеня 1931,
16 верасня 1959
Кіраўнік Мікалай Уладзіміравіч Сцяпанаў[d][1]
Афіцыйныя мовы Родная мова: беларуская 72,77 %, руская 26,73 %
Размаўляюць дома: беларуская 42,79 %, руская 56,96 %[2]
Насельніцтва (2009)
 12 253 чал.[2] (20-е месца)
Шчыльнасць 15,99 чал./км² (11-е месца)
Нацыянальны склад беларусы — 92,83 %,
рускія — 5,68 %,
іншыя — 1,49 %[2]
Плошча 766,53[3]
(21-е месца)
Вышыня
над узроўнем мора		 185 м[4]
Дрыбінскі раён на карце
Афіцыйны сайт
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дры́бінскі раён — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе Магілёўскай вобласці. Раённы цэнтр — гарадскі пасёлак Дрыбін. Падзелены на 5 сельскіх саветаў.

Геаграфія[правіць | правіць зыходнік]

У паўночна-заходняй частцы раёна распаўсюджаны ўзвышаны лёсавы ландшафт (Смаленска-Маскоўскае ўзвышшша займае каля 15 % плошчы раёна); для паўднёва-ўсходняй часткі раёна і цэнтральнай характэрны другасна-марэнны раўнінны ландшафт, які займае каля 35 % плошчы раёна; раён другасна-водна-ледніковай раўніны займае каля 45 % тэрыторыі і прымеркаваны да рачных далін Проні з прытокамі Раста, Бася, Быстрая, Вербаўка, Быстранка. Найвышэйшы пункт 226 м знаходзіцца на паўднёвым захадзе ад вёскі Еськаўка Цемналескага сельсавета, пераважаюць вышыні 170—190 м.

Плошча Дрыбінскага раёна 76,6 тыс.га, з іх 46,8 тыс. га занята сельгасугоддзямі.

Пад лесам знаходзіцца 27,4 % тэрыторыі раёна, або 21,0 тыс. га. Пераважаюць шыракаліста-яловыя лясы. Кустарнікі — 1,0 тыс. га, балоты — 1,1 тыс. га, вада — 0,6 тыс. га, іншых угоддзяў — 5,5 тыс. га.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Дрыбінскі раён як адміністрацыйная адзінка быў утвораны 17 ліпеня 1924 года ў складзе Аршанскай акругі Беларускай ССР. Цэнтр — вёска Дрыбін. У склад раёна ўваходзілі 98 населеных пунктаў, у якіх пражывала больш 28 тысяч чалавек. 20 жніўня 1924 года падзелены на 9 сельсаветаў: Бельскі (Кішчыцкі), Гарадзецкі, Гасподаўскі (Трылесінскі), Дрыбінскі, Карэбскі, Кледнявіцкі, Пакуцценскі, Суслаўскі і Чурылаўскі (Студзянецкі). Пасля скасавання акруговага падзелу 26 ліпеня 1930 года раён у прамым падпарадкаванні БССР. 2 сакавіка 1931 года да раёна далучаны Жданавіцкі, Кароўчынскі і Чэрнеўскі сельсаветы скасаванага Лупалаўскага раёна. 8 ліпеня 1931 года раён скасаваны, Бельскі (Кішчыцкі), Гарадзецкі, Гасподаўскі (Трылесінскі), Дрыбінскі, Карэбскі, Кледнявіцкі, Пакуцценскі, Чурылаўскі (Студзянецкі) сельсаветы перададзены Горацкаму раёну; Жданавіцкі, Кароўчынскі, Суслаўскі, Чэрнеўскі сельсаветы — Чавускаму раёну.

12 лютага 1935 года раён утвораны зноў, у яго склад уключана 18 сельсаветаў: Бельскі (Кішчыцкі), Гарадзецкі, Гасподаўскі (Трылесінскі), Дрыбінскі, Жданавіцкі, Карэбскі, Кледнявіцкі, Пакуцценскі, Чурылаўскі (Студзянецкі), Чэрнеўскі сельсаветы Горацкага раёна, Еганоўскі сельсавет Шклоўскага раёна, Зарэсценскі, Кароўчынскі, Радамльскі, Робцаўскі, Суслаўскі сельсаветы Чавускага раёна, Заходскі і Расненскі (Раснянскі) сельсаветы Мсціслаўскага раёна. 15 ліпеня 1935 года Дрыбін атрымаў статус мястэчка. З 20 лютага 1938 года раён у складзе Магілёўскай вобласці. 27 верасня 1938 года статус Дрыбіна паніжаны да вёскі. 20 красавіка 1939 года Гасподаўскі сельсавет перайменаваны ў Первамайскі. У 1939 годзе скасаваны Заходскі сельсавет. 16 ліпеня 1954 года скасаваны Жданавіцкі, Карэбскі, Кледнявіцкі, Радамльскі і Робцаўскі сельсаветы. 16 верасня 1959 года раён скасаваны, Гарадзецкі, Дрыбінскі, Кароўчынскі, Первамайскі, Чурылаўскі сельсаветы, часткі Суслаўскага і Бельскага сельсаветаў перададзены Горацкаму раёну, Пакуцценскі і Расненскі сельсаветы — Мсціслаўскаму раёну, Еганоўскі, Чэрнеўскі сельсаветы і частка Бельскага сельсавета — Шклоўскаму раёну, Зарэсценскі сельсаветы і частка Сулаўскага сельсавета — Чавускаму раёну.

Пазбаўленне статуса раёна не прайшло бясследна, пад час рэарганізацыі многія прадпрыемствы былі ліквідаваны, большасць праектуемых будаўнічых аб’ектаў было звернута.

Утвораны зноў 29 снежня 1989 года ў сувязі з масавым перасяленнем жыхароў Краснапольскага раёна, тэрыторыя якога была забруджана радыёнуклідамі пасля Чарнобыльскай тэхнагеннай катастрофы (1986)[5]. У склад раёна ўвайшлі Дрыбінскі, Кароўчынскі, Первамайскі, Расненскі, Цемналескі сельсаветы Горацкага раёна, Чэрнеўскі сельсавет Шклоўскага раёна, цэнтр — вёска Дрыбін. 20 кастрычніка 1995 года Дрыбінскі раён і вёска Дрыбін аб’яднаны ў адну адміністрацыйную адзінку. 24 студзеня 1996 года Дрыбінскі сельсавет перайменаваны ў Міхееўскі. 19 лістапада 1997 года Дрыбін аднесены да катэгорыі пасёлкаў гарадскога тыпу. 23 снежня 2009 года скасаваны Цемналескі сельсавет[6], 20 лістапада 2013 года — Кароўчынскі сельсавет[7].

Насельніцтва[правіць | правіць зыходнік]

Колькасць насельніцтва — 12.8 тыс. чалавек.

Населеныя пункты[правіць | правіць зыходнік]

Усяго налічваецца 102 населеныя пункты.

Эканоміка[правіць | правіць зыходнік]

За 2013 год суб’ектамі гаспадарання раёна экспартавана тавараў на суму 408 тыс. долараў ЗША, што складае 169,5 працэнта да адпаведнага перыяду мінулага года. Імпарт тавараў у цэлым па раёне склаў 882,5 тыс. долараў ЗША ці 422,5 % да 2012 года. Сальда знешняга гандлю таварамі па раёне склала мінус 474,5 тыс. долараў ЗША. Аб’ём экспарту паслуг у цэлым па раёне склаў 48,4 тыс. долараў ЗША або 196,7 працэнта да 2012 года. Сальда знешняга гандлю паслугамі па раёне за 2013 — станоўчае і склала 37,7 тыс. долараў ЗША. Асноўнымі прадпрыемствамі-экспарцёрамі тавараў і паслуг у раёне з’яўляюцца: Дрыбінскае райпа, ПВУП «Максімлеспрам», ПГПУП «ІВАЛ — 2009», ПВУП «Гранат ПСМ», УАЗ «Дрыбінская цэнтральная раённая бальніца».

Транспарт[правіць | правіць зыходнік]

Праз раён праходзяць чыгунка «Орша-Крычаў», аўтамабільная дарога «Магілёў-Мсціслаў». Тут таксама пралягае нафтаправод «Унеча-Полацк».

Вядомыя асобы[правіць | правіць зыходнік]

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. ↑ https://horki.info/news/12571.html
  2. ↑ а б в Вынікі перапісу 2009 года
  3. ↑ «Дзяржаўны зямельны кадастр Рэспублікі Беларусь» (па стане на 1 студзеня 2011 г.)
  4. ↑ GeoNames — 2005. Праверана 9 ліпеня 2017.
  5. ↑ Сергей ЕЛИЗАРОВ. Реформы административно-территориального деления 1960-х гг.: власть и народ.
  6. ↑ Решение Могилевского областного Совета депутатов от 23 декабря 2009 г. № 17-16 Об изменении административно-территориального устройства некоторых административно-территориальных единиц Могилевской области
  7. ↑ Решение Могилёвского областного совета депутатов №23-1 от 20 ноября 2013 г. Об изменении административно-территориального устройства некоторых административно-территориальных единиц Могилевской области
  8. ↑ Уладзімер Арлоў «Імёны Свабоды» стар. 100-101

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987.
  • Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012.
  • Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1998. — Т. 6. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6)
  • Лившиц, В. М. Перекрёстки Дрибинской истории (Краткий историко -экономический очерк) — Горки.2017.— 80 с.,ил.
  • Лившиц, В. М. (авт.- сост.) Гордость и слава Дрибинского района.— Горки.2017.— 50 с.,ил.
  • Лившиц, В.М. Холокост. Дрибин и Дрибинский район. – Горки: 2021. – 124 с., ил.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Дрыбінскі_раён&oldid=4605920"